Αύξηση του ΑΕΠ της χώρας κατά 50 δισ. ευρώ έως το 2028, δηλαδή τα επόμενα 4 χρόνια, μαζί με παροχές και ελαφρύνσεις ύψους 4 δισ. ευρώ, προβλέπει το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πρόγραμμα 2025-2028, που παρουσίασε το οικονομικό επιτελείο στο υπουργικό συμβούλιο σήμερα (30.9.2024), ενώ καθορίστηκε και το νέο όριο αύξησης των κρατικών δαπανών στα 3,7% του AEΠ.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις συντηρητικές εκτιμήσεις της ηγεσίας του ΥΠΟΙΚ, τις οποίες παρουσίασε αμέσως μετά το υπουργικό συμβούλιο σε ειδική συνέντευξη τύπου, από τα 220 δισ. ευρώ το ΑΕΠ το 2023 και πρόβλεψη για 232 δισ. ευρώ στο τέλος του 2024, αναμένεται να αυξηθεί στα 272 δισ. ευρώ το 2028.
Όσον αφορά τις προβλέψεις για το χρέος, ο σχεδιασμός προβλέπει μείωση 20 ποσοστιαίων μονάδων, από το 153,7% φέτος στο 133,4% του ΑΕΠ το 2028. Σε σχέση με το δημοσιονομικό έλλειμμα το Μεσοπρόθεσμο προβλέπει διατήρηση του στα ίδια περίπου επίπεδα, και συγκεκριμένα από το 1% το 2024, στο 1,2%. Οι προσδοκίες της κυβέρνησης προβλέπουν πως η χώρα μας το 2028 δεν θα είναι η χώρα με το υψηλότερο χρέος στην ΕΕ, ίσως και από το 2027.
Επιπλέον, τα πρωτογενή πλεονάσματα αναμένεται από το 2024 έως και το 2028 να διατηρούνται ετησίως στο 2,4%, πλην του 2025 όπου αναμένεται αυξημένο στο 2,5%.
Τέλος, και η ανεργία αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω, από το 10,5% φέτος σε 8,5% το 2028.
Με βάση το εκτιμώμενο επίπεδο των πρωτογενών δαπανών του 2024 (100,4 δισ. ευρώ), η ανωτέρω αύξηση συνεπάγεται επιπλέον καθαρές πρωτογενής δαπάνες ετησίως περίπου 3,7 δισ. ευρώ το 2025 και 2026 και περίπου 3,2 δισ. ευρώ το 2027 και 2028.
Περίπου 1 δισ. ευρώ ετησίως, κατά μέσο όρο, είναι η εκτιμώμενη αύξηση των συντάξεων με βάση τις νέες συνταξιοδοτήσεις και την αύξηση με βάση τον πληθωρισμό και το ΑΕΠ (ειδικά για το 2026 ~1,4 δισ. ευρώ).
Περίπου 1 δισ. ευρώ ετησίως υπολογίζεται η συνήθης αύξηση των τακτικών δαπανών των φορέων Γενικής Κυβέρνησης και των Υπουργείων με βάση τις αναληφθείς υποχρεώσεις και τον πληθωρισμό (μισθώματα κτιρίων, ηλεκτρικό ρεύμα, καύσιμα, συντηρήσεις, δαπάνες διεθνών συμβάσεων και συνεισφορών της χώρας, ετήσια αύξηση της φαρμακευτικής και νοσοκομειακής δαπάνης κτλ.).
Οι φυσικές παραλαβές εξοπλιστικών προγραμμάτων εκτιμάται να αυξηθούν κατά 0,86 δισ. ευρώ το 2025, επιπλέον 0,48 δισ. ευρώ το 2026, επιπλέον 0,16 δισ. ευρώ το 2027 και να μείνουν σταθερές το 2028.
Συνεπώς διατηρείται ένα δημοσιονομικό περιθώριο ύψους έως 1 δισ. ευρώ ετησίως, κατά μέσο όρο, για εφαρμογή επιπλέον μέτρων πολιτικής είτε από την πλευρά των δαπανών, είτε από την πλευρά των εσόδων, μεγάλο μέρος των οποίων έχουν εξαγγελθεί.
Τυχόν επιπλέον δαπάνες πάνω από αυτό το όριο, θα πρέπει να αντισταθμίζονται από ενεργητικά μέτρα αύξησης των εσόδων, ενώ τυχόν ενεργητικά μέτρα μείωσης εσόδων, θα πρέπει να αντισταθμίζονται από μείωση δαπανών. Συγκυριακές αυξήσεις ή μειώσεις εσόδων λόγω του οικονομικού κύκλου (π.χ. μεγαλύτερος ή μικρότερος ρυθμός ανάπτυξης) δεν επηρεάζουν τον δείκτη δαπανών και τον στόχο. Για αυτό είναι σημαντικό να πραγματοποιείται σε συνεχής βάση επισκόπηση δαπανών με στόχο την εξοικονόμηση πόρων προς όφελος των πολιτών, σημείωσε ο ΥΠΟΙΚ.
Ενώ οι χρηματοδοτικοί πόροι του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανέρχονταν σε 6-6,5 δισ. ευρώ τη προηγούμενη δεκαετία και έως το 2019, αυτοί αυξήθηκαν στην περιοχή των 10-11 δισ. ευρώ έως το 2023, αυξάνονται σε περίπου 15 δισ. ευρώ το 2024 και το 2025-2026 θα βρίσκονται στην περιοχή των 19-21 δισ. ευρώ εξαιτίας της υλοποίησης του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ).
Συγχρόνως το Εθνικό ΠΔΕ που το 2024 αυξήθηκε κατά 900 εκατ. ευρώ, συνεχίζει και αυξάνεται σταθερά ώστε στο τέλος της περιόδου να ξεπεράσει τα 3 δισ. ευρώ.
Ποιες είναι οι 8 μεταρρυθμίσεις μέχρι το 2028
Πλην των βασικών μεγεθών για την ελληνική οικονομία, στο Μεσοπρόθεσμο για την επόμενη τριετία περιλαμβάνονται και οι 8 άξονες της μεταρρυθμιστικής πολιτικής έως το 2028.
Συγκεκριμένα, αυτοί είναι:
- Δημογραφικό
– Πρόσθετη προστασία σε οικογένειες με 3 παιδιά και άνω
– Έκπτωση φόρου για χρηματικές παροχές υπέρ νέων γονέων
– Μείωση του φόρου ασφαλίστρου (15%) ιδιωτικών συμβολαίων υγείας για παιδιά
- Στεγαστικό
– Πρόγραμμα Σπίτι μου 2
– Τοπικοί περιορισμοί στις βραχυχρόνιες μισθώσεις
– Κίνητρα για μακροχρόνιες μισθώσεις κενών ακινήτων
- Αντιμετώπιση συνεπειών κλιματικής κρίσης
– Επενδύσεις στην πρόληψη πυρκαγιών
– Μείωση ΕΝΦΙΑ για ασφάλιση κατοικιών
– Αύξηση περιμέτρου υποχρεωτικής ασφάλισης επιχειρήσεων
- Ενίσχυση του συστήματος Υγείας
– Προσλήψεις μόνιμου ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού
– Αναβάθμιση νοσοκομείων
– Έλεγχος προμηθειών
- Αναβάθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος
– Μη κρατικά πανεπιστήμια
– Ανακαίνιση σχολικών κτηρίων
– Προγράμματα επαγγελματικής εκπαίδευσης – κατάρτισης
- Περιορισμός της φοροδιαφυγής
– Πλήρης εφαρμογή του «myData»
– Ηλεκτρονικά τιμολόγια
– Ψηφιοποίηση ελέγχων
– Ψηφιακή ΑΑΔΕ
Ο περιορισμός της φοροδιαφυγής θα επιτρέψει και περαιτέρω μειώσεις φόρων.
- Ενίσχυση της επιχειρηματικότητας
– Κίνητρα για έρευνα και ανάπτυξη – συγχωνεύσεις
– Σύσταση του Εθνικού Επενδυτικού Ταμείου
– Σχέδιο για επέκταση θερμοκηπίων και στήριξη σε νέους αγρότες
- Επισκόπηση δαπανών για ορθολογικότερη κατανομή
– Στόχευση κοινωνικών επιδομάτων και επιδομάτων ανεργίας, λειτουργικές δαπάνες, φαρμακευτική δαπάνη, δαπάνες φορέων γενικής κυβέρνησης ΟΤΑ.
Αυξημένο το όριο κρατικών δαπανών
Παράλληλα, ορίστηκε στα 3,7 δισ. ευρώ το επιτρεπόμενο όριο αύξησης των κρατικών δαπανών για το 2025, έναντι των 3 δισ. ευρώ που ήταν η πρόταση της Κομισιόν.
Το ποσό αυτό αντιστοιχεί σε αύξηση των κρατικών δαπανών κατά 3,7% έναντι 3% που ήταν η αρχική πρόταση, από τα περίπου 100 δισ. ετησίως.
Αξίζει να σημειωθεί πως σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΥΠΟΙΚ, συνυπολογίζοντας δαπάνες όπως τις αυξήσεις των συντάξεων ή τα εξοπλιστικά, περισσεύει περίπου 1 δισ. ευρώ κάθε χρόνο για την επόμενη τετραετία το οποίο θα κατευθύνεται σε έξτρα παροχές προς τους ευάλωτους.
Το βελτιωμένο ποσοστό επετεύχθη από το οικονομικό επιτελείο λόγω των καλύτερων αποτελεσμάτων χάρη στα μέτρα περιορισμού της φοροδιαφυγής. Όπως εξήγησε το οικονομικό επιτελείο σε σχετική συνέντευξη Τύπου, η καλύτερη αυτή επίδοση στα έσοδα οδήγησε την χώρα πάνω από τον κρίσιμο δείκτη βιωσιμότητας του χρέους resilience benchmark, άρα η απαιτούμενη ετήσια προσαρμογή του πρωτογενούς πλεονάσματος έγινε πιο ευνοϊκή αφήνοντας μεγαλύτερο χώρο για περισσότερες δαπάνες.
Αναλυτικά, οι στόχοι αύξησης των κρατικών δαπανών για τα επόμενα έτη διαμορφώνονται ως εξής:
- 2024 : 2,6%
- 2025: 3,7%
- 2026: 3,6%
- 2027: 3,1%
- 2028: 3%
Τα νέα μέτρα
Ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών κ. Κωνσταντίνος Χατζηδάκης και ο Υφυπουργός κ. Χρίστος Δήμας παρουσίασαν στο Υπουργικό Συμβούλιο τις φορολογικές ρυθμίσεις για την ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος.
Σε συνέχεια των εξαγγελιών του Πρωθυπουργού στην Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης προβλέπεται μια σειρά από φορολογικές ελαφρύνσεις.
Ειδικότερα:
Α. Σε ό,τι αφορά στην ελάφρυνση μέσω άμεσων φόρων προβλέπεται:
- Η πλήρης κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος για τους ελεύθερους επαγγελματίες ορίζεται ως αφορολόγητη η παροχή του εργοδότη μέχρι 5.000 ευρώ προς εργαζόμενο με αφορμή τη γέννηση τέκνου (το αφορολόγητο προσαυξάνεται κατά 5.000 ευρώ για κάθε επιπλέον τέκνο) τροποποιήσεις στις διατάξεις για το τεκμαρτό εισόδημα των ελεύθερων επαγγελματιών
- το εισόδημα του καλύτερα αμειβόμενου υπαλλήλου ενός ελεύθερου επαγγελματία δεν προστίθεται στο τεκμαιρόμενο εισόδημα που προκύπτει από τον μέσο όρο του κύκλου εργασιών του κάθε ΚΑΔ + τον κατώτατο μισθό, αλλά λαμβάνεται ως τεκμήριο αν υπερβαίνει το παραπάνω άθροισμα (και αν είναι μέχρι 30.000 ευρώ)
- η μείωση του τεκμηρίου κατά 50% επεκτείνεται στις δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό μέχρι 1.500 ευρώ (πλην Αττικής/ Θεσσαλονίκης)
- χορηγείται φοροαπαλλαγή για τρία έτη όσων είχαν κενό διαμέρισμα ή το εκμίσθωναν με βραχυχρόνια μίσθωση τα προηγούμενα τρία έτη και το εκμισθώνουν πλέον με συνήθη (τριετή τουλάχιστον) μίσθωση
- η μείωση του ΕΝΦΙΑ για κατοικίες, αξίας κάτω των 500.000 ευρώ, που ασφαλίζονται κατά του κινδύνου φυσικών καταστροφών, αυξάνεται σε 20%
- η αμοιβή για τις εφημερίες ιατρών του ΕΣΥ υπάγεται σε αυτοτελή φορολόγηση 22%
Β. Σε ό,τι αφορά στην ελάφρυνση μέσω έμμεσων φόρων προβλέπονται:
- αυξάνεται το τέλος ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση
- επιβάλλεται τέλος κρουαζιέρας για όσους αποβιβάζονται σε Μύκονο, Σαντορίνη και άλλα λιμάνια
- απαλλάσσονται από το τέλος συνδρομητών σταθερής τηλεφωνίας συνδέσεις μέσω δικτύου οπτικών ινών ταχύτητας 100 MBPs και πάνω
- απαλλάσσονται από τον φόρο τα ασφάλιστρα υγείας ανηλίκων
- παρατείνεται η αναστολή ΦΠΑ στα νεόδμητα ακίνητα