Αν υπήρξε ποτέ μια επένδυση που διέψευσε την επικρατούσα παραδοχή του υψηλού κινδύνου, αυτή θα ήταν το χρέος της Ελλάδας, το οποίο τα τελευταία πέντε χρόνια έδωσε απόδοση 14%, την υψηλότερη μεταξύ των κρατικών δανειοληπτών με επενδυτική πιστοληπτική βαθμίδα, σύμφωνα με το Bloomberg.
Το ασυνήθιστο σε αυτό είναι ότι η Ελλάδα αναβαθμίστηκε καθυστερημένα μόλις τον Οκτώβριο από την S&P Global Ratings σε BBB-, δηλαδή στο χαμηλότερο σκαλοπάτι αυτού που θεωρείται υψηλής διαβάθμισης. Το συμπέρασμα είναι ότι καμία χώρα δεν αποδεικνύει καλύτερα από την Ελλάδα τη ματαιότητα της χρήσης των παραδοσιακών αξιολογήσεων της πιστοληπτικής ικανότητας ως οτιδήποτε άλλο εκτός από έναν αντίθετο δείκτη.
Η Fitch Ratings αναβάθμισε ομοίως την Ελλάδα τον Δεκέμβριο. Η Moody’s για κάποιο λόγο εξακολουθεί να θεωρεί τα οικονομικά της ότι ανήκουν στην κατηγορία των “σκουπιδιών”.
Παρά την επικράτηση των αξιολογήσεων ως υποτιθέμενου κριτή του τι είναι ασφαλές και σίγουρο, η Ελλάδα άντλησε χρήματα τα τελευταία χρόνια με χαμηλότερο κόστος από ό,τι οι χώρες με επενδυτική διαβάθμιση κατά μέσο όρο, σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε το Bloomberg.
Και τον Μάιο, για πρώτη φορά την τελευταία δεκαετία, έφερε μια τιμή αρκετά υψηλή και μια απόδοση αρκετά χαμηλή ώστε να θεωρείται στη συλλογική σοφία των επενδυτών ομολόγων παρόμοια με έναν δανειολήπτη που αξιολογείται με Α, ή πέντε επίπεδα πάνω από εκείνο που είχε βαθμολογηθεί εκείνη τη στιγμή, όπως δείχνουν επίσης τα στοιχεία.
Οι τιμές της αγοράς δείχνουν ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να δανειστεί αυτή τη στιγμή με επιτόκιο περίπου 18 μονάδες βάσης χαμηλότερο από τις χώρες που αξιολογούνται με ΑΑ, ή επτά επίπεδα υψηλότερα από την επίσημη αξιολόγησή της.
Το τρέχον 10ετές ελληνικό ομόλογο αλλάζει χέρια με απόδοση 50 μονάδες βάσης χαμηλότερη από τους τίτλους αναφοράς που εκδίδει το Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτό που είναι αξιοσημείωτο εδώ είναι ότι το Ηνωμένο Βασίλειο είναι ένας από τους δανειολήπτες αυτής της κατηγορίας ΑΑ.
Με άλλα λόγια, η αγορά ομολόγων έχει σαφώς καθορίσει ότι η πιστοληπτική ικανότητα του Ηνωμένου Βασιλείου έχει επιδεινωθεί σε σχέση με την Ελλάδα μετά την ψηφοφορία του 2016 για την αποχώρηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, το μεγαλύτερο εμπορικό μπλοκ του κόσμου.
Το δημοψήφισμα στο Ηνωμένο Βασίλειο, για το οποίο τώρα οι περισσότεροι Βρετανοί ψηφοφόροι έχουν μετανιώσει, ήρθε ένα χρόνο μετά τις αυξημένες εικασίες για ένα “Grexit” (το υποτιμητικό των βρετανικών μέσων ενημέρωσης για την ευρέως προβλεπόμενη έξοδο της Ελλάδας από την ΕΕ – η οποία δεν συνέβη ποτέ).
Όποιος έκανε τον κόπο να κοιτάξει την αγορά ομολόγων τότε, θα ήξερε ότι η Ελλάδα δεν νοσταλγούσε την αναπόφευκτη επιστροφή στις δραχμές που θα συνόδευε την έξοδο από την ΕΕ, επειδή η απόδοση του χρέους της ήταν πολύ χαμηλότερη από την κορυφή που είχε φθάσει το 2012 κατά τη διάρκεια της κορύφωσης της δημοσιονομικής της κρίσης, σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε το Bloomberg. Αν η Ελλάδα δεν έφυγε το 2012 στο αποκορύφωμα της κρίσης χρέους της, δεν επρόκειτο να το κάνει το 2015.
Αψηφώντας τον υποτιμητικό βρετανικό Τύπο, καθώς και σχολιαστές όπως ο δισεκατομμυριούχος επενδυτής Τζορτζ Σόρος και ο πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ Άλαν Γκρίνσπαν – ο οποίος δήλωσε αντίστοιχα στην τηλεόραση του Bloomberg το 2015 ότι η Ελλάδα “πήγαινε κατά διαόλου” και ότι “ήταν μόνο θέμα χρόνου” να εγκαταλείψει την ΕΕ – η νότια ευρωπαϊκή χώρα έχει ξεπεράσει το Ηνωμένο Βασίλειο με ετήσια αύξηση του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος κατά 6% από το 2016.
Και όμως, αν πρόβλεπε κανείς ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα ήταν σε κατώτερη κλίμακα από άποψη πιστοληπτικής ικανότητας οκτώ χρόνια αργότερα, θα είχε κατηγορηθεί ως λάτρης του Koalemus – του θεού της βλακείας. Αυτό συμβαίνει επειδή η Ελλάδα υποβαθμίστηκε σταθερά από Α το 2009 σε CCC το 2015 από την S&P, ένα επίπεδο που ο οίκος διατηρεί για τους δανειολήπτες που θεωρεί ότι είναι “επί του παρόντος ευάλωτοι σε μη πληρωμή” των υποχρεώσεών τους.
Εκείνα τα χρόνια καθορίστηκαν από τη χρηματοπιστωτική κρίση και την επακόλουθη Μεγάλη Ύφεση – γεγονότα που παρήγαγαν τόση “συμβατική σοφία” που τελικά αποδείχθηκε παραπλανητική. Το χρέος των ΗΠΑ είναι το έκθεμα Νο 1. Έχουν περάσει περισσότερα από 12 χρόνια από τότε που η S&P έκανε το πρωτοφανές βήμα να αφαιρέσει από την Αμερική την άψογη αξιολόγηση ΑΑΑ.
Η “πολιτική αστάθεια” στο Κογκρέσο έκανε τη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου “λιγότερο σταθερή, λιγότερο αποτελεσματική και λιγότερο προβλέψιμη”, ανέφερε τότε η S&P. Αντιθέτως, οι επενδυτές αύξησαν ως επί το πλείστον την εμπιστοσύνη τους στους κρατικούς τίτλους των ΗΠΑ.
Το κόστος δανεισμού της κυβέρνησης μειώθηκε κατά 0,14 ποσοστιαίες μονάδες κατά τη διάρκεια των 200 ημερών που ακολούθησαν την υποβάθμιση από την S&P στις 5 Αυγούστου 2011, καθώς τα κρατικά ομόλογα σημείωσαν άνοδο, σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε το Bloomberg. Και κατά τη διάρκεια της δεκαετίας που ακολούθησε, η πεποίθηση των επενδυτών για το αμερικανικό χρέος αυξήθηκε μόνο καθώς η αμερικανική οικονομία ενισχύθηκε και παρέμεινε πόλος έλξης για παγκόσμιες επενδύσεις.
Για να μην νομίζει κανείς ότι οι εμπειρίες των ΗΠΑ και της Ελλάδας είναι εξαιρετικές, η απόρριψη από τους επενδυτές των υποβαθμίσεων των κρατικών ομολόγων της Αυστρίας, της Γαλλίας, της Ιαπωνίας, της Νέας Ζηλανδίας και, πιο πρόσφατα, της Φινλανδίας, επαναλαμβάνεται επανειλημμένα.
Σε κάθε ένα από αυτά τα γεγονότα, οι τιμές των ομολόγων αυξήθηκαν και οι αποδόσεις τους μειώθηκαν κατά τη διάρκεια των 200 ημερών που ακολούθησαν την υποβάθμιση. Το 2015, τη χρονιά που υποτίθεται ότι θα γινόταν το Grexit, τα ελληνικά ομόλογα ξεπέρασαν κάθε κατηγορία περιουσιακών στοιχείων με συνολική απόδοση (εισόδημα συν ανατίμηση) 101%.
Η Ελλάδα συνεχίζει να είναι το “δώρο” το οποίο συνεχίζεται να προσφέρεται, δημιουργώντας συνολικές αποδόσεις 8%, 14% και 73% κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους, της πενταετίας και της δεκαετίας σε όρους δολαρίου, ξεπερνώντας το 1%, το αρνητικό 22% και το αρνητικό 19% του βρετανικού δημοσίου, σύμφωνα με τους δείκτες Bloomberg Greece Government και Bloomberg UK Government Indexes. Το χρέος επενδυτικής βαθμίδας συνολικά δεν ήταν πολύ καλύτερο, αποδίδοντας υποδεέστερα 2%, 3% και 16%, σύμφωνα με τον δείκτη Bloomberg Aggregate Index.
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163