Με την επιβολή έκτακτης εισφοράς στις κύριες συντάξεις, μειώσεις στις επικουρικές και το εφάπαξ, αλλά και αναπροσαρμογή των κοινωνικών επιδομάτων, το υπουργείο Εργασίας επιχειρεί να αντιμετωπίσει εγγενή και χρόνια προβλήματα των Ταμείων και να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα των κοινωνικών παροχών.
Η μείωση του εφάπαξ
Κατά 10% θα μειωθεί το εφάπαξ του δημοσίου τομέα και κατά 15% το εφάπαξ του ευρύτερου δημοσίου τομέα. Το ποσοστό αυτό αντιπροσωπεύει μείωση μεταξύ 4.000-5.000 ευρώ για τους εργαζομένους του δημοσίου και 10.000-15.000 ευρώ για τους εργαζομένους στις ΔΕΚΟ.
Προωθείται η θέσπιση εισφοράς 1% επί του ΤΠΔΥ σε όλους τους εργαζομένους του Δημοσίου Τομέα, για τη χρηματοδότηση του συστήματος της απονομής του εφάπαξ. Τούτο σημαίνει πρακτικά ότι ένας δημόσιος υπάλληλος με μεικτό μισθό 1.500€/μήνα, θα συνεισφέρει κατά 15 €/μήνα για τη στήριξη του εφάπαξ.
Θεσπίζεται ειδική εισφορά ύψους 2% στους συνταξιούχους του Δημοσίου που λαμβάνουν σύνταξη πάνω από 800€/μήνα. Σύμφωνα με στελέχη του υπουργείου Εργασίας, το μέτρο αυτό είναι αναγκαίο, προκειμένου το βάρος της στήριξης του συστήματος να μην πέσει μονομερώς στους σημερινούς εργαζομένους. Με την εφαρμογή της εισφοράς, ένας συνταξιούχος του δημοσίου με σύνταξη 1.000 €/μήνα θα καταβάλει ως ειδική εισφορά το ποσό των 20€/μήνα.
Οι αναγνωρισμένες οφειλές του Ταμείου Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων (ΤΠΔΥ) έναντι ήδη συνταξιοδοτημένων υπαλλήλων είναι πάνω από 1,5 δισ. ευρώ. Αντίστοιχα, οι αναγνωρισμένες οφειλές του ΤΕΑΠΑΠ-ΔΕΗ αγγίζουν τα 119,4 εκατ. ευρώ.
Δυστυχώς, για πολλά χρόνια ένα σύστημα προνοιακών παροχών, το οποίο εξαρχής ήταν κεφαλαιοποιητικό και όχι αναδιανεμητικό, έχει σήμερα καταστεί σε ένα μεγάλο βαθμό αναδιανεμητικό, επιβαρύνοντας κυρίως τους σημερινούς εργαζόμενους.
Κύριες συντάξεις
Συγκεκριμένα, με τα νέα μέτρα αναπροσαρμόζονται οι συντελεστές της Ειδικής Εισφοράς Συνταξιούχων για όλες τις κλίμακες κύριας σύνταξης από 1.700€ και άνω. Από την επιβολή του μέτρου δεν θίγονται συνταξιούχοι οι οποίοι λαμβάνουν από το σύνολο των Ταμείων, σύνταξη κάτω των 1.700€/μήνα.
Ένας συνταξιούχος (π.χ. ενός ταμείου ΔΕΚΟ ή Δημοσίου ή ΙΚΑ) που λαμβάνει σύνταξη 2.500 €/μήνα, μέχρι σήμερα το σύνολο της εισφοράς του ήταν 6% επί του συνόλου της σύνταξης, δηλαδή 150€/μήνα. Με την αναπροσαρμογή του συντελεστή ειδικής εισφοράς, η κράτηση θα αυξηθεί κατά 75€/μήνα και το σύνολο της κράτησης θα αυξηθεί στα 225€/μήνα.
Στο σύνολο των Ασφαλιστικών Ταμείων Κύριας Σύνταξης, σύνταξη πάνω από 1.700€/μήνα λαμβάνουν μόλις 161.890 συνταξιούχοι, αριθμός ο οποίος αντιπροσωπεύει το 5% του συνόλου των συνταξιούχων.
Επιβάλλεται επίσης, έκτακτη ειδική εισφορά επί του συνολικού ποσού της κυρίας σύνταξης στους συνταξιούχους εκείνους που είναι κάτω των 60 ετών και για ποσά άνω των 1.700 ευρώ/μήνα.
Η ειδική εισφορά αφορά, κατά κύριο λόγο, τους συνταξιούχους των ΔΕΚΟ, με χρήση ειδικών διατάξεων συνταξιοδότησης πριν από το 60ο έτος ηλικίας, καθώς και των ευνοϊκών διατάξεων της εθελουσίας εξόδου.
Ακόμη τους συνταξιούχους του Δημοσίου με ηλικία συνταξιοδότησης μικρότερη του 60ου έτους.
Με τη ρύθμιση αυτή, ένας συνταξιούχος 57 ετών, ο οποίος βγήκε στη σύνταξη κάνοντας χρήση ειδικών διατάξεων (π.χ. λόγω εθελουσίας) και λαμβάνει σύνταξη 2.000€ θα επιβαρυνθεί: α) από την αύξηση της εισφοράς υπέρ του ΑΚΑΓΕ (από τον συντελεστή 5% στο 7%) με 40€ (δηλ. από 100€ κράτηση, σε 140€ κράτηση), β) από τη θέσπιση ειδικής εισφοράς 6% για συντάξεις 1.700-2.300€/μήνα (μετά την κράτηση της εισφοράς υπέρ ΑΚΑΓΕ) 112€/μήνα. Σε σύνολο κρατήσεων η μείωση στη μηνιαία σύνταξή του θα φθάσει τα 152€/μήνα.
Αντίθετα από το μέτρο δεν θίγονται οι συνταξιούχοι που προέρχονται είτε από υποχρεωτική είτε από αυτοδίκαιη απόλυση (π.χ. συνταξιούχοι σωμάτων ασφαλείας και ενόπλων δυνάμεων) και οι μητέρες με ανήλικα τέκνα οι οποίες έλαβαν σύνταξη βάσει ειδικών ασφαλιστικών διατάξεων πριν από το 60ο έτος της ηλικίας τους.
Επικουρικές
Επιβάλλεται ειδική κλιμακωτή εισφορά στις επικουρικές συντάξεις άνω των 300€, για τη χρηματοδότηση χαμηλοσυνταξιούχων ελλειμματικών επικουρικών ταμείων.
Ένας συνταξιούχος ο οποίος λαμβάνει επικουρική σύνταξη ύψους 610 €/μήνα, θα συνεισφέρει με την έκτακτη ειδική εισφορά, ποσοστό 10% ή 61 €/μήνα. Έτσι, η επικουρική σύνταξη μετά τον υπολογισμό της εισφοράς, θα διαμορφωθεί στα 549 €/μήνα.
Οι συνταξιούχοι οι οποίοι λαμβάνουν σύνταξη μεγαλύτερη των 300€/μήνα είναι 235.800 επί συνόλου 1.017.000 συνταξιούχων και αντιπροσωπεύουν το 23,18% του συνόλου.
Στελέχη του υπουργείου Εργασίας εκτιμούν ότι το μέτρο καθίσταται αναγκαίο, με δεδομένο ότι μόνο κατά το 2011 το έλλειμμα των Επικουρικών Ταμείων εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει τα 750 εκατ. ευρώ.
Επιδόματα
Στον τομέα των κοινωνικών επιδομάτων αλλάζουν τα κριτήρια των δικαιούχων κοινωνικών παροχών, με σκοπό την ενίσχυση εκείνων που πραγματικά το έχουν ανάγκη (π.χ. κριτήρια λήψης εποχικών επιδομάτων ΟΑΕΔ, αλλαγή κριτηρίων για επιδότηση ενοικίου και επιχορήγηση επιτοκίου δανείου κ.ο.κ). Ταυτόχρονα, αυξάνεται, με τη βοήθεια και των πληροφοριακών συστημάτων, η αποτελεσματικότητα των ελεγκτικών μηχανισμών και η αποτροπή καταστάσεων καταδολίευσης.
Από τον εξορθολογισμό των επιδομάτων του ΟΑΕΔ, προσδοκάται να προκύψουν οφέλη σε εκείνες τις ομάδες εργαζομένων οι οποίοι ενώ συμβάλλουν περισσότερο σε σχέση με άλλες ομάδες εργαζομένων, δεν δικαιούνται αντίστοιχες παροχές. Για παράδειγμα, ένας εργαζόμενος με 15ετή συνεχόμενη εργασία που μένει άνεργος, έχει τις ίδιες παροχές με έναν εποχικά εργαζόμενο με 5ετή προϋπηρεσία.
Τα νέα κριτήρια θα ανακοινωθούν μετά την επανεξέταση των επιδομάτων, διαδικασία η οποία αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί ως το τέλος του μήνα.
Μελετάται, επίσης, η επέκταση του ΕΚΑΣ σταδιακά μέχρι το 2015, με την καταβολή 30 ευρώ μηνιαίως σε 100.000 χαμηλοσυνταξιούχους με εισοδηματικά κριτήρια.
Τα στελέχη του υπουργείου Εργασίας πιστεύουν ότι με τις αλλαγές αυτές, τα επιδόματα θα γίνουν περισσότερο αποτελεσματικά εφόσον, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, τα ποσοστά κινδύνου φτώχειας (2009) βελτιώνονται μόνο κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες πριν και μετά τις κοινωνικές μεταβιβάσεις πλην των συντάξεων – δηλαδή από 22,7% σε 19,7%.
