Η δημοσιονομική κρίση που μαστίζει τον πλανήτη εδώ και 2,5 χρόνια δεν είναι πρωτόγνωρη.
Ανατρέχοντας στην ιστορία,πρόσφατη και παλαιότερη, θα βρούμε πάμπολλες περιπτώσεις που ηγέτες προκαλούσαν οικονομικά αδιέξοδα με τη διαχείριση ή τον υπερδανεισμό τους.
Τα φαινόμενα αυτά δεν είχαν παγκόσμια αλλά μόνο εθνική διάσταση γιατί δεν υπήρχε η παγκοσμιοποίηση.
Και οι μονάρχες που τα προκαλούσαν, τα έλυναν για αιώνες με τους ίδιους τρόπους. Είτε αποκεφάλιζαν τους δανειστές τους, είτε έκαναν πόλεμο για να αποκτήσουν πρόσθετα έσοδα μέσω φόρων στις νέες κατακτήσεις τους αλλά και να αυξήσουν την κυριαρχία και την ισχύ τους.. Ενίοτε δε συνδύαζαν και τις δύο αυτές “λύσεις”.
Σήμερα που τέτοιες πρακτικές δεν είναι υλοποιήσιμες, παράγεται αδιέξοδο.
Γιατί ενώ οι διαχρονικοί δανειστές -δηλαδή οι σύγχρονές αγορές- έχουν εξελιχθεί θεσμικά και δεν απειλούνται από πολέμους, οι πολιτικοί δεν “εξέλιξαν” τα δικά τους “όπλα”.
Τις πέντε τελευταίες δεκαετίες οι πολιτικοί εκχωρούσαν όλο και μεγαλύτερη ελευθερία στις αγορές. Τις κατέστησαν πια σχεδόν ανεξέλεγκτες. Και τώρα πληρώνουν το τίμημα. Αυτοί και εμείς οι πολίτες. Οι αδηφάγες δυνάμεις του κέρδους σήμερα κάνουν ότι θέλουν. Η απληστία -που είναι συστατικό στοιχείο τους- γιγαντώθηκε από τον ανεξέλεγκτο χώρο που τους άφησαν οι πολιτικοί. Και έφτασαν στο σημείο του να “ποντάρουν” στη χρεοκοπία λαών ή να καταστρέφουν συντονισμένα νομίσματα και οικονομίες. Να προκαλούν παγκόσμιες αναταραχές και κοινωνικές αναταραχές.
Και για όλα αυτά να μην υπάρχει ΚΑΝΕΝΑΣ πολιτικός μηχανισμός για τον έλεγχο τους.
Οι πολιτική σήμερα είναι ανίκανη να παίξει τον ελεγκτικό ρόλο της. Δεν μπορεί να προστατέψει τους πολίτες.
Ηγέτες “μικροί και λίγοι” παραχώρησαν κάθε εξουσία τους και τώρα μοιάζει να μην έχουν λόγο ύπαρξης.
Παλεύουν εδώ και 2,5 χρόνια να ελέγξουν την κρίση που δημιούργησαν οι αγορές για να βρουν νέο πεδίο κερδών. Και δεν μπορούν. Δεν έχουν ούτε τις γνώσεις, ούτε τα αντανακλαστικά αλλά ούτε και τους θεσμούς για να προστατεύσουν τις κοινωνίες.
Αυτή η κρίση -όπως και κάθε κρίση- είναι ήττα της πολιτικής. Όμως η συγκεκριμένη είναι κομβική. Γιατί αποδεικνύει τη γύμνια της πολιτικής όπως τη διαχειρίστηκαν οι εκπρόσωποι της. Αυτοί που λειτούργησαν όχι ως ηγέτες αλλά ως υπηρέτες των οικονομικών συμφερόντων.
Αν λοιπόν δεν αρθούν στο ύψος που επιβάλει ο ρόλος τους, αν δεν ανακτήσουν το χαμένο έδαφος και αν δε δημιουργήσουν το νέο πλαίσιο λειτουργίας και ελέγχουν των αγορών δε θα έχουν κανένα λόγο ύπαρξης.
Δεν εννοώ βέβαια ποδηγέτηση της οικονομικής δραστηριότητας. Αυτό είναι ανέκδοτο. Μιλώ για όρια. Για πλαίσιο. Για έλεγχο του κανιβαλισμού και όχι του κέρδους. Γιατί σήμερα ζούμε κανιβαλισμό που κανείς τους δε μπορεί να σταματήσει.
Και αν δεν τον σταματήσουν σύντομα, οι κοινωνίες μη έχοντας άλλη επιλογή θα πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους. Και θα χρησιμοποιήσουν την ίδια μέθοδο. Τον κανιβαλισμό.
Για να μη ζήσουμε αυτό τον εφιάλτη θα πρέπει να δράσουν. Και γρήγορα. Μπορούν άραγε;