Επιστήμονες ανακάλυψαν στο σπήλαιο Αροέϊρα της κεντρικής Πορτογαλίας ένα προανθρώπινο κρανίο, το οποίο εκτιμάται ότι είναι ηλικίας 400.000 ετών και έχει αρκετά ανατομικά χαρακτηριστικά των Νεάντερταλ.
Η χρονολόγηση του κρανίου από τη Μέση Πλειστόκαινο εποχή συμπίπτει με την εμφάνιση των προγόνων των Νεάντερταλ στο αρχείο των απολιθωμάτων, καθώς και με την ανάδυση των λίθινων εργαλείων της λεγόμενης Αχελαίας περιόδου. Στο ίδιο σπήλαιο, μαζί με το κρανίο, βρέθηκαν λίθινοι χειροπελέκεις και απομεινάρια ζώων.
Η εξελικτική ιστορία των προγόνων των σύγχρονων ανθρώπων στην Ευρώπη παραμένει θέμα επιστημονικής διαμάχης, κυρίως λόγω της εύρεσης πολύ λίγων τόσο παλαιών απολιθωμάτων, αλλά και των αβεβαιοτήτων σχετικά με την ακριβή ηλικία τους. Πριν περίπου μισό εκατομμύριο χρόνια, αρκετά μέλη του γένους Homo είχαν εξαπλωθεί στην Ευρώπη και στην Ασία, μερικά από τα οποία τελικά εξελίχθηκαν στα «ξαδέρφια» μας, τους Νεάντερταλ. Ποιοι ακριβώς όμως ήταν οι πρόγονοι των Νεάντερταλ, παραμένει ζήτημα προς συζήτηση (και διαφωνία).
Οι ερευνητές από διάφορες χώρες, με επικεφαλής τον Πορτογάλο αρχαιολόγο Ζοάο Ζιλχάο του Πανεπιστημίου της Λισαβόνας, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), χρονολόγησαν με τη μέθοδο του ουρανίου το γεωλογικό στρώμα όπου βρέθηκε το κρανίο και κατέληξαν σε μια ηλικία 400.000 ετών κατά προσέγγιση.
Πρόκειται για το αρχαιότερο κρανίο που έχει βρεθεί στην Πορτογαλία και ένα από τα αρχαιότερα στη Δυτική Ευρώπη, το οποίο ρίχνει φως στην εξέλιξη των Νεάντερταλ στην Ιβηρική χερσόνησο. Το κρανίο θα αποτελέσει το κεντρικό έκθεμα σε μια έκθεση για την ανθρώπινη εξέλιξη, που θα οργανωθεί τον Οκτώβριο στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Λισαβόνας.