Μια μέρα μετά τη δολοφονία που σόκαρε όχι μόνο την Υεμένη αλλά όλο τον κόσμο, η χώρα παραμένει βυθισμένη στον εμφύλιο. Έναν πόλεμο που κοστίζει ζωές αθώων.
Η δολοφονία του πρώην προέδρου Άλι Αμπντάλα Σάλεχ ήταν ακόμη ένα αιματηρό επεισόδιο στον ανελέητο πόλεμο που διεξάγεται στην Υεμένη. Ενός πολέμου που τις τελευταίες μέρες (μόνο) έχει κοστίσει τη ζωή σε 234 ανθρώπους.
Στη σύρραξη στην Υεμένη έχουν χάσει τη ζωή τους πάνω από 8.750 άνθρωποι από τον Μάρτιο του 2015 και την επέμβαση του Ριάντ και των συμμάχων του στον πόλεμο υπέρ της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης και εναντίον των Χούτι.
Ο πόλεμος στην Υεμένη, όπου εκτυλίσσεται η «χειρότερη ανθρωπιστική κρίση του κόσμου» σύμφωνα με τον ΟΗΕ, θεωρείται ένα από τα κυριότερα μέτωπα του πολέμου δι’ αντιπροσώπων μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν, το οποίο κατηγορείται από το Ριάντ ότι στηρίζει τους Χούτι, κάτι που η Τεχεράνη διαψεύδει.
Η δολοφονία του Σάλεχ
Από τη στιγμή που ο Σάλεχ αποφάσισε να “αφήσει” τη συμμαχία με τους Χούτι και να δεχτεί να “μιλήσει” με τη Σαουδική Αραβία, όχι μόνο έγινε στόχος των πρώην συμμάχων του αλλά προκάλεσε νέες αιματηρές ταραχές.
Οι Χούτι και οι πρώην σύμμαχοί τους, υποστηρικτές του Σάλεχ, συγκρούονται με σφοδρότητα από την περασμένη Τετάρτη. Σε αυτό το διάστημα, σύμφωνα με στοιχεία της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού, έχουν σκοτωθεί 234 άνθρωποι και έχουν τραυματιστεί τουλάχιστον 400.
Ανάμεσα στους νεκρούς και ο ίδιος ο πρώην πρόεδρος της Υεμένης, Άλι Αμπντάλα Σάλεχ. Τον δολοφόνησαν οι Χούτι και περιέφεραν τη σορό του μέσα σε καρότσα φορτηγού.
Τα πρώτα επεισόδια ξέσπασαν την προηγούμενη Τετάρτη όταν οι αντάρτες Χούτι θέλησαν να θέσουν υπό τον έλεγχό τους το τέμενος Σάλεχ, το μεγαλύτερο της Υεμένης που βρίσκεται στο κέντρο της Σανάα.
Οι φρουροί του τεμένους, υποστηρικτές του Σάλεχ, αντιστάθηκαν και ξέσπασαν βίαιες συγκρούσεις που επεκτάθηκαν σε διάφορες συνοικίες της Σανάα.
Μετά το θάνατο του Σάλεχ, η ένταση των εχθροπραξιών μειώθηκε.
Ο θάνατος του 75χρονου πρώην προέδρου της χώρας (έμεινε 33 χρόνια στην εξουσία), ενδέχεται να αποτελέσει ένα σημείο καμπής στη σύρραξη στην Υεμένη. Χωρίς όμως αυτό να οδηγεί τουλάχιστον άμεσα σε οποιαδήποτε βελτίωση της κατάστασης για τους αμάχους.
Ζητά εκδίκηση ο γιος του
Ο γιος του Σάλαζ ζήτησε εκδίκηση για τον θάνατο του πατέρα του, όπως μετέδωσε το σαουδαραβικό πρακτορείο al Ekbariya. «Θα ηγηθώ της μάχης μέχρι και ο τελευταίος Χούτι να εκδιωχθεί από την Υεμένη (…) το αίμα του πατέρα μου θα ακούγεται σαν την κόλαση στα αυτιά του Ιράν», δήλωσε ο Άχμεντ Άλι Σάλεχ.
Ζήτησε μάλιστα από τους υποστηρικτές του πατέρα του «να πάρουν πίσω την Υεμένη από τις ιρανικές πολιτοφυλακές των Χούτι».
Ο Σάλεχ έχει ακόμη πολλούς υποστηρικτές στην Υεμένη. Ανάμεσα σε αυτούς αξιωματικοί του στρατού και ένοπλοι φρούραρχοι που κάποτε υπηρετούσαν υπό τη διοίκησή του. Οι σύμμαχοί του ίσως μπορούν ακόμη να επηρεάσουν την έκβαση του πολέμου.
Ο Άχμεντ Άλι ζούσε σε κατ’ οίκον περιορισμό στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, όπου έχει διατελέσει πρεσβευτής προτού συμμαχήσει με τη Σαουδική Αραβία εναντίον των Χούτι, οι οποίοι μέχρι αυτή την εβδομάδα είχαν υπό τον έλεγχό τους μεγάλο μέρος της Υεμένης μαζί με τον Σάλεχ.
Πολιτικές πηγές ανέφεραν ότι κρατούνταν μακριά από όλους και υπό φρούρηση σε ένα μέγαρο στο Αμπού Ντάμπι. Η πρώτη του δημόσια δήλωση ενδέχεται να σημαίνει ότι οι πρώην εχθροί του τον χρησιμοποιούν εναντίον των Χούτι.
Ο Άχμεντ Άλι, πρώην διοικητής του ειδικού σώματος του στρατού των Δημοκρατικών Φρουρών, προαλειφόταν να διαδεχθεί τον πατέρα του και αυτή φαίνεται να είναι η τελευταία του ευκαιρία να κερδίσει πίσω την επιρροή του.
Έτσι τον δολοφόνησαν
Από τη στιγμή που άλλαξε στάση ο Σάλεχ (που αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την προεδρία μετά την Αραβική Άνοιξη το 2012), η τύχη του φαινόταν διαγεγραμμένη. Αρχικά, επικράτησε ένα θρίλερ για το αν ήταν ζωντανός ή νεκρός.
«Το υπουργείο Εσωτερικών (των Χούτι) ανακοινώνει (…) τον θάνατο του αρχηγού των προδοτών παραστρατιωτικών (σ.σ. του Άλι Αμπντάλα Σάλεχ) και ενός αριθμού εγκληματικών στοιχείων», μετέδωσε το τηλεοπτικό δίκτυο των ανταρτών Αλ Μασίρα.
Και στη συνέχεια έδωσαν στη δημοσιότητα βίντεο που περιφέρουν τη σορό του σε καρότσα φορτηγού.
Ο θάνατος του Σάλεχ επιβεβαιώθηκε από μια ηγέτιδα του κόμματός του, του Γενικού Λαϊκού Κογκρέσου. Ο πρώην πρόεδρος και άλλα ανώτερα στελέχη του κόμματος έγιναν στόχος πυρών των Χούτι ενώ έφευγαν από τη Σαναά προς περιοχές που έλεγχαν υποστηρικτές του Σάλεχ.
Μια στρατιωτική πηγή είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο υπό τον όρο να μην κατονομαστεί ότι μια οχηματοπομπή τεσσάρων αυτοκινήτων αναγκάστηκε να σταματήσει περίπου 40 χλμ. από την πρωτεύουσα. Κατά την ίδια πηγή, ο Σάλεχ σκοτώθηκε από τις σφαίρες των Χούτι, όπως και άλλα δύο ηγετικά στελέχη του Γενικού Λαϊκού Κογκρέσου.
Νυχτερινές επιδρομές
Είχαν όμως προηγηθεί οι νυχτερινές επιδρομές στην πρωτεύουσα της Υεμένης, από τον συνασπισμό υπό τη Σαουδική Αραβία. Στόχος έγινε το Μέγαρο της Δημοκρατίας, το οποίο ελέγχουν οι αντάρτες Χούτι.
Σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, εκτός από τις αεροπορικές επιδρομές συχνές ήταν και οι χαμηλές πτήσεις αεροσκαφών της Πολεμικής Αεροπορίας του συνασπισμού πάνω από την πρωτεύουσα της Υεμένης.
Το Μέγαρο της Δημοκρατίας, σε πυκνοκατοικημένη συνοικία της Σαναά, έγινε στόχος βομβαρδισμών τουλάχιστον επτά φορές.
Ζητούν από τους αμάχους να φύγουν!
Ο υπό τη Σαουδική Αραβία συνασπισμός ζήτησε από τους αμάχους να παραμένουν «περισσότερα από 500 μέτρα» από τις περιοχές που ελέγχονται από τους Χούτι, αφήνοντας να εννοηθεί ότι θα υπάρξει εντατικοποίηση των βομβαρδισμών.
Στη Σανάα, όπου οι εχθροπραξίες συνεχίζονταν το βράδυ της Δευτέρας, οι Χούτι έμοιαζαν να έχουν πάρει το πάνω χέρι έναντι των δυνάμεων που ορκίζονταν πίστη στον Σάλεχ, σύμφωνα με δημοσιογράφους στην πρωτεύουσα.
«Ανακτήστε τον έλεγχο της Σαναά»
Ο πρόεδρος της Υεμένης Αμπντ Ράμπο Μανσούρ Χάντι, εξόριστος στη Σαουδική Αραβία, ανακοίνωσε τη Δευτέρα την έναρξη μιας στρατιωτικής επιχείρησης για την ανακατάληψη της πρωτεύουσας Σαναά.
Επικεφαλής της κυβέρνησης που αναγνωρίζει η διεθνής κοινότητα, ο Χάντι προέτρεψε τη Δευτέρα τους πολίτες της χώρας να «ανοίξουν μια νέα σελίδα» στην ιστορία της χώρας.
«Ας ενώσουμε τις προσπάθειές μας για να τελειώνουμε με αυτές τις συμμορίες κακοποιών και να αρχίσουμε την οικοδόμηση μιας νέας, ομοσπονδιακής Υεμένης όπου θα βασιλεύει η δικαιοσύνη, η αξιοπρέπεια (…) η σταθερότητα και η ανάπτυξη», είπε ο πρόεδρος σε μια ομιλία του που αναμεταδόθηκε απευθείας από το Ριάντ.
Προχώρησε σε αυτή την έκκληση μετά τον θάνατο του Σάλεχ από πυρά ανταρτών Χούτι μερικές ημέρες μετά τη ρήξη της συμμαχίας ανάμεσα στις δύο συνιστώσες της συμμαχίας που έλεγχε τη Σαναά και το ξέσπασμα αιματηρών συγκρούσεων στην πρωτεύουσα.
Τη Δευτέρα, ο πρόεδρος Χάντι έδωσε διαταγή στον αντιπρόεδρο του Άλι Μόχσεν αλ Άχμαρ, που βρίσκεται στη Μαρίμπ, περίπου 100 χιλιόμετρα ανατολικά της Σαναά, «να ξεκινήσει πορεία (…) προς την πρωτεύουσα».
Η επιχείρηση, που βαπτίστηκε «Σαναά η Αραβική», έχει στόχο να μπει η πρωτεύουσα σε μια τανάλια, από τα ανατολικά και τα βορειοανατολικά. Στρατιωτικές πηγές στη Μαρίμπ ανέφεραν ότι επτά τάγματα διατάχθηκαν να κινηθούν προς τη Σαναά.
Σε μια προσπάθεια να αποδυναμώσει τους σιίτες αντάρτες, η κυβέρνηση της Υεμένης ανακοίνωσε επίσης ότι είναι διατεθειμένη να χορηγήσει αμνηστία σε όλους όσοι συνεργαστούν μαζί της—απλώνοντας το χέρι στους οπαδούς του Σάλεχ.
Το Ιράν
Ο πρόεδρος του Ιράν Χασάν Ροχανί δήλωσε ότι οι Υεμενίτες θα κάνουν τους «επιτιθέμενους» να μετανιώσουν για τις πράξεις τους, σε μια ομιλία που μεταδόθηκε από την κρατική τηλεόραση.
«Η Υεμένη θα απελευθερωθεί από τους επιτιθέμενους και ο ιερός λαός της Υεμένης θα τους κάνει να μετανιώσουν» για τις πράξεις τους, τόνισε ο Ροχανί.
Από την πλευρά του ο στρατηγός Μοχαμέντ Αλί Τζαφάρι, διοικητής των Φρουρών της Επανάστασης, κατήγγειλε «τους Σαουδάραβες προδότες που προσπαθούν να σπείρουν την αβεβαιότητα στις χώρες της περιοχής υπό τις διαταγές και τη στήριξη των ΗΠΑ και τασσόμενοι στο πλευρό των Ισραηλινών», μετέδωσε το πρακτορείο Fars.
Κατάπαυση πυρός ζητά ο ΟΗΕ
Ο ΟΗΕ έκανε έκκληση στις αντιμαχόμενες πλευρές στην Υεμένη να αποφασίσουν μια «ανθρωπιστική» κατάπαυση του πυρός προκειμένου οι οργανώσεις αρωγής να προσφέρουν βοήθεια στους αμάχους που είναι εγκλωβισμένοι στην πρωτεύουσα Σανάα.
«Έστειλα μήνυμα χθες (Δευτέρα) για να ζητήσω μια εκεχειρία, μια ανθρωπιστική κατάπαυση του πυρός (…) προκειμένου οι άνθρωποι να μπορέσουν να πάνε στα νοσοκομεία (…) ή να βρούνε νερό και τροφή», δήλωσε στους δημοσιογράφους από τη Γενεύη ο συντονιστής των ανθρωπιστικών επιχειρήσεων του ΟΗΕ Τζέιμι ΜακΓκόλντρικ.
Το προσωπικό του ΟΗΕ αναγκάστηκε να μείνει στο εσωτερικό της περιμέτρου του κτιρίου του οργανισμού στη Σανάα εξαιτίας των συγκρούσεων και «δεν ήταν σε θέση» να βοηθήσει τους πολίτες τις τελευταίες πέντε ημέρες.
«Δεν καταφέραμε να βοηθήσουμε τους ανθρώπους τις τελευταίες ημέρες εξαιτίας των αεροπορικών επιδρομών, των συγκρούσεων και οι δραστηριότητές μας που έχουν στόχο τη διάσωση ζωών έχουν σταματήσει», εξήγησε ο ΜακΓκόλντρικ, διευκρινίζοντας ότι παρόλα αυτά ιατρικός εξοπλισμός κατέστη δυνατό να σταλεί στα νοσοκομεία και στις κλινικές.
Όμως «έχουμε μάθει ότι πολλοί τραυματίες δεν κατάφεραν να διακομιστούν σε νοσοκομεία» εξαιτίας της κατάστασης ασφαλείας και ότι ασθενοφόρα έγιναν στόχος πληγμάτων, κατήγγειλε.
«Τώρα η αβεβαιότητα συνεχίζεται (…) Δεν γνωρίζουμε αν μπορούμε να ξεκινήσουμε και πάλι τις δραστηριότητές μας ή αν πρέπει να περιμένουμε», εξήγησε.
Ο ΜακΓκόλντρικ επεσήμανε εξάλλου ότι μια ομάδα του ΟΗΕ πρόκειται να μεταβεί «πολύ σύντομα» στο Ριάντ για να συζητήσει με τις αρχές της Σαουδικής Αραβίας.
Εξάλλου πέντε διεθνείς ανθρωπιστικές οργανώσεις (σ.σ. η Handicap International, η Action contre la faim, η Care, η Acted και οι Γιατροί του Κόσμου) ζήτησαν σήμερα «τον άμεσο τερματισμό των εχθροπραξιών» στην Υεμένη και «πλήρη ανθρωπιστική πρόσβαση» στους παγιδευμένους αμάχους στη Σανάα.
Με πληροφορίες από ΑΠΕ – ΜΠΕ
Φωτογραφίες: Reuters, EPA