Στη δική του “Ανθρώπινη Κωμωδία”, τον “Μπαρμπα Γκοριό” η συγγραφική ιδιοφυία του Ονορέ ντε Μπαλζάκ γράφει : “Το μυστικό των μεγάλων περιουσιών χωρίς προφανή αιτία είναι ένα έγκλημα που έχει ξεχαστεί, επειδή έχει γίνει σωστά”.
Σε αυτή τη λογική κινείται ο βραβευμένος με Οσκαρ ντοκιμαντερίστας Αλεξ Γκίμπνεϊ, ο οποίος αφού μίλησε για τον πόλεμο στο Αφγανιστάν, τα WikiLeaks, τα «Freakonomics» και τον Χάντερ Τόμσον και ενώ ήδη πολεμάει με την Εκκλησία της Σαιεντολογίας για το ντοκιμαντέρ του Going Clear στρέφει την κάμερά του σε μια ακόμα σπουδαία αμφιλεγόμενη και τρανταχτή προσωπικότητα που έχει θαυμαστεί, αγιοποιηθεί και σιχτιριστεί όσο λίγες. Τον Στιβ Τζομπς.
Στα 127 λεπτά της βιογραφίας “Steve Jobs: The Man In the Machine” ο Γκίμπνεϊ σφαγιάζει τον άντρα με το μαύρο ζιβάγκο και δεν το κάνει πάντα με το γάντι. O Αντιπρόεδρος Εφαρμογών της Apple και υπεύθυνος για το iTunes Music Store, Εντι Κιου σίγουρα δεν είναι χαρούμενος με το ντοκιμαντέρ που αγοράστηκε από το CNN και το στούντιο Magnolia Pictures για επικείμενη διάθεση στο ευρύ κοινό. “Είμαι απίστευτα απογοητευμένος από το SJ: Man in the Machine. Έχει πολλές ανακρίβειες και είναι εχθρικό προς τον φίλο μου. Δεν ανταποκρίνεται στον Στιβ που ήξερα” έγραψε στον επίσημο λογαριασμό του στο Twitter.
Στον αντίποδα το υψηλόβαθμο διοικητικό στέλεχος αλλά και ο Τιμ Κουκ ανέφερε πως το νέο βιβλίο για τον Τζομπς “Becoming Steve Jobs” το οποίο και θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου -σε αυτό που ο συγγραφέας του Rick Tetzeli υποστηρίζει ότι ο σημερινός διευθύνων σύμβουλος της Apple, προσέφερε στον ιδρυτή της εταιρείας, το συκώτι του, καθώς έπασχε από καρκίνο στο πάγκρεας και έπρεπε να υποβληθεί σε μεταμόσχευση και εκείνος το αρνήθηκε κατηγορηματικά – είναι η πρώτη προσπάθεια που πέτυχε και που παρουσιάζει τον Steve Jobs ακριβώς όπως ήταν.
“Πίσω από τα φώτα, ο Τζομπς ήταν αδίστακτος, δόλιος και σκληρός” λέει ο δημιουργός του ντοκιμαντέρ στην αρχή της αφήγησης του. Για αυτόν ο Τζομπς ήταν ο Μεφιστοφελής με μια μαύρη μπλούζα κολλημένη επάνω του, ένας γοητευτικός μεγαλομανής που τρομοκρατούσε τους κοντινούς του ανθρώπους, τους συνεργάτες του για να καταφέρει το δικό του.Το ντοκιμαντέρ που προβλήθηκε στο Σαββατο στο SXSW προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις. Το Daily Beast το απορρίπτει ως έχει, το Mashable κρατάει αποστάσεις, το Variety εξαίρει τα κινηματογραφικά ταλέντα του ντοκιμαντερίστα και οι Los Angeles Times κάνουν λόγο για μια προκατειλημένη αλλά όχι άδικη απόδοση μιας προσωπικότητας πολύ ηγετικής για να μπορεί να είναι απλά, συμπαθής και καλοσυνάτη.
Η αλήθεια είναι ότι όσα βγάζει στο φως ο ταλαντούχος Γκίμπνεϊ μόνο αγιογραφία δεν μπορούν να αποτελέσουν. Στο ντοκιμαντέρ του μαθαίνουμε όλα όσα εαν ξέραμε, έχουμε αποφασίσει να λησμονήσουμε σχετικά με τον άντρα συνώνυμο της τεχνολογίας όπως την απολαμβάνουμε σήμερα. Θυμόμαστε το πως ξεγέλασε τον συνέταιρο του Στιβ Μπόζνιακ όταν πούλησε το παιχνίδι τους Breakout στην Atari αντί 7000 δολαρίων και του είπε ότι είχε πάρει μόλις 700 βάζοντας τα υπόλοιπα 6650 στην τσέπη του.
Μας υπενθυμίζει την περίπτωση της κόρης του Λίζα Μπρέναν-Τζομπς, η οποία γεννήθηκε στις 17 Μαΐου του 1978 από την Κρίσα Μπρέναν, μία πρώην κοπέλα του Τζομπς. Αυτή που ανατράφηκε κυρίως από τη μητέρα της και στην οποία ο (υιοθετημένος) Τζομπς δέχθηκε να δώσει το όνομα του μόνο μετά τη δίκη που είχε ισχυριστεί ότι η μητέρα της έλεγε ψέμματα, ήταν μια γυναίκα με πολλούς τυχαίους εραστές, εκείνος ήταν στείρος, πως θα μπορούσε να είχε κόρη μαζί της; Το τεστ πατρότητας τον διέψευσε και τότε μόνο ο Τζομπς αποφάσισε να δώσει 500 δολάρια το μήνα για την ανατροφή της κόρης του, το όνομα της οποίας έδωσε σε ακόμη ένα προιόν της εταιρείας του.
Ο Γκίμπνεϊ δεν χαρίζεται σε κανέναν. Συνεχίζει αναφέροντας ότι όταν ο Τζομπς επέστρεψε στην Apple το 1997, έδωσε εντολή να σταματήσουν όλες οι φιλανθρωπικές δραστηριότητες της εταρείας, μιλάει για τη φοροδιαφυγή στην οποία είχε επιδοθεί με μαεστρία και βέβαια φέρνει κανά στο προσκήνιο τη συμφωνία του με τη Foxconn, εκεί που οι μαζικές αυτοκτονίες των εργαζομένων για τον όγκο και τις συνθήκες εργασίας τους ήταν λιγότερο σημαντικές από μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια iPhone ακόμη. “Η ζεν φιλοσοφία του ήταν επιφανειακή, μια κομψευόμενη επισημότητα. Ο Στιβ Τζομπς πίστευε ότι μπορούσε να κάνει τον κόσμο καλύτερο κάνοντας καλύτερα προιόντα” είπε ο κινηματογραφιστής σε συνέντευξη τύπου.
Αν όλα αυτά μοιάζουν καινούργια είναι αφέλεια. Άλλωστε ο Στιβ Τζομπς ποτέ δεν έκρυψε ποιος ήταν. «Μείνε πεινασμένος. Κάνε την τρέλα σου” είπε στην δημοφιλή ομιλία του στο Στανφορντ κάποτε. Κάποιοι πολέμιοι του το ερμήνευσαν σαν κάποιον που χορταίνει μόνος του. Κάποιοι άλλοι ανταπαντούν λέγοντας ότι στην ανθρώπινη ιστορία έχει αποδειχθεί ότι ότι είναι οικονομικά σωστό, είναι και ηθικά σωστό. Καλή όρεξη σε όλους από καρδιάς, εγώ νηστεύω.
Οι φωτογραφίες από το εξαιρετικό πορτφόλιο του Doug Menuez Fearless Genius: The Digital Revolution in Silicon Valley, εκδόσεις Atria Books.