Η βιτριολική διαθήκη του Ανδρέα Συγγρού

Ο Ανδρέας Συγγρός, ζάπλουτος τραπεζίτης, χρηματιστής και εθνικός ευεργέτης, πέθανε στις 13 Φεβρουαρίου του 1899. Στην κηδεία του πήγαν 70.000 άνθρωποι από μια πρωτεύουσα με 130.000 κατοίκους, δηλαδή ο μισός αθηναϊκός πληθυσμός. Επίσης όλη η πολιτική ηγεσία του τόπου και ολόκληρη η βασιλική οικογένεια με επικεφαλής τον βασιλιά Γεώργιο Α’. Οι σχέσεις του αμφιλεγόμενου Συγγρού με το παλάτι ήταν τόσο στενές, που δικαίως οι Αθηναίοι της εποχής υποπτεύονταν αισχρού τύπου συναλλαγές που η ιστορία επιβεβαίωσε πολύ αργότερα.

Γι αυτό και δημιούργησε πάταγο η διαθήκη του Ανδρέα Συγγρού ή μάλλον ο συμπληρωματικός κωδίκελος, όπως ονομαζόταν νομικά ένα επίσημο έγγραφο τροποποίησης μιας υπάρχουσας διαθήκης. Επρόκειτο για ένα άκρως εκδικητικό χαρτί που είχε στα χέρια του ο συμβολαιογράφος μαζί με τη διαθήκη, αλλά με μεταγενέστερη ημερομηνία. Με την πρώτη διαθήκη του λοιπόν, ο Συγγρός άφηνε στον βασιλιά ένα κομμάτι της περιουσίας του και με τον κωδίκελο το έπαιρνε πίσω. Όταν άνοιξε η διαθήκη και ο κωδίκελος, όλη η Αθήνα γέλασε πολύ, ενώ ο βασιλιάς Γεώργιος προφανώς θα μάνιασε. Γιατί όμως έγιναν αυτά;

Ο ζάπλουτος Ανδρέας Συγγρός ήταν μόνιμος χορηγός και τροφοδότης του βασιλιά και της πολυέξοδης οικογένειας του. Φυσικά, ο Συγγρός χρησιμοποιούσε αυτή την σχέση για να κάνει τις δουλειές του, αν και είχε τόσα πολλά χρήματα που μάλλον δεν είχε ανάγκη υποστήριξης από κανέναν. Μεταξύ άλλων, ο Συγγρός ήταν ο μόνιμος τοκογλυφικός δανειοδότης και της Ελλάδας αλλά και της παραπαίουσας Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Είχε σώσει τον Γεώργιο στη χρεωκοπία του ’97 επί Τρικούπη, ενημερώνοντας τον ότι επίκειται χρεωκοπία της χώρας και διευκολύνοντας τον να ρευστοποιήσει σε ξένο συνάλλαγμα τα κρατικά χαρτιά που είχε στα βασιλικά του χέρια. Η χώρα τότε φαλίρισε, ο βασιλιάς της όχι.

Εκτός αυτού, ο μεγαλοτραπεζίτης που μπαινόβγαινε στο παλάτι δίχως πρωτόκολλα και προσκλήσεις, έδινε πανάκριβα δώρα και πολλά μετρητά στο παλάτι σε κάθε γιορτή, επέτειο, γάμο, βαφτίσια και χαρά, τα οποία ήταν δεκάδες κάθε χρόνο. Με τον βασιλιά Γεώργιο έπαιζε χαρτιά ποντάροντας μέχρι 25.000 δραχμές την παρτίδα, με τον δαιμόνιο τραπεζίτη να μην έχει κερδίσει ούτε μια φορά. Έχανε 25.000 όταν το μεροκάματο του εργάτη ήταν πέντε δραχμές. Στην πραγματικότητα πλήρωνε αδρά τον βασιλιά και τη σπάταλη οικογένεια του.

Όταν έφτιαξε τη διαθήκη του, ο Συγγρός άφηνε 4.000 χρυσές λίρες στους βασιλόπαιδες Νικόλαο και Χριστόφορο, 25.000 χρυσές στον βαφτισιμιό του βασιλόπαιδα Ανδρέα (ήταν και κουμπάροι με τον βασιλιά), ενώ στον ίδιο τον βασιλιά Γεώργιο άφηνε 200.000 στρέμματα γης στην Αττική, στα οποία περιλαμβάνονταν τα χωριά Ωρωπός, Σκάλα, Χαλκούτσι, Μαλακάσα, Δήλεσι και Μαρκόπουλο. Τα είχε αγοράσει ένα εκατομμύριο δραχμές και τα δώριζε στον φίλο του βασιλιά Γεώργιο. Αφού έφτιαξε όμως τη διαθήκη, είχε έναν καυγά με τον βασιλιά σε συζήτηση για την επανάσταση της Κρήτης που είχε ξεσπάσει τότε. Ο Συγγρός του είπε ότι θα έπρεπε να ηγηθεί ο ίδιος των ελληνικών δυνάμεων που θα απελευθέρωναν το νησί, αλλά ο Γεώργιος θύμωσε και πέταξε κατάμουτρα στον άνθρωπο που ουσιαστικά τον έθρεφε με τα πλούτη του: «Είναι αυθάδες, εσύ απλούς πολίτης, να δίδεις συμβουλάς προς τον βασιλέα σου».

Έξαλλος ο Συγγρός έφυγε απ’ το παλάτι και πήγε κατ’ ευθείαν στον συμβολαιογράφο. Δεν έφτιαξε άλλη διαθήκη, διότι τότε κανένας δεν θα καταλάβαινε τη διαφορά, αλλά συμπληρωματικό κωδίκελο στον οποίον έγραψε με βιτριολική κακία: «Μετά ωριμωτέραν σκέψιν, εθεώρησα αυθάδες εκ’ μέρους μου, να κληροδοτώ εγώ απλούς πολίτης βασιλικάς υψηλότητας. Δια τον λόγον αυτόν ανακαλώ και ακυρώ τας προς τον βασιλέα και τους βασιλοπαίδας δωρεάς εις την κυρίαν διαθήκην μου». Έτσι έχασε ο βασιλιάς τα πελώρια κτήματα Συγγρού που πήγαν στη γυναίκα του τραπεζίτη και μετά σιγά-σιγά στους κατοίκους της περιοχής. Είδατε πόσο κακοί μπορούν να γίνουν οι άνθρωποι και κυρίως οι πλούσιοι, απέναντι σε άλλους πλούσιους;