Ο άνθρωπος που στα είκοσι επτά του χρόνια έστησε την κατοπινή σχολή ναυτικών δοκίμων πάνω σ’ ένα πολεμικό καράβι. Το όνομα του είναι γνωστό από το Παλάσκα στου Σκαραμαγκά, αλλά στην εποχή του ήταν ο μόνος αξιωματικός του ελληνικού πολεμικού ναυτικού που είχε σπουδάσει στην Ευρώπη. Γεννήθηκε στην αυλή του Αλή Πασά και πέθανε υπουργός του ελεύθερου ελληνικού κράτους.
Όσοι έχουν υπηρετήσει στο Ναυτικό, έχουν βέβαια περάσει από το Κέντρο Εκπαίδευσης Παλάσκας στου Σκαραμαγκά. Γενικώς το όνομα Παλάσκας είναι πασίγνωστο στον κόσμο λόγω του Πολεμικού Ναυτικού, αν και κανένας πια δεν ξέρει από πού προέρχεται η ονομασία του. Ας βυθιστούμε λοιπόν στα αρχεία της ιστορίας για να μάθουμε ποιος ακριβώς ήταν ο Λεωνίδας Παλάσκας, για χάρη του οποίου πήρε το όνομα του το μοναδικό κέντρο εκπαίδευσης του Ναυτικού σήμερα.
Ο Λεωνίδας Παλάσκας γεννήθηκε στα Γιάννενα δυο χρόνια πριν ξεσπάσει η επανάσταση του ’21, δηλαδή το 1819. Ο ίδιος διαδραμάτισε σοβαρό ρόλο στην μετεπαναστατική Ελλάδα, αλλά η οικογένεια του ενεπλάκη και στην επανάσταση με τραγικό τρόπο. Πατέρας του ήταν ο αγωνιστής της επανάστασης Χρήστος Παλάσκας, που τον καιρό της γέννησης του γιού του ήταν στην αυλή του Αλή Πασά.
Γιατρός του Αλή Πασά ήταν ο δαιμόνιος Ιωάννης Κωλέτης και ο Χρήστος Παλάσκας παρέμεινε προσκολλημένος σ’ αυτόν για ολόκληρη την κατοπινή ζωή του. Ήταν δίπλα στον Κωλέτη όταν αυτός ανακατώθηκε με την ελληνική επανάσταση, στους εμφυλίους κατά την διάρκεια του αγώνα, αλλά και στις πρώτες κομματικές αντιπαραθέσεις αφού ο γιατρός ήταν ο ιδρυτής του γαλλικού κόμματος. Ο Χρήστος Παλάσκας άφησε ορφανό τον μικρό Λεωνίδα όταν ήταν μόλις 3 χρονών, καθώς ο Κωλέτης τον έστειλε να συλλάβει τον Οδυσσέα Ανδρούτσο και ο σκληροτράχηλος Οδυσσέας τον σκότωσε.
Ο Μακρυγιάννης γράφει στα απομνημονεύματα του ότι ο Κωλέτης δεν έστειλε τυχαία τον φίλο του Χρήστο Παλάσκα να τα βάλει μ’ έναν εξαιρετικά σκληρό άνθρωπο σαν τον Ανδρούτσο. Ο Μακρυγιάννης υποστηρίζει ότι ο Κωλέτης ουσιαστικά τον έστειλε να σκοτωθεί, γιατί ήθελε τη γυναίκα του ως ερωμένη. Πράγματι ο γιατρός έζησε πολλά χρόνια με τη μάνα του Λεωνίδα και όταν ο μικρός ενηλικιώθηκε τον έστειλε να εκπαιδευτεί στο Γαλλικό Πολεμικό Ναυτικό, στη ναυτική σχολή της Βρέστης. Ο Λεωνίδας Παλάσκας ήταν λοιπόν από τους πρώτους Έλληνες που πήραν επίσημη ναυτική ευρωπαϊκή ναυτική εκπαίδευση.
Τέτοιου είδους καπετάνιοι ήταν εξαιρετικά σημαντικοί εκείνη την ταραγμένη και μεταβατική εποχή, κατά την οποία ο ηρωικός ελληνικός στόλος αποτελούνταν από πανάξιους βέβαια νησιώτες ναυτικούς, αλλά δίχως την παραμικρή αίσθηση πειθαρχίας στο κεντρικό κράτος. Ίσα-ίσα που ευκολότατα παράλλαζαν τους ρόλους τους, έβγαζαν απ’ το σεντούκι τη σημαία με τη νεκροκεφαλή και το ‘ριχναν στο πλιάτσικο. Ο Λεωνίδας ολοκληρώνοντας την εκπαίδευση του έκανε και τον περίπλου της γης με Γαλλικό πολεμικό και μετά επέστρεψε στην Ελλάδα.
Αν και μόλις 27 χρονών, ήταν ο πιο ενημερωμένος αξιωματικός του ναυτικού, οπότε σ’ αυτή την ηλικία του ανατέθηκε το πρώτο ναυτικό παιδευτήριο, ο πρόγονος της σχολής ναυτικών δοκίμων. Το έστησε πάνω στην κορβέτα «Λουδοβίκος». Ήταν λοιπόν ο ιδρυτής της κατοπινής Σχολής Ναυτικών Δοκίμων, άρα η ονομασία του κέντρου εκπαίδευσης του ανήκε δικαιωματικά.
Ο Λεωνίδας Παλάσκας ήταν φανατικός βασιλικός, υπέρμαχος του Όθωνα και σαν κυβερνήτης πολεμικών σκαφών πρωτοστάτησε στην καταστολή εξεγέρσεων, όπως αυτές της Σύρου και της Κύθνου. Όταν ο Όθωνας εκθρονίστηκε και έφυγε κακήν κακώς με τον ατμοδρόμωνα «Αμαλία», ο Λεωνίδας Παλάσκας ήταν κυβερνήτης του πλοίου. Επέστρεψε και συνέχισε την καριέρα του, ως κυβερνήτης των θωρηκτών «Βασίλισσα Όλγα» και «Βασιλεύς Γεώργιος», ενώ το 1877 έγινε και υπουργός ναυτικών της κυβέρνησης του Επαμεινώνδα Δεληγιώργη.
Για τον Λεωνίδα Παλάσκα, υπάρχει και μια θρυλούμενη, μη ιστορικά αποδεικνυόμενη ιστορία. Όταν το 1820, έναν χρόνο πριν την επανάσταση, ο Χρήστος Παλάσκας είπε στον Αλή Πασά το όνομα που σκόπευε να δώσει στον γιό του, ο τετραπέρατος Αλή υποτίθεται ότι του απάντησε: «Εσείς οι Έλληνες κάτι μεγάλο έχετε στο κεφάλι σας. Δεν βαφτίζετε πια τα παιδιά σας Γιάννη, Γιώργο, Πέτρο, Παύλο, παρά τα ονομάζετε Λεωνίδα, Θεμιστοκλή και Αριστείδη. Κάτι μεγάλο ετοιμάζετε.»
Διαβάστε εδώ κι άλλες ιστορίες με την υπογραφή του Δημήτρη Καμπουράκη, στη στήλη Μία σταγόνα ιστορία.