Ο κλάδος των κατασκευών να έχει έρθει σε μια (νέα) ισορροπία τα τελευταία χρόνια μετά από μια δεκαετή, σχεδόν, περίοδο «ανομβρίας» χωρίς ουσιαστική προώθηση έργων, ενώ το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών προσπαθεί να εξασφαλίσει πρώτα τους αναγκαίους πόρους για την υλοποίηση υποδομών πριν «εξαγγείλει» ή «υποσχεθεί» νέους διαγωνισμούς.
Παρόλα αυτά, φαίνεται ότι παρά τη βελτίωση του κλίματος και τη ραγδαία άνοδο του ανεκτέλεστου των ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Intrakat – ΑΚΤΩΡ, ΑΒΑΞ, ΜΕΤΚΑ στα επίπεδα των 16 – 17 δισ. ευρώ ευρώ συνολικά, τα προβλήματα και οι παθογένειες παραμένουν. Τουλάχιστον αυτό εκτιμούν οι εκπρόσωποι και τα στελέχη του κατασκευαστικού κλάδου που έσπευσαν χτες (17.9.2024), στο πλαίσιο σχετικού συνεδρίου για τις υποδομές, να αναδείξουν τα προβλήματα με έντονο τρόπο, παρουσία του Χρ. Σταϊκούρα, υπουργού Υποδομών και Μεταφορών.
Αν θέλουμε να συνοψίσουμε τα προβλήματα που έθεσαν μετ’ επιτάσεως τα στελέχη του κλάδου, όπως ο Χρήστος Παναγιωτόπουλος – Διευθύνων Σύμβουλος ΤΕΡΝΑ (όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ), Αναστάσιος Αρανίτης – Γενικός Διευθυντής ΑΚΤΩΡ – Ιntrakat, Κωνσταντίνος Μιτζάλης – Διευθύνων Σύμβουλος Ομίλου ΑΒΑΞ και Ντίνος Μπενρουμπή, επικεφαλής της METKA (όμιλος Metlen), αναμφίβολα μείζονα θέματα ήταν, μεταξύ άλλων, η έλλειψη ώριμων μελετών που ταλαιπωρεί ακόμα και έργα που έχουν συμβασιοποιηθεί, οι καθυστερήσεις σε πληρωμές για εργασίες που προχωρούν (μέχρι πρόσφατα κατασκευαστές έκαναν λόγο για συνολικά εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ), η εξασφάλιση χρηματοδότησης.
Ωστόσο, οι άνθρωποι του χώρου δεν έβαλαν μόνο αυτά τα θέματα στο «τραπέζι των κατασκευών». Αναφέρθηκαν σε προβλήματα όπως η άνοδος του κόστους, η έλλειψη εργατικού δυναμικού, οι νέες ανάγκες που δημιουργούνται για πιο βιώσιμες και ανθεκτικές υποδομές (κάτι που αναδείχθηκε ιδίως μετά τις καταστροφές στη Θεσσαλία λόγω Daniel), οι μεγάλες καθυστερήσεις σε δικαστικές διαδικασίες, απαλλοτριώσεις, αλλά και στην πρόοδο των περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων.
Προφανώς, δεν αποτελούν όλα αυτά ευθύνη του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών (π.χ. οι περιβαλλοντικές μελέτες αφορούν στο ΥΠΕΝ κ.α.), για αυτό και στελέχη του χώρου ζήτησαν μια συνολική αντιμετώπιση των προβλημάτων υπό την εποπτεία του υπ. Υποδομών.
Να σημειωθεί ότι σύσσωμος ο κλάδος ζήτησε την προώθηση αλλά και καλύτερη προεργασία των έργων που προχωρούν μέσω ΣΔΙΤ, ενώ υπενθύμισε ότι υπάρχει και το εργαλείο των Πρότυπων Προτάσεων (ο ιδιώτης αναλαμβάνει να μελετήσει, προτείνει ο ίδιος αλλά και ενδεχομένως κατασκευάσει) για να προχωρήσουν σημαντικές υποδομές.
Ανάμεσα σε αυτές, ξεχωρίζουν οδικά έργα στην Αττική, όπως οι επεκτάσεις της Αττικής Οδού προς Ελληνικό ή λιμένες (π.χ. Λαύριο και Ραφήνα) ή ο αυτοκινητόδρομος Ελευσίνα – Οινόφυτα που εκτιμάται ότι θα αποσυμφορήσει τον Κηφισό. Σε κάθε περίπτωση, ήταν εμφανές ότι τα στελέχη του χώρου, δίχως να παραγνωρίζουν τις προσπάθειες που κάνει το υπουργείο, έκαναν λόγο για σημαντικές προκλήσεις και προβλήματα που επηρεάζουν τόσο τα έργα που προχωρούν τώρα όσο και αυτά που σχεδιάζονται, ζητώντας άμεσα λύσεις και εξόφληση πληρωμών.
Προφανώς, το πρόβλημα δεν είναι μόνο το «σήμερα», αλλά η «ορατότητα για αύριο». Για αυτό και ο κ. Παναγιωτόπουλος της ΤΕΡΝΑ, σημείωσε, μεταξύ άλλων, χαρακτηριστικά ότι «για τις προτεραιότητες της πολιτείας δεν υπάρχει σαφής εικόνα. Είναι λογικό η πολιτεία να θέλει να τα προχωρήσει όλα τα έργα, αλλά ποια είναι αυτά που πραγματικά έχουν προτεραιότητα ως είδος και ποια συγκεκριμένα, σε κάθε είδος. έχουν μπει πιο ψηλά στην ατζέντα;».
Επιπλέον, ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΤΕΡΝΑ έκανε και ειδική μνεία στο φαινόμενο που παρατηρείται τελευταία, όπου οι τεχνικές εταιρείες αδυνατούν τελικά να συμμετάσχουν σε διαγωνισμούς για έργα που και σημαντικά είναι και απαραίτητα, καθώς τα έργα δημοπρατούνται με ανώριμες μελέτες ή με ελλιπή τεύχη δημοπράτησης.
Όσον αφορά στην στάση του υπουργείου, όπως διατυπώθηκε από τον αρμόδιο υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, Χρ. Σταϊκούρα, βασική προτεραιότητα ήταν να βρεθεί μια ισορροπία, να αποκατασταθεί μια ροή παραγωγής έργων αλλά και πληρωμών πρώτα αλλά και να γίνει, πλέον, ανασχεδιασμός καθώς οι προτεραιότητες αλλάζουν.
Ο υπουργός δεσμεύτηκε ότι όποιο έργο έχει εξαγγελθεί έχει εξασφαλισμένη χρηματοδότηση, ενώ σταδιακά θα αποκατασταθούν και οι πληρωμές καθώς ήδη πέρασε ρύθμιση, πρόσφατα μόλις, για την αύξηση του ΠΔΕ που αφορά στον κλάδο από τα περίπου 330 εκατ. ευρώ σε σχεδόν 600 εκατ. ευρώ προσεχώς.
Ο κ. Σταϊκούρας αποδέχτηκε ότι υπάρχουν προβλήματα, όπως αυτά που ανέδειξε ο τεχνικός «κόσμος», ωστόσο, επανέλαβε ότι προέχει η ισορροπία στον τομέα προώθησης έργων, ο σχεδιασμός της νέας γενιάς έργων με σχέδιο και μεθοδικότητα, η εξασφάλιση των αναγκαίων πόρων. Έσπευσε δε να αναφέρει ότι στο υπουργείο βλέπουν θετικά τόσο το μοντέλο των Πρότυπων Προτάσεων (αλλά με αλλαγές) όσο και των Παραχωρήσεων, υπενθυμίζοντας ότι πόροι χρειάζονται όχι μόνο για τις υποδομές, αλλά και τις μεταφορές (π.χ. νέα λεωφορεία).