Η επανάσταση των άθεων

Αν σας ρωτήσει κανείς για την «επανάσταση των άθεων», που θα πάει αμέσως το μυαλό σας; Μα φυσικά στην Οκτωβριανή επανάσταση των μπολσεβίκων του 1917. Θα έχετε κάνει όμως μέγα λάθος. Πριν την Οκτωβριανή, ήταν η μεγάλη Γαλλική επανάσταση που έπεσε με ορμή πάνω στην χριστιανική θρησκεία και στην καθολική εκκλησία που την εκπροσωπούσε, προσπαθώντας να την αφανίσει τόσο από το επίσημο κρατικό θεσμικό πλαίσιο, όσο και από τη συνείδηση των ανθρώπων.

Οι ‘’ξεβράκωτοι’’ -όπως έμειναν στην ιστορία- που κατάργησαν τον φεουδαρχισμό και την αριστοκρατία στη Γαλλία και μέσω αυτής σ’ όλη την Ευρώπη, ήταν συνειδητοί σκληροπυρηνικοί άθεοι. Το δεύτερο έτος της επανάστασης μάλιστα, το 1793, είχε κηρυχθεί επίσημα ως έτος αποχριστιανισμού της χώρας.

Από την πρώτη μέρα επικράτησης της επανάστασης, η Εθνοσυνέλευση έβγαζε συνεχώς νόμους που αποσκοπούσαν στην εξαφάνιση της θρησκείας. Καταργήθηκαν τα ασκητικά μοναχικά τάγματα και θεσπίστηκε το λεγόμενο συνταγματικό καθεστώς του κλήρου, που προέβλεπε εκλογή των παπάδων και των δεσποτάδων από τον λαό.

Όσοι από τους υπάρχοντες κληρικούς και μοναχούς (που συνολικά ήταν πάνω από 100.000) δεν έδωσαν όρκο στη νέα πολιτική υπόσταση του κλήρου, χαρακτηρίστηκαν ύποπτοι αντεπαναστάτες και συνεπώς ήταν υποψήφιοι για τη λαιμητόμο. Καταργήθηκε η Σορβόνη που τότε ήταν θεολογικό πανεπιστήμιο καθώς και όλες οι θεολογικές σχολές, τα καθολικά σχολεία και τα καθολικά νοσοκομεία.

Στις 10 Σεπτέμβρη του 1792 κατασχέθηκαν υπέρ του κράτους τα ιερά σκεύη των εκκλησιών, διότι αποτελούσαν «στολίσματα του φανατισμού και της αμάθειας». Στις 15 Οκτωβρίου καταργήθηκε επίσημα και ο σταυρός με την αιτιολογία ότι «είναι μια κηλίδα πάνω στο ένδυμα που πρέπει να εξαφανιστεί». Τα νεκροταφεία απομονώθηκαν απ’ την κοινή θέα με δενδροφυτεύσεις, αφαιρέθηκαν απ’ αυτά όλες οι έγγραφες αναφορές που μιλούσαν για ‘’ανάσταση’’, ‘’δευτέρα παρουσία’’ ή ‘’συγχώρεση απ’ τον Θεό’’ και στην θέση τους μπήκαν επιγραφές που έγραφαν ‘’ο θάνατος είναι ένας αιώνιος ύπνος’’.

Οι λειτουργίες, οι λιτανείες και όλες οι εξωτερικές τελετές απαγορεύτηκαν, ενώ εξαπολύθηκε ανηλεές κυνήγι εναντίον όσων ιερέων αρνήθηκαν να δώσουν όρκο. Στο πρώτο κύμα τρομοκρατίας, στάλθηκαν στη λαιμητόμο δεκάδες παπάδες, καλόγεροι και καλόγριες. Πολλοί απ’ αυτούς, με πρώτο τον αρχιεπίσκοπο Παρισιού Γκομπέλ, επέλεξαν την επιβίωση.

Τα τέσσερα πρώτα χρόνια της επανάστασης, 20.000 παπάδες πέταξαν εντελώς τα ράσα τους και έκαναν δημόσιες δηλώσεις καταδίκης του χριστιανισμού. Από τους 85 συνταγματικούς επισκόπους της χώρας, οι 24 παραιτήθηκαν εντελώς και άλλοι 23 αποστάτησαν, συμπορευόμενοι με το αξίωμα τους στον αγώνα αποχριστιανισμού της Γαλλίας (!).

Το φθινόπωρο του 1793, με απόφαση της Εθνοσυνέλευσης κατέβηκαν όλες οι καμπάνες από τις κλειστές εκκλησίες, μπήκαν σε χυτήρια και έγιναν κανόνια. Η περίφημη Παναγία των Παρισίων (που ήρθε στην επικαιρότητα εξ’ αιτίας της φωτιάς) μετατράπηκε σε παγανιστικό ναό της «θεάς Λογικής», ενώ άλλες εκκλησίες σε ναούς της «αλήθειας», της «γης» ή της «επανάστασης». Μέσα στις εκκλησίες αυτές πραγματοποιούνταν κάθε είδους παγανιστικές τελετές, προκαλώντας το θρησκευτικό αίσθημα του απλού κόσμου που ήταν μεν με την επανάσταση, όμως οι υπερβολές αυτές ήταν πέραν της λογικής του. Από τη Ρώμη ο Πάπας Πίος ΣΤ’ καταδίκασε και αφόρισε τους επαναστάτες. Ο αφορισμός φανάτισε ακόμα περισσότερο τους επαναστάτες στην Γαλλία και οδήγησε σε ακόμα χειρότερο ψυχωτικό κυνήγι όσων ήταν ύποπτοι χριστιανοί. Ακόμα και ο φανατικός Ροβεσπιέρος κατάλαβε ότι το πράγμα ξέφυγε και τον καιρό της παντοδυναμίας του προσπάθησε να το απαλύνει, διακηρύσσοντας «ότι ο Γαλλικός λαός αναγνωρίζει την ύπαρξη ενός Υπέρτατου όντος, καθώς και την αθανασία της ψυχής».

Τέλος, η επανάσταση κατάργησε το Γρηγοριανό ημερολόγιο με τις αργίες και τις γιορτές του, υιοθετώντας το «δημοκρατικό ημερολόγιο». Αρχή της μέτρησης του χρόνου, έτος ένα δηλαδή, ήταν η χρονιά που ξέσπασε η επανάσταση. Αιτιολογία ήταν ότι το Γρηγοριανό ημερολόγιο «εξυπηρέτησε σε όλες τις εποχές τις φιλόδοξες βλέψεις όλων των δογμάτων και των αιρέσεων».

Όλα τούτα κράτησαν δώδεκα χρόνια και στη συνέχεια το ημερολόγιο επανήλθε, ενώ η καθολική εκκλησία αποκαταστάθηκε. Μόλις το νέο καθεστώς σταθεροποιήθηκε, προτίμησε να οικειοποιηθεί τη θρησκεία παρά να την έχει αντιμέτωπη, μιας και η αντοχή της στη συνείδηση του κόσμου αποδείχτηκε ατσάλινη. Εκατόν τριάντα χρόνια αργότερα που ξέσπασε η επόμενη μεγάλη επανάσταση των αθέων, η Μπολσεβίκικη, βρήκε τον μεγαλύτερο της εχθρό στους πάλαι ποτέ επαναστάτες αντιχριστιανούς, στους ευρωπαίους αστούς, οι οποίοι αφού κέρδισαν την εξουσία κόντρα στην θρησκεία πήγαιναν πλέον απαραιτήτως κάθε Κυριακή στην εκκλησία.

Διαβάστε εδώ κι άλλες ιστορίες με την υπογραφή του Δημήτρη Καμπουράκη, στη στήλη Μία σταγόνα ιστορία.