Ένα δυστοπικό τοπίο αποβλήτων συνθέτει τη νέα υπαίθρια εγκατάσταση στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.
Τη μεγάλης κλίμακας υπαίθρια εικαστική εγκατάσταση της αφρικανικής καλλιτεχνικής κολεκτίβας NEST, με τίτλο «Return to Sender» («Επιστροφή στον Αποστολέα»), για τις αρνητικές επιπτώσεις της «γρήγορης μόδας», σε επιμέλεια της Κατερίνας Γρέγου, παρουσιάζουν το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) και το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ).
Το έργο θα παραμείνει στην Εσπλανάδα του ΚΠΙΣΝ από τις 26 Απριλίου έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2023 με ελεύθερη πρόσβαση για το κοινό.
Η εγκατάσταση «Return to Sender» δημιουργήθηκε από την κολεκτίβα NEST ειδικά για την Documenta 15 (2022).
Στο ΚΠΙΣΝ παρουσιάζεται η πρώτη εκδοχή της μετά το Κάσσελ. Το έργο, από τα πολυσυζητημένα της διοργάνωσης, είναι ένα περίπτερο φτιαγμένο από μεγάλα δεμάτια μεταχειρισμένων ρούχων. Τα δεμάτια αυτά, που στα Σουαχίλι ονομάζονται mitumba, αποτελούνται από άχρηστα μεταχειρισμένα ρούχα που καταλήγουν στην Αφρική από τις εύπορες χώρες της Δύσης.
Ωστόσο, η πλειονότητά τους καταλήγει σε χωματερές, δημιουργώντας ένα μείζον περιβαλλοντικό πρόβλημα. Η εγκατάσταση που θα παρουσιαστεί στην Εσπλανάδα του ΚΠΙΣΝ, είναι φτιαγμένη από υφάσματα και ρούχα που έχουν συλλεχθεί από την Ελλάδα και προορίζονταν για ανακύκλωση ή επανάχρηση στη βιομηχανία, όπου και θα καταλήξουν μετά την παρουσίαση.
Το έργο υλοποιήθηκε μετά από πρόσκληση του ΚΠΙΣΝ προς το ΕΜΣΤ για συνεργασία, στο πλαίσιο της ετήσιας υπαίθριας εγκατάστασής του. Η καλλιτεχνική διευθύντρια του ΕΜΣΤ Κατερίνα Γρέγου δήλωσε ότι πρότεινε αυτό το έργο με σκοπό «να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη στην Ελλάδα για τις αρνητικές συνέπειες της λεγόμενης “γρήγορης μόδας” (fast fashion), δηλαδή των ρούχων αμφίβολης ποιότητας, που παράγονται πολλές φορές σε δυσμενείς συνθήκες εργασίας, αγοράζονται από τους καταναλωτές πολύ φθηνά, φοριούνται για λίγο και πετιούνται γρήγορα».
«Το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της βιομηχανίας της μόδας είναι ένα θέμα που πρέπει να συζητηθεί περισσότερο στη χώρα μας και οι καταναλωτές πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι τα φθηνά ρούχα δεν αποτελούν μόνο περιβαλλοντικό, αλλά και πολιτικό πρόβλημα, καθώς η εύπορη Δύση συνεχίζει να αποθέτει τα ανεπιθύμητα απόβλητά της στον Παγκόσμιο Νότο και τις φτωχότερες χώρες» σημειώνει η ίδια.
Η εικαστική εγκατάσταση «Return to Sender», από την πλευρά του ΚΠΙΣΝ, πραγματοποιείται χάρη στη δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ). H διευθύνουσα σύμβουλος του ΚΠΙΣΝ, Έλλη Ανδριοπούλου δήλωσε: «Μέσα από τη συνεργασία μας με το ΕΜΣΤ το Return to Sender, η φετινή μεγάλης κλίμακας εικαστική εγκατάσταση που παρουσιάζουμε στον δημόσιο χώρο του ΚΠΙΣΝ, θέτει στο επίκεντρο μερικά από τα πιο κρίσιμα ερωτήματα που μας απασχολούν διαχρονικά ως οργανισμό. Ποιος είναι ο ρόλος ενός πολιτιστικού οργανισμού απέναντι στην επιτακτική ανάγκη της βιωσιμότητας;
Πώς μετασχηματίζουμε μέσα από τη σύγχρονη τέχνη τον δημόσιο χώρο σε μία πλατφόρμα μάθησης, αλληλεπίδρασης και διαλόγου για την ίδια την τέχνη, την κοινωνία και τις εναλλακτικές προοπτικές που αναζητούμε για το μέλλον του πλανήτη; Στοχεύοντας στη δημιουργία μιας τέτοιας πλατφόρμας, η εγκατάσταση θα πλαισιωθεί από ένα πλούσιο παράλληλο πρόγραμμα εκπαιδευτικών και σχολικών δράσεων, εργαστηρίων για παιδιά και ενήλικες, καθώς και ξεναγήσεων, που θα υλοποιηθεί με τη στήριξη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ)».
Το Return to Sender μας μεταφέρει σε ένα δυστοπικό τοπίο αποβλήτων. Η εγκατάσταση με τους τόνους παλιών ρούχων καταδεικνύει τις πραγματικές διαστάσεις της ανεξέλεγκτης κατανάλωσης στον Παγκόσμιο Βορρά, ενώ συγχρόνως φωτίζει τις αυστηρές νομοθεσίες, οι οποίες επιβάλλουν ρητά τη μεταφορά και την εναπόθεση των υφασμάτινων αποβλήτων στον Παγκόσμιο Νότο ως μέρος της υποτιθέμενης ανθρωπιστικής βοήθειας.
Μια ασύλληπτη ποσότητα παλιών ρούχων φτάνει στην Αφρική, ενώ έως και το 40% κάθε δέματος εισαγόμενων μεταχειρισμένων ρούχων είναι εντελώς άχρηστο και οδηγείται κατευθείαν στις χωματερές. Έτσι, τα απόβλητα του Παγκόσμιου Βορρά καθίστανται μείζον πρόβλημα των χωρών του Νότου οι οποίες οφείλουν να διαχειριστούν -συχνά με υψηλό κόστος- το ανεπιθύμητο απόθεμα, σαν να είναι συγχρόνως απόβλητο και μη απόβλητο.
Η κολεκτίβα NEST, με έδρα το Ναϊρόμπι της Κένυας, ιδρύθηκε το 2012. Τo έργo τους, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει κινηματογράφο, μουσική, μόδα, εικαστικές τέχνες και λογοτεχνία. Η πρακτική τους, έχοντας ως αφετηρία της τη σύγχρονη αστική αφρικανική εμπειρία, διερευνά το ιστορικό, αποικιακό και μετα-αποικιακό παρελθόν των αφρικανικών κοινοτήτων και τα πιθανά τους μέλλοντα. Ωστόσο, λαμβάνει ταυτόχρονα υπόψη της πως τα σύγχρονα ζωτικά προβλήματα (όπως το περιβαλλοντικό) διασυνδέονται και μας αφορούν όλους.
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163