Το ιερό μανδήλιο και η εικόνα του Χριστού

Από πού αλήθεια προέρχεται η εικόνα του Χριστού, με βάση την οποία τον αποδίδουν ως εικόνα οι αγιογράφοι σε όλες ανεξαιρέτως τις χριστιανικές εκκλησίες; Η απάντηση είναι πολύ γνωστή για όσους δεν δοκιμάζουν την πίστη τους με τέτοια ερωτήματα, δεν είναι όμως διόλου προφανής όταν στην υπόθεση μπερδεύεται η ιστορική έρευνα.

Υποτίθεται ότι ειδικά τον Χριστό δεν χρειάστηκε να τον φανταστεί κανείς, καθώς υπήρχε η αχειροποίητη εικόνα του, αυθεντική δηλαδή εικόνα του ίδιου η οποία όμως δεν φτιάχτηκε από ανθρώπινο χέρι, πινέλο μπογιές και άλλα τέτοια υλικά. Η αχειροποίητη εικόνα του, υπάρχει στο γνωστό «ιερό ή άγιο μανδήλιο».

Τι ακριβώς είναι το «ιερόν μανδήλιον»; Εδώ αρχίζουν και μπερδεύονται τα πράγματα, αφού άλλο είναι το «ιερόν μανδήλιον» που αποδέχονται και προσκυνούν οι καθολικοί κι άλλο αυτό που αποδέχονται οι δικοί μας οι Ορθόδοξοι. Οι καθολικοί το ονομάζουν επίσης «πέπλο της Βερονίκης» ή «sudarium», βρίσκεται ψηλά σε μια κολώνα στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου στο Βατικανό και δείχνεται για λίγα δευτερόλεπτα μια φορά τον χρόνο στους πιστούς από έναν πανύψηλο εσωτερικό εξώστη. Απαγορεύεται να το πλησιάσει κανείς, να το φωτογραφίσει ή να το μελετήσει.

Σύμφωνα με τους καθολικούς, κατά την μαρτυρική πορεία του Χριστού προς τον Γολγοθά, μια γυναίκα ονόματι Βερενίκη βγήκε απ’ το σπίτι της, του σκούπισε το πρόσωπο με το πέπλο της και τα χαρακτηριστικά του θεανθρώπου αποτυπώθηκαν πάνω στο ύφασμα εξ’ αιτίας του ιδρώτα, του αίματος, των δακρύων και της σκόνης. Στην έκτη στάση του δρόμου προς τον Γολγοθά που ονομάζεται και στάση του Αγίου Προσώπου, υπάρχει και σχετικό παρεκκλήσιο που υποτίθεται πως ήταν το σπίτι της Βερονίκης. Το πρόβλημα είναι ότι τέτοιο γεγονός δεν αναφέρεται στα ευαγγέλια και το πέπλο της Βερονίκης εμφανίστηκε στο Βατικανό τον 14ο αιώνα. Χίλια τετρακόσια χρόνια μετά τη γέννηση και τη σταύρωση είναι πάρα πολλά.

Οι Ορθόδοξοι, όταν λένε «ιερόν μανδήλιον» εννοούν μια άλλη αχειροποίητη απεικόνιση του Χριστού, που έγινε όταν ο τοπάρχης Εδέσσης (σημερινής Αντιόχειας) Αύγαρος Ε’, επειδή ήταν λεπρός, έστειλε τον γραμματέα του Ανανία να βρει τον Χριστό και να τον καλέσει για να τον θεραπεύσει. Ο Χριστός είπε ότι δε μπορούσε να πάει, έπλυνε όμως το πρόσωπο του, ζήτησε το μαντήλι του Ανανία, σκουπίστηκε μ’ αυτό και με τον ίδιο τρόπο αποτυπώθηκε το πρόσωπο του στο ύφασμα.

Του έδωσε λοιπόν την αχειροποίητη αυτή εικόνα του και του είπε ότι ο αφέντης του θα θεραπευτεί μ’ αυτήν, όπως κι έγινε. Υποτίθεται ότι το μανδήλιον συνοδεύτηκε και από μια ιδιόχειρη επιστολή του ίδιου του Χριστού προς τον Αύγαρο, αλλά ήταν τόσο παρατραβηγμένη η ύπαρξη γράμματος του ίδιου του Ιησού, που αργότερα το απέσυραν από τον μύθο.

Η ουσία είναι ότι αυτό το Ορθόδοξο «άγιο μανδήλιο» αναφέρεται στις Βυζαντινές πηγές και η εκκλησία μας υποστηρίζει ότι απ’ αυτό άρχισαν οι αναπαραγωγές της απεικόνισης του Χριστού κι όχι από το καθολικό μαντήλι που εμφανίστηκε 1400 χρόνια αργότερα. Πολλά θαύματα αποδόθηκαν σ’ αυτή την εκδοχή του Ορθόδοξου μαντηλιού, ενώ από το 600 μ.Χ. και μετά, εμφανίστηκε και το «ιερό κεραμίδι». Υποτίθεται ότι είχαν κρύψει το ιερό μαντήλι μ’ ένα κεραμίδι κι όταν το ξαναεμφάνισαν η εικόνα του μαντηλιού είχε αποτυπωθεί πάνω στον ψημένο πηλό. Το «άγιον μανδήλιον» μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη επί αυτοκράτορα Ρωμανού Α’ και φυλασσόταν στο Βυζαντινό παλάτι. Εκεί το βρήκαν οι σταυροφόροι το 1204, το έκλεψαν και το μετέφεραν στο Παρίσι, απ’ όπου εξαφανίστηκε κατά τη διάρκεια της Γαλλικής επανάστασης.

Τέλος, υπάρχει και η «ιερά συνδόνη» του Τουρίνου, που υποτίθεται ότι ήταν το σάβανο του Χριστού, όπου κι εκεί φαίνεται το πρόσωπο του, όμως για το σεντόνι θα πούμε σε άλλο κείμενο ιστορίας, συνοδεύοντας πάντα τις αναφορές μας με το «θου Κύριε φυλακήν των στόματι μου…»

Διαβάστε εδώ κι άλλες ιστορίες με την υπογραφή του Δημήτρη Καμπουράκη, στη στήλη Μία σταγόνα ιστορία.