Μερικές δυτικές τράπεζες ασκούν πίεση κατά των προτάσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αναδιανομή δισεκατομμυρίων ευρώ από τόκους παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, δήλωσαν υψηλόβαθμες τραπεζικές πηγές, εκφράζοντας φόβους ότι οι προτάσεις αυτές μπορεί να οδηγήσουν σε δαπανηρές προσφυγές στα δικαστήρια.
Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησαν χθες (21.3.2024) να προχωρήσουν στην περαιτέρω επεξεργασία ενός σχεδίου με στόχο να χρησιμοποιούν έως 3 δισ. ευρώ το χρόνο για να προμηθεύουν όπλα στην Ουκρανία, στην προσπάθειά τους να ενισχύσουν τη μάχη του Κιέβου εναντίον της Ρωσίας, η οποία θα εξακολουθήσει να είναι η ιδιοκτήτρια των υποκείμενων παγωμένων περιουσιακών στοιχείων. Οι ηγέτες της ΕΕ είπαν ότι τα εν λόγω έσοδα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν μέσα σε διάστημα λίγων μηνών.
Ωστόσο μερικές τράπεζες εκφράζουν φόβους ότι μπορεί αργότερα να βρεθούν υπόλογες στη Ρωσία, αν αναμιχθούν σε οποιαδήποτε μεταφορά χρημάτων στην Ουκρανία, και ότι το σχέδιο της ΕΕ θα μπορούσε να επεκταθεί και σε περιουσιακά στοιχεία λογαριασμών τους οποίους διαθέτουν στα καταστήματά τους άτομα και εταιρείες σε βάρος των οποίων έχουν επιβληθεί κυρώσεις.
Μέχρι στιγμής δεν έχει τεθεί θέμα από την ΕΕ για μια τέτοια επέκταση του σχεδίου της. Οι πηγές εξέφρασαν επίσης φόβους ότι οι προτάσεις θα οδηγήσουν σε μια ευρύτερη διάβρωση της εμπιστοσύνης στο δυτικό τραπεζικό σύστημα.
Οι πηγές, οι οποίες ζήτησαν να μην κατονομασθούν λόγω του ευαίσθητου χαρακτήρα του ζητήματος, δήλωσαν ότι έχουν γνωστοποιήσει τις ανησυχίες τους στα πρόσωπα που λαμβάνουν τις αποφάσεις στη Βρετανία και στην ευρωζώνη, επισημαίνοντας πως είναι πιθανό να γίνουν δικαστικές προσφυγές όταν οι αντιρωσικές κυρώσεις χαλαρώσουν κάποια στιγμή ή αρθούν.
Η Ρωσία δηλώνει ότι οποιαδήποτε απόπειρα να κατασχεθούν κεφάλαιά της ή οι τόκοι τους αποτελεί «ληστεία» που θα οδηγήσει σε δεκαετίες νομικών προσφυγών εναντίον όλων όσοι θα αναμιχθούν σ’ αυτή. Η Μόσχα έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι θα προχωρήσει σε αντίποινα, αν απαλλοτριωθούν περιουσιακά στοιχεία ή έσοδά της.
Το βελγικό κεντρικό αποθετήριο Euroclear κρατάει το ισόποσο 190 δισεκ. ευρώ σε χρεόγραφα και μετρητά της ρωσικής κεντρικής τράπεζας. Δυτικές τράπεζες κρατούν επίσης δισεκατομμύρια ευρώ, λίρες Αγγλίας και δολάρια ΗΠΑ σε περιουσιακά στοιχεία που ανήκουν σε εταιρείες και άτομα που υπόκεινται σε κυρώσεις.
Περισσότεροι από 3,5 εκατομμύρια Ρώσοι έχουν στο εξωτερικό παγωμένα περιουσιακά στοιχεία αξίας περίπου 1,5 τρισεκατομμυρίου ρουβλίων (16,32 δισ. δολάρια), είχε δηλώσει πέρυσι ο Ρώσος υπουργός Οικονομικών Αντόν Σιλουάνοφ.
Βάσει του σχεδίου της ΕΕ, περίπου το 90% των μετρητών που θα κατασχεθούν, θα διοχετευθούν στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Ειρήνης για να αγορασθούν όπλα για την Ουκρανία. Τα υπόλοιπα θα χρησιμοποιηθούν για την ανάκαμψη της χώρας και την ανοικοδόμησή της.
Οι νόμοι περί κυρώσεων της ΕΕ, της Βρετανίας και των ΗΠΑ προβλέπουν το πάγωμα περιουσιακών στοιχείων των μερών που στοχοθετούνται, αλλά όχι και την κατάσχεσή τους. Περιουσιακά στοιχεία μπορούν να κατάσχονται βάσει της βρετανικής νομοθεσίας, αλλά μόνο εφόσον κριθεί ότι αποτελούν προϊόντα εγκλήματος.
Αν επιτραπεί η κατάσχεση και η αναδιανομή τόκων που προέρχονται απ’ αυτά τα περιουσιακά στοιχεία, οι τράπεζες θα κινδυνεύσουν με προσφυγές από τους ιδιοκτήτες αυτών των περιουσιακών στοιχείων, σύμφωνα με τις πηγές.
Μια πηγή προειδοποίησε για το προηγούμενο που δημιουργεί αυτή η πρόταση και για την «χρησιμοποίηση ως όπλων αποθεματικών και περιουσιακών στοιχείων που είναι κατατεθειμένα στο εξωτερικό».
Ως απάντηση στις δυτικές κυρώσεις, η ίδια η Ρωσία έχει κατάσχει περιουσιακά στοιχεία, έχει εγκαταστήσει νέα διοίκηση σε θυγατρικές δυτικών εταιρειών και έχει αναγκάσει εταιρείες που αποχώρησαν από τη χώρα να πουλήσουν με τεράστιες εκπτώσεις.
Ένα δεύτερο πρόσωπο είπε ότι η τράπεζά του ζητάει νομικές συμβουλές για τις εγγυήσεις που θα μπορούσε να ζητήσει για να συμμετάσχει στο σχέδιο της ΕΕ.
«Αν αυτές οι προτάσεις προχωρήσουν, θα χρειαστεί να αλλάξει ολόκληρη η νομική αρχιτεκτονική», λέει ο Πολ Φέλντμπεργκ, εταίρος και επικεφαλής της εταιρείας Brown Rudnick στο Λονδίνο.
«Σε ό,τι αφορά τις τράπεζες, πιστεύω πως έχουν δίκιο να ανησυχούν επειδή έχουμε ήδη τεράστιο όγκο δικαστικών προσφυγών σε σχέση με κυρώσεις», πρόσθεσε ο Φέλντμπεργκ.
Η Μόσχα προειδοποιεί πως οποιαδήποτε κατάσχεση θα αποτελούσε πλήγμα στα ιδιοκτησιακά δικαιώματα, θα έβλαπτε την εμπιστοσύνη στα δυτικά ομόλογα και νομίσματα και θα τορπίλιζε την εμπιστοσύνη μεταξύ των κεντρικών τραπεζών.
