Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) επιδίδονται σε έναν αγώνα δρόμου προκειμένου να συμφωνήσουν πάνω σε ένα κοινό fund ύψους 500 δισ. ευρώ για κοινά αμυντικά έργα και προμήθειες όπλων, αξιοποιώντας τις αγορές ομολόγων για να ενισχύσουν τις δαπάνες ενόψει της επιστροφής του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
Η απειλή του Τραμπ να αποσύρει τις αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας από τους συμμάχους του ΝΑΤΟ που υπολειτουργούν, ώθησε τις πρωτεύουσες της ΕΕ να διερευνήσουν πιο ριζοσπαστικές επιλογές χρηματοδότησης της άμυνας, συμπεριλαμβανομένου του κοινού δανεισμού μέσω έκδοσης ομολόγων που παραδοσιακά προκαλεί αντιδράσεις από τα δημοσιονομικά «γεράκια» στη Γερμανία, την Ολλανδία και τη Δανία.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Το ενδεχόμενο της δημιουργίας ενός αμυντικού ταμείου το οποίο θα χρηματοδοτήσει τον εξοπλισμό της ευρωπαϊκής ηπείρου έναντι των απειλών που δημιουργεί το ασταθές γεωπολιτικό σκηνικό σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή, έχει πυροδοτήσει έντονες συζητήσεις σε επίπεδο κορυφών.
Πλέον, ανώτεροι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι που συζητούν το σχέδιο αναφέρουν ανοιχτά στους Financial Times πως επικεντρώνονται τώρα στη δημιουργία ενός χρηματοδοτικού φορέα για την άμυνα, ο οποίος θα εκδίδει ομόλογα που θα υποστηρίζονται από εθνικές εγγυήσεις των συμμετεχουσών χωρών και όχι της ΕΕ στο σύνολό της.
Το μοντέλο χρηματοδότησης, το οποίο θα ήταν ανοικτό σε κράτη εκτός ΕΕ, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Νορβηγία, κερδίζει έδαφος μεταξύ μιας βασικής ομάδας κρατών μελών της ΕΕ, όπως δήλωσαν στους Financial Times έξι άτομα που συμμετέχουν στις συνομιλίες. Ενώ ο ακριβής στόχος δανεισμού δεν έχει ακόμη συμφωνηθεί, οι εμπλεκόμενοι στις διαπραγματεύσεις δήλωσαν ότι θα πρέπει να υπερβαίνει τα 500 δισ. ευρώ.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Η Ευρώπη παλεύει εδώ και καιρό με το πώς να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες για να διατηρήσει τη στήριξη προς την Ουκρανία και να προετοιμαστεί για τον εκλεγμένο πρόεδρο των ΗΠΑ, Τραμπ, ο οποίος νωρίτερα φέτος προειδοποίησε ότι «δεν πρόκειται να προστατεύσουμε» τους συμμάχους του ΝΑΤΟ «αν δεν πρόκειται να πληρώσουν».
Η ΕΕ έχει διερευνήσει μυριάδες τρόπους για τη χρηματοδότηση πρόσθετων έργων και το διακυβερνητικό fund έχει αναδειχθεί ως η πιο φιλόδοξη επιλογή που εξετάζεται.
Τα σχέδια έχουν τεθεί υπόψη του Ηνωμένου Βασιλείου, αλλά το Λονδίνο δεν έχει ακόμη δεσμευτεί για οποιαδήποτε συμμετοχή, σύμφωνα με Ευρωπαίους αξιωματούχους που συμμετέχουν στις συζητήσεις. Ένας ανώτερος Βρετανός αξιωματούχος που γνωρίζει την πρωτοβουλία χαιρέτισε τη φιλοδοξία ως «ενθαρρυντικό» σημάδι αποφασιστικότητας.
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα κληθεί να διαδραματίσει τεχνικό ρόλο, συμβάλλοντας στη διαχείριση του οχήματος ειδικού σκοπού και στη διαχείριση των ταμειακών λειτουργιών.
Σε αντίθεση με τις προηγούμενες προτάσεις για την έκδοση «ευρωομολόγων» για την άμυνα -κοινός δανεισμός στον οποίο αντιτάχθηκαν οι δημοσιονομικά συντηρητικές χώρες της ΕΕ- η συμμετοχή στο ταμείο θα είναι εθελοντική και ανοικτή σε κράτη εκτός ΕΕ.
Συνεπώς, δεν θα ισχύουν οι περιορισμοί της ΕΕ σχετικά με τη χρήση κοινών κεφαλαίων για στρατιωτικούς σκοπούς και κράτη μέλη με ουδέτερη στρατιωτική θέση, όπως η Αυστρία, η Μάλτα, η Ιρλανδία και η Κύπρος, θα μπορούν να εξαιρεθούν χωρίς να ασκήσουν βέτο στο σχέδιο.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος υπεραμύνθηκε των ευρωομολόγων για την άμυνα νωρίτερα φέτος, δήλωσε στους FT ότι υπάρχει μια αλλαγή στο κλίμα μεταξύ των ηγετών της ΕΕ. Ενώ αρχικά οι προτάσεις του έτυχαν «χλιαρής ανταπόκρισης», ο Μητσοτάκης αισθάνεται τώρα «μια ανανεωμένη αίσθηση επείγοντος», δεδομένων των προκλήσεων της Ευρώπης στον τομέα της ασφάλειας και της επιστροφής του Τραμπ στην εξουσία.
«Υπάρχει μια αυξανόμενη συναίνεση ότι πρέπει να δαπανήσουμε περισσότερα για την άμυνα και ίσως ήρθε η ώρα να δημιουργήσουμε έναν κοινό ευρωπαϊκό μηχανισμό για τη χρηματοδότηση έργων κοινού ενδιαφέροντος», δήλωσε.
«Η Γερμανία και η Γαλλία θα επωφεληθούν προφανώς από περισσότερες ευρωπαϊκές δαπάνες για την άμυνα», δήλωσε ο κ. Μητσοτάκης, προσθέτοντας ότι η Ιταλία και η Ισπανία είναι επίσης «μεγάλοι παίκτες» του κλάδου που θα μπορούσαν να επωφεληθούν από αυτή την πρωτοβουλία.
Ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών της Πολωνίας Πάβελ Κάρμποβνικ δήλωσε επίσης ότι «η Ευρώπη δεν έχει άλλη επιλογή» από το να αυξήσει τις αμυντικές επενδύσεις της. «Πρέπει να είμαστε σε θέση να υπερασπιστούμε τους εαυτούς μας στο χειρότερο σενάριο», δήλωσε στους FT.
Σύμφωνα με τα νέα σχέδια, η ΕΤΕπ θα συμβάλλει στη διαχείριση των εθνικών εγγυήσεων και θα διαδραματίσει διοικητικό ρόλο στις κεφαλαιαγορές. Με βάση την τρέχουσα πολιτική δανεισμού της, η ΕΤΕπ απαγορεύεται να χρηματοδοτεί άμεσα επενδύσεις σε όπλα. Εκπρόσωπος της ΕΤΕπ δήλωσε: «Δεν μας έχει περιέλθει γνώση οποιουδήποτε τέτοιου σχεδίου».
