Το πρώτο δημοψήφισμα έγινε στην Ελλάδα το 1862. Όπως θα διαπιστώσετε δεν επρόκειτο απλώς για παρωδία δημοψηφίσματος, αλλά για μια πραγματική βαλκανική κωμωδία. Το δημοψήφισμα, του οποίου το αποτέλεσμα ούτως ή άλλως πετάχτηκε στα σκουπίδια, προκηρύχτηκε από την προσωρινή κυβέρνηση που προέκυψε από την επανάσταση που έδιωξε τον Όθωνα από την Ελλάδα. Στις 10 και 11 Οκτωβρίου έγινε η εκδίωξη του βασιλιά, ενάμισι μήνα μετά άρχισε το δημοψήφισμα. Λέω άρχισε, διότι η ψηφοφορία κράτησε δέκα ολόκληρες μέρες, με πρώτη την 24η Νοεμβρίου και τελευταία την 3η Δεκεμβρίου 1862.
Το θέμα του δημοψηφίσματος ήταν μνημείο ασάφειας. Ο ελληνικός πληθυσμός (μόνο οι άνδρες φυσικά) έπρεπε να προσέλθουν στα δημαρχεία (κοινότητες δεν υπήρχαν ακόμα) και να ψηφίσουν ποιον προτιμούσαν για βασιλιά τους. Δεν υπήρχαν επίσημοι υποψήφιοι, ούτε κάλπη. Η ψηφοφορία ήταν φανερή. Στους εκλογικούς καταλόγους που υπήρχαν, ο κάθε ψηφοφόρος δίπλα στο όνομα του έγραφε ιδιοχείρως ή με τη βοήθεια του ιερέως, το όνομα του βασιλιά που για την χώρα του.
Με βάση το πρωτόκολλο του Λονδίνου του 1830 που ίσχυε ακόμα, ο βασιλιάς δε μπορούσε να είναι Έλληνας, αλλά ξένος που θα οριζόταν από τις εγγυήτριες Μεγάλες Δυνάμεις και θα θεμελίωνε από κει και πέρα κληρονομικά την ελληνική βασιλική γενιά. Άρα, οι Έλληνες ψηφοφόροι προσήλθαν και ψήφισαν ξένους. Εκεί το θυμήθηκαν το πρωτόκολλο του Λονδίνου, διότι στο άλλο σκέλος που έλεγε ότι ο Έλληνας βασιλιάς δεν θα μπορούσε να είναι από βασιλικούς οίκους των τριών μεγάλων (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία) το ξέχασαν. Το δημοψήφισμα υπαγορεύτηκε από τη Βρετανική πρεσβεία που -κατά παράβαση του πρωτοκόλλου και δια της τεθλασμένης- ήθελε να δώσει τον ελληνικό θρόνο στον πρίγκιπα Αλφρέδο, δεύτερο γιό της βασίλισσας Βικτωρίας.
Το δημοψήφισμα γρήγορα κατέληξε σε κωμωδία. Αν εξαιρέσει κανείς την προπαγάνδα των Άγγλων υπέρ του Αλφρέδου ότι δήθεν θα μεγάλωνε την Ελλάδα και θα έκανε πλούσιους του Έλληνες, ο κάθε αγράμματος ψηφοφόρος από τις πόλεις και τα χωριά πήγαινε και έγραφε στους καταλόγους ό,τι του ερχόταν. Άλλος ψήφιζε όνομα, άλλος εθνικότητα, άλλος θρήσκευμα, άλλος πολίτευμα, άλλος ζωντανούς κι άλλος πεθαμένους.
Δείτε τα τελικά αποτελέσματα και θα καταλάβετε: Ο ‘’πρίγκιπας Αλφρέδος’’ πήρε 230.016 ψήφους. Ακολούθησαν: Ο ‘’ηγεμονόπαις Λαϋχτερμβέργ’’, 2400 ψήφους. Κάποιος ‘’Ορθόδοξος’’, 1917. Ο ‘’Αλέξανδρος της Ρωσίας’’, 1841. Ο ‘’Νικόλαος της Ρωσίας’’, 1821. Κάποιος απλώς ‘’βασιλεύς’’, 1763. Ο ‘’Νικόλαος βασιλεύς Ορθόδοξος’’, 1711. Ο ‘’Ζήτωσαν οι τρεις δυνάμεις’’, 482 ψήφους. Ο ‘’Κωνσταντίνος της Ρωσίας’’, 478 ψήφους. Ακολουθούν: ‘’Πρίγκιψ Ναπολέων’’ 315, ‘’εκ’ της αυτοκρατορικής αυλής της Γαλλίας’’ 246, ‘’Πρίγκιψ Ρώσος’’ 14, ‘’Δημοκρατία’’ 93, ‘’Αμεδαίος της Ιταλίας’’ 15, ‘’εκ’ της αυτοκρατορικής αυλής της Ρωσίας’’ 9, ‘’Ρωμανώφ’’ 8, ‘’Κόμης Φλάνδρας’’ 7, ‘’Γουλιέλμος Δανιμαρκίας’’ 6, ‘’Υψηλάντης’’ 6, ‘’Γαριβάλδης’’ 3, ‘’Ωμάλ’’ 3, ‘’Μέγας Ναπολέων’’ (είχε πεθάνει πριν 41 χρόνια) 2 ψήφοι, ‘’Πρίγκηψ Σουηδίας’’ 2, ‘’Πρίγκηψ Ζοαμβίλ’’ 1, ‘’Βασιλεύς Εϋνάρδος’’ 1, κάποιος ‘’Μακ-Μαών’’ 1 ψήφο και ο ‘’Όθων’’ που είχε εκδιωχθεί 1 ψήφο. Καταπληκτικά δεν ήταν τα αποτελέσματα;
Επρόκειτο περί πολιτικής και εθνικής φαιδρότητας, παρά ταύτα το αποτέλεσμα έγινε δεκτό από την επαναστατική τριανδρία (Βούλγαρης, Κανάρης Ρούφος) που διοικούσε τη χώρα. Έκαναν την επίσημη πρόταση στον Αλφρέδο, αλλά αυτός πιεσμένος από τους Γάλλους και τους Ρώσους, αρνήθηκε επικαλούμενος το πρωτόκολλο του Λονδίνου. Τότε οι τρεις Δυνάμεις αποφάσισαν να δώσουν τον θρόνο στον Δανό πρίγκιπα Χριστιανό – Γουλιέλμο – Φερδινάνδο – Αδόλφο του οίκου Σλέσβιγκ – Χόλστάιν – Ζόντεμπουργκ – Γλύξμπουργκ, με το όνομα Γεώργιος Α’.
Το καταπληκτικό ήταν ότι ο νέος βασιλιάς δεν ήταν άλλος από τον Γουλιέλμο της Δανιμαρκίας που είχε πάρει έξι ψήφους στο δημοψήφισμα. Όταν μάλιστα το πληροφορήθηκε, δήλωσε «είμαι υπερήφανος που με ψήφισαν έξι Έλληνες. Θα ήθελα να τους γνωρίσω και να τους ευχαριστήσω προσωπικά.» Τέλος, αυτό το ας το πούμε δημοψήφισμα, ήταν η μοναδική φορά του νεοελληνικού κράτους που ψήφισαν και οι Έλληνες του εξωτερικού στις πρεσβείες τους.
Διαβάστε εδώ κι άλλες ιστορίες με την υπογραφή του Δημήτρη Καμπουράκη, στη στήλη Μία σταγόνα ιστορία.
