Μπορεί οι ιδιωτικοποιήσεις να αποτελούν πεδίο διαφωνιών στις μέρες μας, δεν είναι όμως πρακτική των τελευταίων δεκαετιών. Κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας ιστορίας, κάθε φορά που τα κράτη ή τα στέμματα αντιμετώπιζαν οικονομικά προβλήματα, κατέφευγαν στους ιδιώτες, άλλοτε για να δανειστούν απ’ αυτούς κι άλλοτε για να κάνουν αυτοί τη δουλειά αντί για το ανήμπορο κράτος.
Άλλωστε, το κυνήγι των Εβραίων στην μεσαιωνική Ευρώπη οφειλόταν εν’ πολλοίς και σ’ αυτό το γεγονός. Οι βασιλείς και ηγεμόνες δανείζονταν από τους πλούσιους Εβραίους και όταν έπρεπε να επιστρέψουν τα δανεικά, έβαζαν εντέχνως τον αγράμματο λαό να κάνει πογκρόμ εναντίον αυτών που σταύρωσαν τον Χριστό. Οι Εβραίοι πλούσιοι λυντσαρίζονταν ή έφευγαν μακριά (μαζί τους και η εβραϊκή φτωχολογιά), οπότε τα χρέη των ηγεμόνων σβήνονταν.
Μια από τις εκπληκτικότερες ιδιωτικοποιήσεις που έγιναν ποτέ στον Ελλαδικό χώρο αποφασίστηκε από τη Δημοκρατία της Βενετίας, αμέσως μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους σταυροφόρους το 1204. Τότε η Γαληνοτάτη ιδιωτικοποίησε όλα τα νησιά του Αιγαίου παρακαλώ. Τι ακριβώς είχε συμβεί;
Μόλις κατελήφθη η Πόλη και καταργήθηκε η Βυζαντινή Αυτοκρατορία, οι πλιατσικολόγοι δυτικοί κάθισαν σ’ ένα τραπέζι κι άρχισαν να μοιράζουν μεταξύ τους τα κομμάτια της αυτοκρατορίας. Οι Ενετοί που ήταν θαλασσινή δύναμη δεν ενδιαφέρονταν για περιοχές της ενδοχώρας, αντιθέτως διεκδικούσαν με μανία τα μεγάλα λιμάνια και τα νησιά. Στη μοιρασιά λοιπόν διεκδίκησαν και πήραν όλες τις Κυκλάδες που τότε λέγονταν Δωδεκάνησα, καθώς και πολλά μεγάλα νησιά του ανατολικού Αιγαίου. Οι υπογραφές μπήκαν και τα νησιά κατοχυρώθηκαν στους Ενετούς.
Οι Δόγηδες τα ‘βαλαν κάτω, μέτρησαν τα νησιά, τα κόστη για την κατάληψη τους, τα βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα κέρδη που ανέμεναν απ’ αυτά κι έβγαλαν μια αλλόκοτη απόφαση: Τα νησιά ανήκαν μεν στη Βενετία, αλλά η κατάληψη τους δεν συνέφερε τα ταμεία του κράτους. Φυσικά δεν θα τα εγκατέλειπαν κιόλας, οπότε μία ήταν η λύση: Ιδιωτικοποίησαν την κατάληψη. Κάλεσαν λοιπόν όποιον Ενετό πολίτη ήθελε, να πάει και να καταλάβει ο ίδιος τα νησιά στο όνομα της Βενετίας, αρκεί να το έκανε με δικά του έξοδα.
Προφανώς υπολόγιζαν ότι διάφοροι πλούσιοι έμποροι θα χρηματοδοτούσαν τέτοιες επιχειρήσεις, όμως έγινε το ανάποδο. Όλοι οι άφραγκοι τυχοδιώκτες της Βενετίας είδαν την ευκαιρία τους. Ναύλωναν σαπιοκάραβα, τα γέμισαν με εγκληματίες και μισθοφόρους, στους οποίους υποσχέθηκαν πληρωμή με τη λαφυραγώγηση των νησιών που θα καταλάμβαναν. Έπειτα όρμησαν σαν τα σκυλιά στα ανυπεράσπιστα νησάκια.
Οι μισθοφόροι έπεσαν πάνω τους σαν ακρίδες και κυριολεκτικά τα ρήμαξαν. Ο Μάρκος Σανούδος κατέλαβε τη Νάξο, την Πάρο, τη Μήλο, τη Σύρο, τη Σίφνο. Ο Δάνδολος την Άνδρο, ο Φώσκολος την Ανάφη, ο Βαρότσης τη Σαντορίνη, ο Κουερίνι την Αστυπάλαια. Επίσης οι αδελφοί Γκίζη την Τήνο, τη Μύκονο και τις Σποράδες, ενώ ο Μικέλης την Σέριφο και την Τζιά. Όποιος προλάβαινε έκανε απόβαση και άρχισε να κλέβει τα έτσι κι αλλιώς αραιοκατοικημένα και πολλαπλώς ρημαγμένα από την πειρατεία νησιωτικά νοικοκυριά.
Τα πάμφτωχα νησιά ρημάχτηκαν, παρά το γεγονός ότι κανένας δεν αντιστάθηκε στους Ενετούς που πήγαν να τα καταλάβουν. Οι πλιατσικολόγοι έπρεπε να πληρωθούν. Πήραν απ’ τους κατοίκους όσα τιμαλφή είχαν, τα ζώα τους και το περιεχόμενο των αποθηκών τους. Στη συνέχεια, κάθε αρχηγός συμμορίας έγινε κυβερνήτης του νησιού του, ονομάστηκε αριστοκράτης, μοίρασε τη γη ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας του δημιουργώντας φεουδαρχικές δομές. Τα νησιά ήταν ιδιωτική του περιουσία, απλώς είχε υψωμένη την Ενετική σημαία και έκανε βασιλική ζωή από τον κόπο των νησιωτών, πληρώνοντας απλώς τον προβλεπόμενο φόρο στην μητέρα Βενετία. Μια χαρά πήγε εκείνη η ιδιωτικοποίηση.
Μία σταγόνα ιστορία – Διαβάστε επίσης
Γραμμή Μαζινό: Το μεγαλύτερο αμυντικό φιάσκο
Ένας Κολοκοτρώνης που (επίτηδες) ξεχάσαμε
Ο πρώτος νεκρός της ελλην
Γαλέρες, τα πλωτά κολαστήρια
Μοναχοί, άρρωστοι, κομπογιαννίτες
