Μια μαύρη Δευτέρα ζουν τα χρηματιστήρια όλου του πλανήτη με το βλέμμα να είναι στραμμένο στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού με το χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης να βουλιάζει αφού άνοιξε με τον Dow Jones να χάνει πάνω από 1.000 μονάδες!
Το ίδιο σκηνικό και στην Αθήνα αλλά και στα μεγάλα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια με το ελληνικό να περνάει το 10% και τα ευρωπαϊκά να σημειώνουν επίσης ρεκόρ πτώσης. Αιτία για όλα αυτά η Κίνα!
Οταν φταρνίζεται ο “κίτρινος δράκος” κρυολογούν τα παγκόσμια χρηματιστήρια θα λέγαμε παραφράζοντας τη ρήση που έχει ειπωθεί για τη Wall Street.
Και πράγματι η δίνη στην οποία εισέρχεται η κινέζικη οικονομία ταρακουνά τις παγκόσμιες χρηματιστηριακές αγορές, προκαλεί ρίγη στους επενδυτές και φοβίζει τις κυβερνήσεις.
Κι’ αυτό γιατί δεν πρόκειται για μία απλή χρηματιστηριακή κρίση, αλλά για βαθύτερο, σοβαρότερο και μεγαλύτερο πρόβλημα που σήμερα προκάλεσε πτώση στα χρηματιστήρια.
Ειδικότερα, ο βρετανικός δείκτης FTSE 100 υποχώρησε κατά 4,66% στις 5.899 μονάδες, ο γερμανικός DAX κατέγραψε πτώση 4,71% στις 9.648 μονάδες και ο γαλλικός CAC 40 έκλεισε πτωτικά κατά 5,36% στις 4.383 μονάδες.
Ο σύνθετος πανευρωπαϊκός δείκτης Stoxx 600 σημείωσε απώλειες 5,33% στις 342,01 μονάδες, ενώ ενδοσυνεδριακά οι απώλειες έφτασαν έως και το 8,1%. Ο δείκτης πλέον διαπραγματεύεται στις 15,4 φορές τα εκτιμώμενα κέρδη των εισηγμένων του, από τις 17,4 φορές που βρισκόταν τον Απρίλιο.
Στο επίκεντρο των ρευστοποιήσεων έχει τεθεί σήμερα, για ακόμη μία ημέρα, ο κλάδος των μεταλλευμάτων, καθώς είναι ο πρώτος που πλήττεται από τη μείωση των ρυθμών ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας. Ο κλαδικός δείκτης υποχωρεί κατά 6,1%, φτάνοντας στα χαμηλότερα επίπεδα από το 1999.
Ισχυρές πιέσεις δέχτηκαν οι εταιρείες που έχουν αυξημένο εξαγωγικό προσανατολισμό προς τις ασιατικές αγορές. Επίσης, η Glencore βρέθηκε στο -13%, η Anglo American υποχώρησε κατά 9,9% και η Tullow Oil κατέγραψε απώλειες 10,4%. Απώλειες 7,3% και 6,8% σημείωσαν αντίστοιχα οι Nokia και Alcatel-Lucent.
Από τις λίγες μετοχές που κατέγραψαν κέρδη ήταν η ισπανική Abengoa, η οποία ενισχύθηκε κατά 3,3%, καθώς κέρδισε συμβόλαιο στην Ουρουγουάη ύψους 93 εκατ. δολαρίων.
Το πρόβλημα είναι σοβαρότερο γιατί η επιβράδυνση της οικονομίας της Κίνας (η ανάπτυξη υπολογίζεται στο 7% που είναι το μικρότερο ποσοστό της τελευταίας 25ετίας), η υποτίμηση του Γουάν και η φυγή κεφαλαίων από τις αναδυόμενες αγορές στις μητροπόλεις του κεφαλαίου, συνταράσσουν τις χρηματαγορές στην Ασία, προκαλούν απειλές νομισματικού πολέμου και ταρακουνούν τα θεμέλια των αναπτυσσόμενων χωρών, που μέχρι πριν από λίγους μήνες στήριζαν την παγκόσμια ανάπτυξη.
Στη ρίζα του προβλήματος βρίσκεται η κινεζική οικονομία της οποίας οι ρυθμοί ανάπτυξης επιβραδύνονται με αποτέλεσμα να επηρεάζονται ευθέως όλες οι χώρες που είναι στενά συνδεδεμένες μαζί της, καθώς και οι αγορές χρήματος, νομισμάτων και προϊόντων (οι τιμές των εμπορευμάτων βρέθηκαν σε χαμηλό 16 ετών).
Ο φόβος είναι διάχυτος σε όλο τον πλανήτη. Η “μαύρη Δευτέρα” ξυπνά μνήμες από τα μεγάλα κραχ που γνώρισαν οι χρηματαγορές.
Ομως, προσοχή. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο των αγορών χρήματος ή των νομισμάτων ύστερα από την υποτίμηση του γουάν. Είναι ζήτημα που ακουμπά την πραγματική οικονομία της Κίνας και επηρεάζει τις οικονομίες πρωτίστως των χωρών που είναι πιο στενά συνδεδεμένες μαζί της οικονομικά (η Κίνα είναι πρώτος προορισμός για τις εξαγωγές 44 χωρών) και στη συνέχεια όλες τις υπόλοιπες λόγω της στενής σύνδεσης και αλληλεπίδρασης των αγορών κεφαλαίων και νομισμάτων.
Αυτό που βλέπουμε σήμερα με την πτώση στα χρηματιστήρια που παίρνει το χαρακτήρα κραχ ή μίνι κραχ, ανάλογα με το ποσοστό, είναι η συνέχεια όσων προηγήθηκαν τις προηγούμενες μέρες. Μόνο που τώρα οι επενδυτές δεν πιστεύουν πια ότι η αναμενόμενη παρέμβαση της Κεντρικής τράπεζας της Κίνας και το πλημμύρισμα με ρευστότητα που σκοπεύει να κάνει θα βοηθήσει να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα.
Αυτός ο φόβος μαζί με την υποτίμηση του γουάν προκαλούν τη φυγή κεφαλαίων (ήδη σύμφωνα με τις εκτιμήσεις από τα χρηματιστήρια των αναδυόμενων οικονομιών έφυγαν πάνω από 1 δισ. ευρώ τις προηγούμενες μέρες), την καταβαράθρωση των χρηματιστηρίων και την εξασθένιση των νομισμάτων.
Αν σε αυτό προστεθεί ότι οι χώρες της νοτιοανατολικής Ασίας δεν προχώρησαν σε μεταρρυθμίσεις τα προηγούμενα χρόνια, αλλά στηρίχθηκαν στο φαινόμενο της Κίνας για να κινούνται και αυτές με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, γίνεται αντιληπτό ότι το πρόβλημα καθίσταται ακόμα πιο δυσεπίλυτο γιατί χάνουν το κινέζικο σωσίβιο και συνεπώς χρειάζονται πολλαπλάσιες προσπάθειες για να ανακάμψουν εκ νέου.
Για να γίνει κατανοητό πόσο σοβαρό είναι το πρόβλημα αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι τώρα στη FED, την αμερικάνικη κεντρική τράπεζα, διστάζουν να προχωρήσουν σε άνοδο των επιτοκίων που σύμφωνα με τις εκτιμήσεις επρόκειτο να κάνουν τον προσεχή Οκτώβριο βάζοντας τέλος στο πρόγραμμα χορήγησης ρευστότητας που είχε ξεκινήσει ως αντίδοτο στην κρίση του 2008.
Το πρόβλημα δεν είναι χρηματιστηριακό ή νομισματικό. Είναι πρωτίστως πρόβλημα που ακουμπά την πραγματική οικονομία της Κίνας και στη συνέχεια γίνεται πρόβλημα χρηματιστηριακό που με τη μορφή ντόμινο απειλεί όλες τις αγορές, ενώ υπάρχει κίνδυνος να εκδηλωθεί ακόμα και νομισματικός πόλεμος με συνέπειες που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει.
Το αίμα που ρέει στα χρηματιστήρια είναι η εκδήλωση του βαθύτερου οικονομικού προβλήματος. Για να το κατανοήσουμε θα πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι η επιβράδυνση της κινεζικής οικονομίας σημαίνει: Λιγότερες εισαγωγές μεταλλευμάτων, πτώση των τιμών και κρίση στη βιομηχανία σιδηρομεταλλευμάτων και ορυχείων, μικρότερη κατανάλωση ενέργειας και πτώση των τιμών πετρελαίου (γι΄ αυτό και η πτώση κατά 7% του χρηματιστηρίου της Σαουδικής Αραβίας), λιγότερες εισαγωγές άλλων προϊόντων από την Κίνα και κρίση στις βιομηχανίες χωρών που κάνουν τις μεγαλύτερες εξαγωγές προς τον “κίτρινο δράκο¨.
‘Ολα αυτά σημαίνουν πως αρχίζει να δοκιμάζεται και η ναυτιλία, πράγμα που αφορά άμεσα και την Ελλάδα, αφού οι Ελληνες εφοπλιστές είναι από τους πρώτους στη διακίνηση προϊόντων προς την Κίνα και από την Κίνα και ως γνωστόν το ναυτιλιακό συνάλλαγμα συμβάλλει στην αντιμετώπιση του προβλήματος που προκαλεί το εμπορικό ισοζύγιο στη χώρα μας.
Θανάσης Λυρτσογιάννης
