Οι ασβεστωμένοι δρόμοι της Σαντορίνης θα πλημμυρίσουν από εκατομμύρια τουρίστες αυτό το καλοκαίρι, αλλά δεν θα χαρούν όλοι στο ελληνικό νησί να τους δουν, σύμφωνα με δημοσίευμα του Bloomberg.
«Ο τουρισμός καταστρέφει τους αμπελώνες», δήλωσε σε συνέντευξή του ο οινοπαραγωγός Ματθαίος Αργυρός. «Σηκώνω κόκκινη σημαία για το νησί», δήλωσε ο ίδιος για τις συνέπειες της μαζικής έλευσης τουριστών στο νησί της Σαντορίνης. Το οικογενειακό του οινοποιείο, που ιδρύθηκε το 1903, παράγει από το 1/4 περίπου των αμπελώνων του νησιού, και προειδοποιεί ότι οι τιμές της γεωργικής γης έχουν εκτοξευθεί στην περιοχή, καθώς οι εργολάβοι ζητούν χώρο για να χτίσουν περισσότερες τουριστικές κατοικίες.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Η παραγωγή σταφυλιών της Σαντορίνης έχει μειωθεί σχεδόν κατά 50% τα τελευταία 20 χρόνια, με μέση πτώση 2,7% ετησίως, σύμφωνα με τα στοιχεία που συνέλεξε η Ένωση Οινοποιών Σαντορίνης. Η παραγωγή, σύμφωνα με τους οινοποιούς του νησιού, κινδυνεύει να μηδενιστεί μέχρι το 2041, αν δεν υπάρξει κάποια παρέμβαση. Η έλλειψη νερού δυσχεραίνει την καλλιέργεια των αμπελιών, ενώ έχουν χάσει τους περισσότερους από τους εργαζομένους τους στην τουριστική βιομηχανία μέσα στα χρόνια, δήλωσε ο Αργυρός.
Από το μπαλκόνι της στο χωριό Πύργος, στην κορυφή του λόφου, η Αντωνία Νούσια μπορούσε κάποτε να δει τα σταφύλια να μεγαλώνουν μέχρι την ακτή. Τώρα, λέει, έχουν απομείνει «μόνο μικρά κομμάτια αμπελώνων».
«Μπορείς να δεις ανθρώπους να κουβαλούν σεντόνια, προμήθειες για πρωινό και δεν μοιάζει με κατοικημένο χωριό», δήλωσε η Νούσια, αναπληρώτρια καθηγήτρια αστικού σχεδιασμού και προγραμματισμού στο Πανεπιστήμιο South Bank του Λονδίνου, η οποία ζει το μισό χρόνο στο νησί όπου πέρασε όλα τα καλοκαίρια της μεγαλώνοντας. Όταν οι τουρίστες εξαφανίζονται το χειμώνα, οι ντόπιοι βασίζονται σε ένα μόνο μικρό παντοπωλείο.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, αναγνώρισε ότι η περιοχή αντιμετωπίζει πρόβλημα «υπερτουρισμού». Τον Ιούνιο ανακοίνωσε σχέδια για τον περιορισμό των κρουαζιερόπλοιων για τα πιο δημοφιλή νησιά της χώρας. «Νομίζω ότι θα το κάνουμε του χρόνου», δήλωσε τότε ο Μητσοτάκης σε συνέντευξή του.
Με τους νέους κανόνες θα μπορούσε να περιοριστεί ο συνολικός αριθμός των νησιωτικών θέσεων ελλιμενισμού ή να εισαχθεί διαδικασία υποβολής προσφορών για τις θέσεις. Είναι η τελευταία πρόταση για τον περιορισμό των ημερήσιων ταξιδιωτών από τα κρουαζιερόπλοια.
Ο τουρισμός έχει επιταχυνθεί σε όλη την Ευρώπη μετά την πανδημία, επιδεινώνοντας τα προβλήματα εφοδιασμού, τους γεμάτους κίνηση δρόμους και τις οικονομικές ανισορροπίες σε διάφορα hotspots, όπως η Σαντορίνη. Ορισμένα μέρη προσπαθούν να μετριάσουν την πίεση με τέλη επισκεπτών, ανώτατα όρια και ακόμη και προσωρινές απαγορεύσεις – με περιορισμένα σημάδια επιτυχίας, καθώς ξεκινάει ένα καλοκαίρι-ρεκόρ.
«Θα είναι μια πολύ κακή χρονιά για τη Σαντορίνη», σύμφωνα με τον δήμαρχο Νίκο Ζώρζο. Το νησί δεν μπορεί να αντέξει «ούτε ένα κρεβάτι παραπάνω» για διαμονή, πρόσθεσε – τονίζοντας ότι αυτό θα εξακολουθήσει να ισχύει ακόμη και αν βελτιωθούν οι υποδομές για να βοηθηθεί το νησί να αντιμετωπίσει τον μεγαλύτερο αριθμό επισκεπτών. Ο δήμος δεν είναι σε θέση να επιβάλει απαγόρευση κατασκευής, γι’ αυτό και θέλει να δράσει η κυβέρνηση της Αθήνας.
Η Σαντορίνη αναμένει 3,4 εκατομμύρια τουρίστες αυτό το καλοκαίρι, παρά το γεγονός ότι οι τοπικές αρχές ζητούν περιορισμούς από το 2012, δήλωσε ο Ζώρζος.
Ο κ. Ζώρζος θέσπισε προηγουμένως ανώτατο όριο 8.000 επισκεπτών κρουαζιέρας ανά ημέρα, αν και αυτό ακυρώθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας και επαναφέρθηκε πρόσφατα, οπότε η συνολική επίδραση στον αριθμό των τουριστών δεν είναι σαφής. Οι τοπικές αρχές της Σαντορίνης κατάφεραν επίσης να μειώσουν τον αριθμό των ημερών που κάθε κρουαζιερόπλοιο μπορεί να επισκεφθεί τα νησιά σε 48 ημέρες από 63 για τη φετινή σεζόν – αριθμός που πρόκειται να μειωθεί ακόμη περισσότερο το επόμενο έτος.
Η κυβέρνηση της Ελλάδας επιδιώκει επίσης να επιβάλει περιορισμούς στη βραχυχρόνια μίσθωση σε πολυσύχναστες περιοχές, συμπεριλαμβανομένων των περισσότερων κορυφαίων προορισμών της στο Αιγαίο και τα νησιά του Ιονίου. Ακόμα, έχει καταρτίσει νομοσχέδιο, το οποίο βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση, το οποίο συνδέει το ύψος των βραχυχρόνιων μισθώσεων με τον αριθμό των διαθέσιμων ξενοδοχείων σε κάθε περιοχή.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αναγνωρίσει τα προβλήματα στα νησιά, λέγοντας σε έκθεση του 2018 ότι οι επισκέπτες έφεραν 1 δισ. ευρώ (1,1 δισ. δολάρια) ετησίως στη Σαντορίνη, ενώ διόγκωσαν τον πληθυσμό σε 107,8 τουρίστες για κάθε 100 κατοίκους. Ορισμένες από τις αρνητικές επιπτώσεις «έχουν μόνιμες συνέπειες για το νησί και την κοινότητά του», έγραψαν οι συντάκτες της έκθεσης.
Καλοκαιρινές διαμαρτυρίες
Είναι ένα συναίσθημα που συμμερίζονται και άλλες κοινότητες που ζουν ανάμεσα στα αξιοθέατα-σταρ της Ευρώπης. Η Βενετία καθιέρωσε φέτος εισιτήριο εισόδου και απαγόρευσε την είσοδο σε μεγάλες και δυνατές ομάδες. Στους ισπανικούς προορισμούς της Μαγιόρκα και των Καναρίων Νήσων, οι ντόπιοι διαμαρτύρονται για να διεκδικήσουν χώρο από τους επισκέπτες. Η Βαρκελώνη έχει επίσης γίνει επίκεντρο της οργής για τον τουρισμό που συμπιέζει τους κατοίκους.
Ορισμένοι έχουν λάβει μέτρα έκτακτης ανάγκης αφού οι τοπικές υποδομές υποχώρησαν υπό την πίεση. Στα τέλη Ιουνίου, ο δήμαρχος του ιταλικού νησιού Κάπρι ανακοίνωσε την απαγόρευση εισερχόμενων τουριστών λόγω σοβαρής έλλειψης νερού – αν και το μέτρο χαλαρώθηκε μέσα σε μια μέρα μόλις αποκαταστάθηκαν οι προμήθειες, σύμφωνα με τα τοπικά μέσα ενημέρωσης.
«Το πρόβλημα δεν περιορίζεται μόνο σε μερικά νησιά και σίγουρα δεν είναι μόνο ελληνικό», δήλωσε ο Ιωάννης Σπιλάνης, επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αιγαίου. «Το πρόβλημα είναι κάτι παραπάνω από εμφανές τουλάχιστον από το 2018, μετά ήρθε η πανδημία και το ξεχάσαμε και σπεύσαμε να επαναφέρουμε τα ταξίδια και τον τουρισμό για να καλύψουμε τη ζημιά».
Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 2023, οι Έλληνες διεκδίκησαν τις παραλίες από τις ξαπλώστρες και τα beach bars, μια διαμαρτυρία γνωστή ως «κίνημα της πετσέτας». Η κυβέρνηση θέσπισε αυστηρότερους κανόνες για τη χρήση των παραλιών και φρόντισε να διασφαλίσει την εφαρμογή τους με συχνές επιθεωρήσεις. Στην Ελλάδα, όλες οι παραλίες είναι από το νόμο ελεύθερης πρόσβασης και δεν μπορούν να είναι ιδιωτικές.
Το διακύβευμα είναι μεγάλο για την ελληνική οικονομία. Μετά από μια δεκαετία και πλέον λιτότητας που ακολούθησε τη χρηματοπιστωτική κρίση, το ΑΕΠ παραμένει πολύ χαμηλότερο από ό,τι ήταν πριν από το 2008. Ο τουρισμός αποτέλεσε φωτεινό σημείο, σπάζοντας τα προ της πανδημίας ρεκόρ και αντιπροσωπεύοντας σχεδόν το ένα πέμπτο της οικονομικής παραγωγής το 2023, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ταξιδιών και Τουρισμού.
Η χώρα προσέλκυσε 32,7 εκατομμύρια τουρίστες το 2023, 18% περισσότερους από το προηγούμενο έτος, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, ενώ το πρώτο τρίμηνο του 2024 έφερε σχεδόν 25% περισσότερους επισκέπτες από την ίδια περίοδο πέρυσι.
