Ο Βασίλι Καντίνσκι (1866-1944) έζησε από κοντά τη γέννηση του γερμανικού Εξπρεσιονισμού κατά την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα. Ως ζωγράφος, αλλά και ως παιδαγωγός και θεωρητικός, ο Καντίνσκι διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη διάδοση των νέων καλλιτεχνικών ιδεών.
Ο Καντίνσκι γεννήθηκε στη Ρωσία και πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην Οδησσό της Ουκρανίας. Έζησε στη Ρωσία, τη Γερμανία και τη Γαλλία, ενώ εκτός απο τη ζωγραφική ασχολήθηκε με τη μουσική, τη νομική και τα οικονομικά.
Ο Καντίνσκι ταξίδεψε πολύ και έζησε σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Συνδύαζε αρμονικά την ευρωπαϊκή κουλτούρα με την ρωσική πρωτοπορία. Ελάχιστοι ζωγράφοι έχουν καταφέρει να συνδυάσουν στοιχεία απο διαφορετικές παραδόσεις. Ο Καντίνσκι άνοιξε το δρόμο για την αφηρημένη τέχνη.
Το 1909, ο Καντίνσκι αρχίζει να κατατάσσει τα έργα του σε τρεις βασικές ομάδες: Εντυπώσεις, Αυτοσχεδιασμούς και Συνθέσεις.
Η πρώτη ομάδα περιλαμβάνει έργα στα οποία υπάρχουν ακόμα στοιχεία νατουραλιστικής αναπαράστασης.
Οι υπόλοιπες δύο, που οι τίτλοι τους παραπέμπουν στη μουσική, μας δείχνουν την -επιτακτική για τον Καντίνσκι- ανάγκη να μιμηθεί η ζωγραφική τη μουσική: μόνο τότε θα απελευθερωθεί από τη παραστατικότητα και θα διευρύνει τις εκφραστικές δυνατότητες της εικαστικής γλώσσας.
Ο Καντίνσκι παρουσίασε έργα του στις εκθέσεις «Salon d’ Automne» και «Salon des Indépendants» στο Παρίσι όπου είχε τη δυνατότητα να έρθει σε επαφή με εκπροσώπους των κινημάτων του φωβισμού και κυβισμού. Τα έργα που ολοκλήρωσε στο Μόναχο χαρακτηρίζονταν από μεγάλες επιφάνειες έντονων χρωματισμών και αντιθέσεων, σταδιακά απομακρυνόμενων από το αναπαραστατικό στοιχείο και περισσότερο αφηρημένα.
Βιβλία του Καντίνσκι
– Βασίλι Καντίνσκι, Για το πνευματικό στην τέχνη, μτφ. Μηνάς Παράσχος, Εκδόσεις Νεφέλη, Αθήνα 1981.
– Βασίλι Καντίνσκι, Σημείο-Γραμμή-Επίπεδο, εκδ. Δωδώνη 1996
– Βασίλι Καντίνσκι, Τέχνη και καλλιτέχνες, εκδ. Νεφέλη 1986
– Βασίλι Καντίνσκι «Αναδρομή 1901-1913» εκδ Διάττων 1988
Αποφθέγματα
– «Κάθε έργο τέχνης αποτελείται από δύο στοιχεία: το εσωτερικό και το εξωτερικό. Το εσωτερικό στοιχείο είναι τα συναισθήματα του καλλιτέχνη. Αυτά τα συναισθήματα είναι ικανά να προκαλέσουν και αντίστοιχα συναισθήματα στην ψυχή του θεατή.»
– «Σκοπός του βιβλίου μου Για το πνευματικό στην τέχνη καθώς και του Γαλάζιου Καβαλάρη ήταν να αφυπνίσουν τη δυνατότητα να βιώνουμε το πνευματικό στα υλικά και αφηρημένα πράγματα. Αυτή η ικανότητα είναι απόλυτα απαραίτητη για το μέλλον και ανοίγει το δρόμο για μια ατελείωτη ποικιλία ενδεχόμενων εμπειριών.»
– «Τα συναισθήματα είναι επίσης μία γέφυρα από το μη υλικό προς το υλικό (καλλιτέχνης) και από το υλικό προς το μη υλικό (θεατής).»
– «Τα χρώματα είναι τα πλήκτρα, τα μάτια είν’ η αρμονία κι η ψυχή είναι το πιάνο με τις χορδές του. Ο καλλιτέχνης είναι το χέρι που παίζει τ’ όργανο κι αγγίζοντας το’να ή τ’άλλο πλήκτρο, δονεί τη ψυχή». (Για το πνευματικό στην Τέχνη)
