Ήταν 11 Ιουλίου 1954 όταν άτυπα εγκαινιάστηκε το Φεστιβάλ Επιδαύρου με την παράσταση «Ιππόλυτος» του Ευριπίδη από το Εθνικό Θέατρο, σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Ροντήρη, μουσική του Δημήτρη Μητρόπουλου και με πρωταγωνιστή τον νεαρό τότε Αλέκο Αλεξανδράκη.
Τα Επιδαύρια καθιερώθηκαν επίσημα πλέον τον επόμενο χρόνο, με την τραγωδία της «Εκάβης», σε σκηνοθεσία του Αλέξη Μινωτή και με την Κατίνα Παξινού στον ομώνυμο ρόλο, η οποία συγκλόνισε με την κορυφαία ερμηνεία της, ενώ πλάι της ξεχώρισαν με τις ερμηνείες τους ο Αλέξης Μινωτής και ο Θάνος Κωτσόπουλος.
Σήμερα λοιπόν συμπληρώνονται 65 χρόνια λειτουργίας του Φεστιβάλ Επιδαύρου και για αυτό το Αρχείο της ΕΡΤ ψηφιοποίησε και παρουσιάζει στην ιστοσελίδα της δύο μοναδικά ντοκουμέντα από εκείνες τις ημέρες του Φεστιβάλ: μία ταινία Επικαίρων με θέμα την παράσταση της τραγωδίας του Ευριπίδη, «Ιππόλυτος» στο αρχαίο θέατρο Επιδαύρου, στις 11 Ιουλίου 1954 καθώς και το ηχητικό ντοκουμέντο της μετάδοσης από το ΕΙΡ της εναρκτήριας παράστασης του Φεστιβάλ Επιδαύρου, στις 19 Ιουνίου 1955, της «Εκάβης» του Ευριπίδη. Το αφιέρωμα περιλαμβάνει επίσης, απόσπασμα από την ερμηνεία της Κατίνας Παξινού στο ρόλο της Εκάβης, το 1955.
Μέσα από τις σελίδες του περιοδικού «Ραδιοπρόγραμμα» του 1955, γίνεται αισθητό το ζωηρό ενδιαφέρον για το καλλιτεχνικό γεγονός εκείνου του καλοκαιριού, με μια σειρά άρθρων για το Φεστιβάλ Επιδαύρουπου εγκαινιαζόταν στις 19 Ιουνίου 1955, με την «Εκάβη» του Ευριπίδη. Αναφερόμενα στην εναρκτήρια αυτή παράσταση του Φεστιβάλ, μεταξύ άλλων, εξαίρουν την άρτια διοργάνωση και την υπέρβαση οργανωτικών δυσχερειών, μια και όπως γράφει ο Αχιλλέας Μαμάκης (τευχ. 265, 26 Ιουνίου – 2 Ιουλίου 1955): «Θύμιζαν… Νέα Υόρκη την Κυριακή το απόγευμα οι δρόμοι που οδηγούσαν από την Αθήνα στην Επίδαυρο… τόσος ήταν ο τροχαίος συναγερμός που μονάχα στην Αμερική θυμάμαι να ξαναείδα τόσο μεγάλη και τέτοια συνεχή και αδιάκοπη κίνηση τροχών… Σπάνια καλλιτεχνικό θέαμα προσείλκυσε στον τόπο μας τόσο ζωηρό ενδιαφέρον και δεν θυμάμαι να οργανώθηκε υπαίθρια παράσταση έξω των Αθηνών με τέτοια κοσμοσυρροή και τέτοια τάξι.». Σχεδόν δυόμιση χιλιάδες αυτοκίνητα ιδιωτικά, λεωφορεία και φορτηγά είχαν συρρεύσει στον χώρο γύρω από το αρχαίο θέατρο και περίπου 15 χιλιάδες θεατές κατέκλυσαν τις κερκίδες για να παρακολουθήσουν την πρεμιέρα της «Εκάβης» που άνοιγε το Φεστιβάλ.
Αντίστοιχα, ο Διονύσιος Ρώμας αναφέρει: «Μια από τις επιτυχημένες πρωτοβουλίες ήταν και το ράντισμα της μη ασφαλτοστρωμένης διαδρομής Παληάς Επιδαύρου-Ασκληπιείου με ένα ειδικό υγρό που εξουδετερώνει τη σκόνη. Έτσι μια μεγάλη αφορμή αταξίας που χρωστιότανε στην προσπάθεια ξεπεράσματος των αυτοκινήτων μεταξύ τους, προς αποφυγήν… αλευρώματος, εξέλειψε». Και συνεχίζει: «Όπως και να έχει το πράγμα, η τάξις στην Επίδαυρο κατά τα εγκαίνια του Φεστιβάλ υπήρξε παραδειγματική και προξένησε… κατάπληξη στους “ειδικούς και πεπειραμένους”». (τευχ. 266, 3-9 Ιουλίου 1955).
Τονίζεται ακόμη η εισπρακτική επιτυχία του γεγονότος και διαφαίνεται η αισιοδοξία για τη συμβολή του νέου θεσμού, μαζί με το Φεστιβάλ Αθηνών που θα εγκαινιαζόταν το ίδιο καλοκαίρι, στην τουριστική ανάπτυξη της χώρας.
Την εξαιρετική σημασία που απέδιδε το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας στο γεγονός, φανερώνουν και οι ειδικές εκπομπές και ραδιοφωνικές μεταδόσεις των παραστάσεων από το αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου.
Ταινία επικαίρων με θέμα την παράσταση της τραγωδίας του Ευριπίδη «Ιππόλυτος» στο αρχαίο θέατρο Επιδαύρου στις 11 Ιουλίου 1954
Η εκδήλωση συνδιοργανώθηκε από τον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού και την Ελληνική Περιηγητική Λέσχη. Η ταινία περιλαμβάνει πλάνα του αρχαιολογικού χώρου, εικόνες από την προσέλευση των θεατών στο αρχαίο θέατρο και απόψεις των κερκίδων, ενώ έχουν γεμίσει από το κοινό και τους επισήμους πριν από την έναρξη της παράστασης. Ακολουθούν οπτικά αποσπάσματα από δοκιμή του έργου στον ίδιο χώρο στα οποία, μεταξύ άλλων, εμφανίζονται οι: Αλέκος Αλεξανδράκης (Ιππόλυτος), Έλσα Βεργή (Φαίδρα), Αθανασία Μουστάκα (παραμάνα), Θάνος Κωτσόπουλος (Θησέας), Αλέκα Κατσέλη (Άρτεμις). Περιλαμβάνεται, επίσης, μέρος της ηχογράφησης του έργου που μεταδόθηκε και ραδιοφωνικά.
Ηχητικό ντοκουμέντο της μετάδοσης από το ΕΙΡ της εναρκτήριας παράστασης του Φεστιβάλ Επιδαύρου, στις 19 Ιουνίου 1955, της «Εκάβης» του Ευριπίδη
Η έναρξη των Επιδαυρίων πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 19 Ιουνίου 1955, με την πρεμιέρα της τραγωδίας του Ευριπίδη «Εκάβη». Το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας (ΕΙΡ) κάλυψε το μεγάλο καλλιτεχνικό γεγονός, με την αποστολή ειδικού συνεργείου εξωτερικών μεταδόσεων της Υπηρεσίας Επικαίρων στην Επίδαυρο και τη μετάδοση το βράδυ της 19ης Ιουνίου, ηχογραφημένων αποσπασμάτων με τις χαρακτηριστικότερες σκηνές του αρχαίου δράματος, που προέρχονταν από τη γενική δοκιμή.
Η μετάδοση έγινε από το Εθνικό Πρόγραμμα, στο πλαίσιο της εκπομπής του ΕΙΡ «Το γεγονός της ημέρας». Προλογίζει ο διευθυντής Εκπομπών και Προγράμματος του ΕΙΡ Διονύσιος Ρώμας, ο οποίος χαιρετίζει το γεγονός. Ο προϊστάμενος της Υπηρεσίας Επικαίρων Δημήτρης Χρονόπουλος περιγράφει από το αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου τη βραδιά της έναρξης του Φεστιβάλ και μεταδίδει απευθείας, σε ενθουσιώδη ατμόσφαιρα, τις λεπτομέρειες της εκδήλωσης, τους επίσημους παρευρισκόμενους, καθώς και τις τεχνικές προετοιμασίες τόσο για την υλοποίηση της παράστασης όσο και για τη ραδιοφωνική μετάδοση. Δίνει επίσης πληροφορίες για το πρόγραμμα του Φεστιβάλ και τους συντελεστές της διοργάνωσης.
Χάρη στη ραδιοφωνική κάλυψη του γεγονότος δόθηκε η δυνατότητα σε πλήθος ακροατών, ακόμη και σε ομογενείς, να έρθουν σε επαφή με το κορυφαίο γεγονός μέσω των εκπομπών του σταθμού από τις ειδικές μεταδόσεις της Υπηρεσίας Επικαίρων αλλά και από σχετικά αφιερώματα και συνεντεύξεις, στο πλαίσιο της εκπομπής «Το Θέατρο στο Μικρόφωνο» του Αχιλλέα Μαμάκη.
Την απήχηση των παραστάσεων που δόθηκαν στην Επίδαυρο -και μέσω της ραδιοφωνικής μετάδοσης- μαρτυρούν τα συγχαρητήρια τηλεγραφήματα και γράμματα προς την Κατίνα Παξινού από ακροατές του ραδιοφώνου.
Το αφιέρωμα από το Αρχείο της ΕΡΤ για τα 65 χρόνια λειτουργίας του Φεστιβάλ Επιδαύρου μπορείτε να τα παρακολουθήσετε στη διεύθυνση:
https://www.ert.gr/arxeio-afierwmata/65-chronia-festival-epidayroy-11-ioylioy-1954/
