Με το Χόλιγουντ να βρίσκεται σε οσκαρικό πυρετό δύο εβδομάδες πριν την 96η τελετή απονομής των Όσκαρ την Κυριακή 10 Μαρτίου 2024, 84 χρόνια πριν, μία μέρα σαν σήμερα, υπήρξε μία ταινία που απέσπασε 10 βραβεία, οκτώ Όσκαρ και δύο τιμητικά.
Στις 29 Φεβρουαρίου του 1940, στη 12η τότε τελετή απονομής των βραβείων Όσκαρ η κινηματογραφική ταινία – υπερπαραγωγή «Όσα παίρνει ο άνεμος» ήταν το μεγάλο φαβορί με 13 υποψηφιότητες. Κάτι δηλαδή σαν το «Oppenheimer» στα φετινά Όσκαρ.
Και όταν ήρθε η μεγάλη η ώρα, δικαίωσε το όνομά της. Πήρε όλα τα βραβεία και έφυγε με τον αέρα του νικητή.
Σε μία μεγαλοπρεπή τελετή στο ξενοδοχείο «Ambassador» στο Λος Άντζελες, η ταινία αποσπά 8 Όσκαρ και δύο τιμητικά (Το βραβείο Έρβιν Θάλμπεργκ για τον παραγωγό της ταινίας Ντέιβιντ Ο’Σέλζνικ καθώς και ειδικό βραβείο για τη σκηνογραφία του Γουίλιαμ Κάμερον Μέντζις) αριθμό ρεκόρ που καταφέρνει να διατηρήσει για περίπου 20 χρόνια.
Όσκαρ Καλύτερης ταινίας (Ντέιβιντ Σέλζνικ), Σκηνοθεσίας (Βίκτορ Φλέμινγκ), Α’ Γυναικείου Ρόλου (Βίβιαν Λι), Β’ Γυναικείου Ρόλου (Χάτι Μακ Ντάνιελ), Διασκευασμένου Σεναρίου (Σίντνεϊ Χάουαρντ), Φωτογραφίας (Έρνεστ Χάλερ – Ρέι Ρέναχαν), Μοντάζ (Χαλ Σ. Κερν – Τζέιμς Ε. Νιούκομ) και Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης ( Λάιλ Ρ. Γουίλερ).
Παραλίγο τα βραβεία να γίνουν εννέα εκείνο το βράδυ, αν ο Κλαρκ Γκέιμπλ δεν έχανε το Όσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου μέσα από τα χέρια του από τον Ρόμπερτ Ντόνατ για την ταινία «Αντίο, Ωραία Νιάτα» (Goodbye, Mr. Chips).
Το 1998 η ταινία «Όσα παίρνει ο Άνεμος» κατατάχθηκε τέταρτη στη λίστα του Αμερικανικού Ινστιτούτου Κινηματογράφου με τις 100 καλύτερες αμερικανικές ταινίες όλων των εποχών, αν και το 2007 μετακινήθηκε στην έκτη θέση.
Οι πρωταγωνιστές Κλαρκ Γκέιμπλ και Σκάρλετ Ο’ Χάρα άφησαν εποχή με ερμηνείες που άγγιξαν την τελειότητα και ατάκες σκέτο βιτριόλι: «Ειλικρινά, αγαπητή μου, δεν δίνω δεκάρα» και «Αύριο θα είναι μία καινούργια μέρα» με την Βίβιαν Λι να κοιτάει μόνη της στον ορίζοντα.
Δεν μπορούμε να παραβλέψουμε το γεγονός πως η ταινία αυτή έδωσε στη Χάτι ΜακΝτάνιελ την ευκαιρία να κερδίσει το Β’ Όσκαρ Γυναικείου Ρόλου και να γίνει η πρώτη Αφροαμερικανίδα που τιμάται με αυτή τη διάκριση.
Φωτογραφία αρχείου: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Το «Όσα Παίρνει ο Άνεμος» είναι μία Αμερικανική επική ιστορική ρομαντική ταινία του 1939, βασισμένη στο ομότιτλο μυθιστόρημα της Μάργκαρετ Μίτσελ του 1936 και σε σκηνοθεσία Βίκτορ Φλέμινγκ.
Η επική ταινία, που γυρίστηκε μάλιστα έγχρωμη, είχε πρωταγωνιστές τη Βίβιαν Λι, τον Κλαρκ Γκέιμπλ, τον Λέσλι Χάουαρντ και την Ολίβια Ντε Χάβιλαντ, και αποτελεί τη μεγαλύτερη εισπρακτική επιτυχία όλων των εποχών.
Η ιστορία λαμβάνει χώρα από την άνοιξη του 1861 μέχρι την περίοδο της Ανασυγκρότησης στον Αμερικανικό Νότο. Αφηγείται την επική ιστορία της Σκάρλετ Ο’ Χάρα, μιας γυναίκας με υπέρμετρο εγωισμό και ισχυρή προσωπικότητα.
Η γυναίκα αυτή έζησε κατά τη διάρκεια μιας από τις πιο δύσκολες εποχές της Αμερικής, του Εμφυλίου πολέμου.
Ακολουθεί την πορεία της από τα νεανικά της χρόνια στην φυτεία όπου μεγάλωσε, μέχρι τους κατεστραμμένους δρόμους της Ατλάντας.
Μετά από μια ταραγμένη και καθηλωτική πλοκή, διάρκειας 4 ωρών, ο πατέρας του παιδιού της και σύζυγος της Σκάρλετ Ο’ Χάρα, Ρετ Μπάτλερ, ο οποίος της προσφέρει απλόχερα την αγάπη του σε όλη την διάρκεια της ταινίας και εκείνη συνεχώς τον απορρίπτει, αποφασίζει να την εγκαταλείψει οριστικά. Σοκ!
Ο Ρετ Μπάτλερ βρίσκεται στην πόρτα του σπιτιού τους και εκείνη τον ρωτά απεγνωσμένα για το τι να κάνει αν αυτός φύγει. Τότε εκείνος της απαντά με την πιο διάσημη ατάκα στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου: «Frankly, my dear, I don’t give a damn», (Ειλικρινά, αγαπητή μου δεν δίνω δεκάρα), κλείνει την πόρτα και φεύγει.
Το 2014 είχε αποκαλυφθεί ότι το πολυσυζητημένο τέλος της ταινίας, δεν ήταν αυτό που τελικά καθήλωσε το κοινό, αλλά με τη «Σκάρλετ Ο’ Χάρα» να λέει κάτι άλλο από το «αύριο είναι μια καινούρια μέρα».
Για την ακρίβεια, η άλλη εκδοχή του σεναρίου την ήθελε να λέει: «Rhett!… Rhett!… You’ll come back. You’ll come back… I know you will!» (Ρετ, Ρετ, θα έρθεις πίσω, το ξέρω ότι θα έρθεις).
Τώρα αν θα έμενε εξίσου στην ιστορία κι αυτή η ατάκα, δεν θα το μάθουμε ποτέ.
Σε κάθε περίπτωση, οι συντελεστές του πολυδάπανου κινηματογραφικού έπους, δεν άλλαξαν μόνο το σενάριο αλλά ξόδεψαν πάρα πολλά χρήματα και αρκετό χρόνο, προκειμένου να εντοπίσουν την ιδανική ηθοποιό που θα ενσάρκωνε τη «Σκάρλετ».
Μέχρι να τη βρουν στο πρόσωπο της Βίβιαν Λι, τις ατάκες της προβάρισαν πολλές. Για την ακρίβεια 32, κάποιες εκ των οποίων ιέρειες του σινεμά της εποχής, όπως οι:
οι Τζιν Άρθουρ, Λουσίλ Μπολ, Ταλούλα Μπάνκχεντ, Μπέτι Ντέιβις, Κάθριν Χέπμπορν, Τζόαν Κρόφορντ, Φράνσις Ντι, Τζόαν Φοντέιν, Μπάρμπαρα Στάνγουικ, Νόρμα Σίρερ, Μάργκαρετ Σάλαβαν, Λάνα Τέρνερ, Κάρολ Λόμπαρντ, Πολέτ Γκοντάρ, Σούζαν Χέιγουορντ, Κάρλα Μπόου, Τζόαν Μπένετ, Μερλ Όμπερον, Λορέτα Γιανγκ και Μίριαμ Χόπκινς.
Τελικά, ο Σέλζνικ επέλεξε την 22χρονη Βίβιαν Λι, την οποία είχε δει στις βρετανικές ταινίες, «Μέσα από τις φλόγες» (Fire Over England) και «Ατίθασα Νιάτα» (A Yank).
Ήταν, μάλιστα, αποφασισμένος να πάρει τον Κλαρκ Γκέιμπλ για τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Ρετ Μπάτλερ, κάτι που κατάφερε μετά από διαπραγματεύσεις με τον πεθερό του, Λούις Μπ. Μάγιερ της MGM.
Η MGM τού δάνεισε τον Γκέιμπλ και έδωσε πάνω από 1 εκατομμύριο δολάρια στον προϋπολογισμό της ταινίας, ζητώντας ως αντάλλαγμα το μισό μερίδιο των κερδών!
Τα γυρίσματα της ταινίας ξεκίνησαν τον Ιανουάριο του 1939 και κράτησαν έξι μήνες, με σκηνοθέτη τον Τζορτζ Κιούκορ και με βάση το ατελές ακόμη σενάριο του Λέσλι Χάουαρντ, το οποίο είχε πετσοκόψει και ξαναγράψει ο Σέλζνικ.
Ο Κιούκορ σύντομα απολύθηκε και αντικαταστάθηκε από τον Βίκτορ Φλέμινγκ, με τον οποίο η Λι καυγάδιζε συνεχώς.
Ο βασικός σκηνοθέτης της ταινίας ήταν ο Βίκτορ Φλέμινγκ, αν και κάποια στιγμή κατέρρευσε από εξάντληση κι έπρεπε να αντικατασταθεί για δυο βδομάδες από τον Σαμ Γουντ.
Μόνο οι ταινίες «Μπεν Χουρ» (Ben Hur, 1959), «Τιτανικός» (Titanic, 1997) και «Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών: Η Επιστροφή του Βασιλιά» (The Lord of the Rings: The Return of the King, 2003) έχουν καταφέρει να αποσπάσουν 11 Όσκαρ και να ξεπεράσουν τα Όσκαρ του «Όσα παίρνει ο άνεμος».
Ούτε που φανταζόταν η Μάργκαρετ Μίτσελ ότι το ρομαντικό μυθιστόρημα που έγραψε το 1936, θα γινόταν δύο χρόνια αργότερα μία σπουδαία ταινία, ένα φιλμ ορόσημο στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου.
Και να σκεφτεί κανείς ότι Βίβιαν Λι ανησυχούσε ότι η καριέρα της δεν θα διατηρηθεί μετά την πρεμιέρα της ταινίας, όπως φαίνεται να είχε εξομολογηθεί σε επιστολή στον συζυγό της Λόρενς Ολιβιέ.
«Πρέπει να δικαιώσεις τον εαυτό σου στις επόμενες δύο ή τρεις ταινίες (ή ακόμα για 2 ή 3 χρόνια) αποδεικνύοντας ότι η πιθανή αποτυχία του “Gone With the Wind” δεν ήταν δικό σου λάθος και μπορείς να το κάνεις μόνο με το να είσαι πραγματικά καλή στους επόμενους ρόλους» της έγραφε ο Ολιβιέ.
«Η επιτυχία της καριέρας σου στις ταινίες είναι καθοριστική για την αυτοεκτίμησή σου και συνεπώς για την απόλυτη ευτυχία μας. Αν δεν το κάνεις, φοβάμαι ότι μπορεί να γίνει απλά πολύ βαρετό». Ο Λόρενς Ολιβιέ ήταν τόσο λάθος.
Αλλά και ο Κλαρκ Γκέιμπλ δεν είχε εκτιμήσει εξαρχής την εισπρακτική επιτυχία της ταινίας που έμελε να γίνει και η πιο δημοφιλής της καριέρας του.
Συγκεκριμένα, απεχθανόταν τη συγκεκριμένη ταινία και λέγεται ότι την θεωρούσε αποκλειστικά «γυναικεία» και ήταν διστακτικός να αναλάβει τον ρόλο.
«Το Όσα παίρνει ο Ανεμος είναι το προϊόν μίας εποχής και απηχεί φυλετικές προκαταλήψεις που ήταν κοινός τόπος στην αμερικανική κοινωνία».
Με αυτή τη φράση εξήγησε εκπρόσωπος της HBO Max την απόφαση για την απόσυρση από την πλατφόρμα της ταινίας το 2020, εν μέσω των εκδηλώσεων του κινήματος διαμαρτυρίας κατά του ρατσισμού και της αστυνομικής βίας εναντίον των μαύρων στις Ηνωμένες Πολιτείες.
