Νέο ρεκόρ σημείωσε φέτος η ζήτηση άνθρακα, ενώ μετά την διεθνή κλιματική διάσκεψη COP28 καταγράφηκε απότομη προσγείωση, πράγμα που δεν προμηνύει ένα καλό μέλλον για το κλίμα.
Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΙΕΑ) σε νέα του έκθεση τονίζει ότι το 2023 η ζήτηση για τον άνθρακα αυξήθηκε κατά 1,4% ξεπερνώντας για πρώτη φορά τους 8,5 δισ. τόνους. Παρόλο που η ζήτηση αναμένεται να περιοριστεί σημαντικά στην Ε.Ε. και τις ανεπτυγμένες οικονομίες στο εξής, το αντίθετο φαίνεται να συμβαίνει στις αναπτυσσόμενες, όπου η όρεξη για τον άνθρακα παραμένει σταθερή. Αυτό άλλωστε δείχνει η φετινή άνοδος κατά 8% στην Ινδία και 5% στην Κίνα.
Ο ΙΕΑ αναμένει ότι στο εξής η ζήτηση θα φτάσει σε ένα υψίπεδο και θα πέσει ως το 2026 κατά 2,3%. Εντούτοις, αυτή δεν είναι η πλήρης εικόνα: Ο δημοσιογράφος του Bloomberg, Ζαβιέ Μπλας, παρατηρεί ότι το υψίπεδο τοποθετείται πλέον από τον ΙΕΑ σε πολύ ανώτερο επίπεδο από προηγούμενες προβλέψεις (στους 8,4 δισ. τόνους από 8 δισ.).
Σε κάθε περίπτωση, ακόμα και η σταθεροποίηση του άνθρακα δεν αρκεί επουδενί για τους κλιματικούς στόχους που τέθηκαν με τόση έμφαση στην πρόσφατη διάσκεψη COP28. Χρειάζεται ραγδαία πτώση του χρόνο με το χρόνο, πράγμα που απλά δεν συμβαίνει ακόμα.
Γιατί δεν μπορούμε να απεξαρτηθούμε από τον άνθρακα
Υπάρχουν άφθονοι λόγοι που η παγκόσμια οικονομία δεν μπορεί εύκολα να απεξαρτηθεί από το ρυπογόνο αυτό καύσιμο.
Συγκεκριμένα, ο άνθρακας προσφέρει ορισμένα σημαντικά πλεονεκτήματα:
- Καταρχήν είναι μια πηγή ενέργειας με ιστορία πολλών δεκαετιών σε πολλές χώρες ανά την υφήλιο. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει μια παραγωγική βάση στην εξόρυξη και τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, όπως συμβαίνει στην Ελλάδα με τη ΔΕΗ, που δεν είναι εύκολο να αλλάξει σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ο κλάδος του άνθρακα απασχολεί πολύ περισσότερους ανθρώπους από ότι χρειάζονται στις άλλες μορφές ενέργειας, άρα είναι και ένα θέμα ευαίσθητο πολιτικά.
- Δεύτερον, για τις παραπάνω χώρες ο άνθρακας αποτελεί μια εγχώρια πηγή ενέργειας και όχι εισαγόμενη, άρα συμβάλει στην εθνική ενεργειακή τους ασφάλεια. Ιδίως σε μια περίοδο με αναζωπύρωση των διεθνών ανταγωνισμών, είναι κάτι που έχει μεγάλη σημασία για χώρες όπως η Κίνα.
- Τρίτον, σε αντίθεση με ότι ισχύει στην Ε.Ε., στις υπόλοιπες χώρες του πλανήτη η χρήση του άνθρακα στην ηλεκτροπαραγωγή και τις βιομηχανίες δεν επιβαρύνεται με το κόστος των ρύπων, δηλαδή τα λεγόμενα δικαιώματα εκπομπών CO2. Κατ’ επέκταση, παραμένει ανταγωνιστικός οικονομικά.
Τέλος, ο άνθρακας προσφέρει τη λεγόμενη «ισχύ βάσης» για την ηλεκτροπαραγωγή, που δεν είναι εύκολο να αντικατασταθεί με άλλες πηγές. Η ελπίδα είναι ότι στο υπόλοιπο της δεκαετίας η αποθήκευση ενέργειας μαζί με τις ΑΠΕ θα είναι αρκετές ώστε να αρχίσουν να κάνουν τη διαφορά.
