Ελάχιστες είναι οι προσδοκίες, πάντα κατά τους Financial Times, ώστε να συμφωνηθεί το όραμα για ένα άλμα προς «περισσότερη Ευρώπη».Και συνεπής η εφημερίδα στον βρετανικό ευρωσκεπτικισμό καταλήγει πως ακόμα και εάν συμφωνηθεί, ενδέχεται τελικά να αποτύχει.
Το ίδιο δημοσίευμα όμως παρουσιάζει μία Ευρωζώνη χωρίς επιλογές αφού εκτιμά πως εαν μείνουν τα πράγματα ως έχουν τότε :”Το αποτέλεσμα θα ήταν σειρά κρίσεων, πρόωρη στήριξη της Ισπανίας, νέα προβλήματα με την Ελλάδα, ενδεχομένως αδυναμία αναχρηματοδότησης του ιταλικού δημοσίου χρέους, και, κάποια στιγμή, ταχύτερη φυγή των καταθετών από τις πιο αδύναμες τράπεζες”.
Διαβάστε όλο το άρθρο με τίτλο : Ένα status quo… plus για την Ευρώπη
”Για μία ακόμη φορά η Ε.Ε. θα διεξαγάγει μία σύνοδο για τη διαχείριση της κρίσης στην ευρωζώνη. Για μία ακόμη φορά το αποτέλεσμα αναμένεται να μην ικανοποιήσει τις προσδοκίες για πειστική λύση. Σε μεγάλο βαθμό το βάρος επιρρίπτεται στους κουρασμένους και απογοητευμένους ηγέτες. Το ερώτημα, όμως, είναι εάν υπάρχουν ελπίδες επιτυχίας.
Αυτό που χρειάζεται, όπως έχω υποστηρίξει και στο παρελθόν, είναι μία λύση πολιτικά εφικτή και οικονομικά αποδοτική. Το πρώτο σημαίνει ότι θα υπάρξει η ικανότητα να επιτευχθεί όχι μόνο συμφωνία μεταξύ των κυβερνήσεων, αλλά και ανοχή από το εκλογικό σώμα, γεγονός που ανησυχεί την Angela Merkel, το πιο σημαντικό πολιτικό πρόσωπο αυτήν τη στιγμή στην Ευρώπη. Η οικονομική αποδοτικότητα σημαίνει ότι θα δοθεί στους ψηφοφόρους ελπίδα για το μέλλον, ώστε να πειστούν να εκλέξουν τους ηγέτες που συντάσσονται με την ένταξη της χώρας τους στην ευρωζώνη.
Έναντι αυτών των κριτηρίων, ας αναλογιστούμε τρεις πιθανές λύσεις: ομοσπονδιακή Ευρώπη, το ισχύον status quo και περιορισμένες μεταρρυθμίσεις.
Ο βασικός στόχος των προτάσεων για τραπεζική και δημοσιονομική ενοποίηση, μέσω των ευρωομολόγων, σε συνδυασμό με μεγαλύτερη δημοσιονομική πειθαρχία, είναι να λυθούν οι σημερινές δυσκολίες της εύθραυστης ευρωζώνης. Είναι εμφανές ότι τέτοια μέτρα προσελκύουν τους υποστηρικτές του ευρωπαϊκού ιδεώδους και εκείνους που θέλουν να πληρώσουν άλλοι τις επιπτώσεις για τα δικά τους παλαιότερα λάθη. Είναι εξίσου εμφανές ότι οι προτάσεις αυτές εξοργίζουν και φοβίζουν εκείνους που νομίζουν ότι θα πρέπει να χρηματοδοτούν την απρονοησία των άλλων.
Εάν κάποιος ήθελε να προωθήσει αυτές τις προτάσεις, θα έπρεπε να υποστηρίξει ότι το σύνολο θα ήταν ισχυρότερο από το άθροισμα των μερών. Θα έπρεπε να δηλώσει ότι το θέμα δεν είναι να εξαναγκαστεί η Γερμανία ή η Ολλανδία να στηρίξουν τους σπάταλους εταίρους τους. Αντιθέτως, το θέμα είναι να γίνουν όλοι ισχυρότεροι μέσω της ένωσής τους.
Ούτως ή άλλως, θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς, η ευρωζώνη στο σύνολό της βρίσκεται σε καλύτερη δημοσιονομική κατάσταση από ό,τι οι ΗΠΑ. Ενωμένοι, όλοι μπορούν να επωφεληθούν από τα χαμηλά επιτόκια που απολαμβάνουν οι ΗΠΑ. Παρομοίως, εάν οι προσφερθούν συλλογικά εγγυήσεις στις τράπεζες -σε αντίθεση με εγγυήσεις που προσφέρονται από τις αδύναμες κυβερνήσεις που δεν ελέγχουν πλέον πλήρως την κυριαρχία τους-, τότε το τραπεζικό σύστημα της ευρωζώνης θα είναι ισχυρότερο γιατί οι αντισυμβαλλόμενοι στις πιο αδύναμες χώρες θα γίνουν ισχυρότεροι.
Τέλος, μπορεί να υποστηρίξει κανείς ότι θα περάσουν τα χειρότερα από τις τρέχουσες δημοσιονομικές κρίσεις, δίνοντας έτσι στα βαλλόμενα κράτη-μέλη την ελευθερία να διαχειρίζονται τις άμεσες κρίσεις.
Πάντως, ακόμη και εάν γίνει αποδεκτό το προαναφερθέν σκεπτικό, δεν θεωρώ πως πλέον είναι βιώσιμο για τρεις λόγους: Πρώτον, η πολιτική διεξάγεται σε εθνικό επίπεδο, τάση που ισχυροποιείται όσο η κρίση εξελίσσεται. Αν αγνοήσουμε αυτήν την πραγματικότητα, μπορεί να οδηγηθούμε σε μεγαλύτερη έκρηξη. Δεύτερον, δεν μπορεί να υποστηρίξει κανείς ότι το κόστος θα επιμεριστεί ισάξια σε όλους. Παράλληλα, λείπει η απαιτούμενη αλληλεγγύη. Τέλος, οι ανακοινωθείσες δεσμεύσεις μπορεί, για τους ίδιους λόγους, να μην πείσουν τον κόσμο ότι η Ένωση είναι αμετάκλητη. Κατά συνέπεια, το όραμα για ένα άλμα προς «περισσότερη Ευρώπη» είναι μάλλον απίθανο να συμφωνηθεί. Και εάν συμφωνηθεί, ενδέχεται τελικά να αποτύχει.
Ας αναλογιστούμε τώρα την περίπτωση της διατήρησης του υπάρχοντος status quo, χωρίς περαιτέρω μεταρρυθμίσεις. Το αποτέλεσμα θα ήταν σειρά κρίσεων, πρόωρη στήριξη της Ισπανίας, νέα προβλήματα με την Ελλάδα, ενδεχομένως αδυναμία αναχρηματοδότησης του ιταλικού δημοσίου χρέους, και, κάποια στιγμή, ταχύτερη φυγή των καταθετών από τις πιο αδύναμες τράπεζες. Δεδομένης της προσαρμογής που απαιτείται στην ευρωζώνη, ο κρίσεις αυτές μπορεί να διαρκέσουν αρκετά χρόνια.
Θα πρόκειται τουλάχιστον για βιώσιμη κατάσταση; Θα μπορούσε κάποιος να τολμήσει κάποια αισιόδοξη εκτίμηση, δεδομένου ότι η αποχώρηση από το ευρώ θα ήταν πολύ δύσκολη. Συνεπάγεται τεράστια αναστάτωση με αβεβαιότητα ως προς τα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη. Ίσως έτσι υπάρξει μεγαλύτερη ανοχή στη δυστυχία.
Υπάρχουν, όμως, δύο απειλές σε αυτόν τον εφησυχασμό. Η πρώτη είναι ήδη εμφανής στην Ελλάδα: η αποσύνθεση του πολιτικού συστήματος και η άνοδος του εξτρεμισμού. Η δεύτερη είναι η πιθανότητα χρεοκοπίας του δημόσιου τομέα που θα επιφέρει και την κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος. Εν μέσω τέτοιας κρίσης, είναι μάλλον απίθανο να μείνει στο ευρώ σημαντικός αριθμός ευρωπαϊκών χωρών, εξέλιξη που θα τις θέσει σε τερατώδη ύφεση.
Η λύση θα ήταν να συμπεριληφθεί η προθυμία των εταίρων για ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, επιτρέποντας κατά συνέπεια στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να λειτουργεί ως ύστατος δανειστής. Θεωρώ πως αυτό είναι το ελάχιστο που χρειάζεται για να συνεχίσουμε στον ίδιο δρόμο. Θα πρέπει, όμως, να τονιστεί ότι πρόκειται για μία διαδρομή δυστυχίας, όχι μόνο για τις χώρες που επηρεάζονται άμεσα, αλλά και για τους εταίρους τους.
Θεωρώ ότι η πλήρως ομοσπονδιακή λύση είναι υπερβολική, ενώ ο δρόμος που ακολουθούμε μέχρι στιγμής είναι υπερβολικά λίγος για να ανταποκριθεί στα δικά μου κριτήρια. Μένει λοιπόν να διευκρινιστεί εάν μπορούμε να φανταστούμε μία ενδιάμεση λύση.
Αυτό φαίνεται πως θα ήταν στο συμφέρον όλων, συγκριτικά με την κατάρρευση του ευρώ. Σε αυτό το σημείο, τα κρίσιμα στοιχεία θα ήταν:
• Σαφή σχέδια για τη στήριξη των τραπεζών, κυρίως εις βάρος των πιστωτών, σε αντίθεση με τη στήριξη των τραπεζών από ανακεφαλαιοποίηση που θα προκύψει από τα βαλλόμενα κράτη. Η προσέγγιση αυτή θα οδηγήσει αυτόματα σε μεγαλύτερη κατανομή του βάρους μεταξύ πιστωτών και οφειλετών.
• Ισχυρή δέσμευση για συμμετρική οικονομική προσαρμογή στην ευρωζώνη, αντί για τη σημερινή διαδικασία προσαρμογής, που επικεντρώνεται στους οφειλέτες.
• Να αναγνωρίσει η ΕΚΤ την υποχρέωσή της να διατηρήσει τη ζήτηση.
• Επαρκής χρηματοδότηση υπό προϋποθέσεις στις κυβερνήσεις που δεσμεύονται να μεταρρυθμίσουν τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζονται τις οικονομίες τους, χωρίς όμως να αποδεκατίζονται.
Η κατάσταση αυτή θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «status quo plus». Απέχει πολύ από τον επιθυμητό δρόμο, αλλά ενδέχεται να είναι πολιτικά εφικτή και οικονομικά αποδοτική.
Πώς, όμως, αντιδρούν οι πιο σημαντικές χώρες σε αυτές τις τρεις επιλογές;
Η ρητορική της Γερμανίας αναφέρεται στη δέσμευσή της για ομοσπονδιακή λύση. Όπως, όμως, είχε πει και ο Αγ. Αυγουστίνος, «Κύριε, χάρισέ μου εγκράτεια και αγνότητα, αλλά όχι ακόμα».
Η προσέγγιση αυτή θα μπορούσε να θεωρηθεί επιβολή τελετής μύησης στους εταίρους της Γερμανίας. Ανεξαρτήτως του εάν θα πετύχει ή όχι, γεγονός είναι ότι απαιτείται περισσότερη βοήθεια τώρα. Μία αρχή θα ήταν να αποδεχθούν ότι θα υποστούν ζημίες όσοι κακώς δάνεισαν στο εξωτερικό. Ο ηθικός κίνδυνος ξεκινά από τα του οίκου μας. Το ίδιο θα πρέπει να γίνει και με κινήσεις στην εγχώρια πολιτική που έχουν λογική για τη Γερμανία, όπως η αύξηση των μισθών, η ενίσχυση της ζήτησης, ακόμη και να επιτραπεί άνοδος του πληθωρισμού.
Οι ελλειμματικές χώρες, όμως, θα πρέπει επίσης να αποδεχθούν ότι η ομοσπονδιακή στήριξη είναι αναπόφευκτη. Δεν θα πρέπει να αναζητούν ελπίδες σωτηρίας στις συνόδους, αλλά στους εαυτούς τους”.
Πηγή Euro2day
Διαβάστε επίσης : Από το ευρώ στη δραχμή ή στο μάρκο;
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163