Ως πιθανό παράγοντα αποτροπής σημαντικών μεταρρυθμίσεων στην οικονομία μετά τις πρόωρες εθνικές εκλογές το Φεβρουάριο του 2025 βλέπουν αναλυτές τη Γερμανία το ακροδεξιό κόμμα AfD.
Και αυτό γιατί το AfD -το οποίο υποστηρίζεται ανοιχτά από το βασικό συνεργάτη του εκλεγμένου προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, Έλον Μασκ, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού – τάσσεται κατά της μεταρρύθμισης του φρένου χρέους και εφόν συγκεντρώσει πάνω από το 1/3 των εδρών της επόμενης βουλής στη Γερμανία, θα μπορούσε να μπλοκάρει κάτι τέτοιο.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Το πόσο σημαντικό είναι να μεταρρυθμιστεί – για την ακρίβεια, να χαλαρώσει- το φρένο χρέους στη Γερμανία φαίνεται από τη δήλωση του του αντιπροέδρου του Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών της Χάλε (IWH),Όλιβερ Χόλτεμιλερ (Oliver Holtemöller), σύμφωνα με τον οποίο, τα προεκλογικά προγράμματα των κομμάτων μοιάζουν περισσότερο με κοστοβόρους καταλόγους επιθυμιών, καθώς πολλά πράγματα δεν μπορούν να εφαρμοστούν εντός του ισχύοντος νομικού πλαισίου του φρένου χρέους
Εάν οι επιθυμίες πρόκειται να οδηγήσουν σε συγκεκριμένες κυβερνητικές δράσεις, η τρέχουσα νομική κατάσταση πρέπει να αλλάξει. Ωστόσο, είναι αβέβαιο αν θα υπάρξει στο μέλλον μια «επαρκώς μεγάλη πλειοψηφία» για κάτι τέτοιο.
Ο Holtemöller υπαινίσσεται πως το ακροδεξιό κόμμα AfD (το οποίο προσεγγίζει το 20% στις δημοσκοπήσεις ενόψει των πρόωρων εκλογών της 23ης Φεβρουαρίου 2025 στη Γερμανία) θα μπορούσε να αποτελέσει μία δύναμη, μειοψηφική μεν, αλλά ικανή να αποτρέψει την ψήφιση κρίσιμων διατάξεων στην επόμενη ομοσπονδιακή βουλή της Γερμανίας (Bundestag). Αυτό θα συμβεί αν το AfD κερδίσει στις εκλογές πάνω από το 1/3 των εδρών και έτσι αποτρέψει τη διαμόρφωση μίας πλειοψηφίας 2/3 που είναι αναγκαία για την ψήφιση πχ αλλαγών στο φρένο χρέους που προβλέπει το σύνταγμα ή ένα ειδικό ταμείο, το οποίο, επίσης σχετίζεται με τις συνταγματικές ρήτρες.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Το AfD είναι ήδη το δεύτερο ισχυρότερο κόμμα στις δημοσκοπήσεις και θα μπορούσε να γίνει ακόμη πιο ισχυρό, ενδεχομένως μετά την επίθεση στην χριστουγεννιάτικη αγορά του Μαγδεμβούργου πριν λίγες μέρες, αλλά και χάρη στα θετικά (για το AfD) σχόλια του Elon Musk.
Λόγω αυτού του κινδύνου, έχουν ήδη διατυπωθεί εκκλήσεις για την εφαρμογή μιας μεταρρύθμισης του φρένου χρέους πριν από τις εκλογές. Ο ομοσπονδιακός καγκελάριος Όλαφ Σολτς (SPD) έχει ταχθεί υπέρ αυτού, αλλά και η Άνκε Ρέλινγκερ (Anke Rehlinger, SPD), επικεφαλής της κυβέρνησης του Saarland και νυν πρόεδρος του Bundesrat, έχει επίσης ζητήσει να ληφθούν μέτρα τώρα.
Ο υποψήφιος καγκελάριος της προπορευόμενης στις δημοσκοπήσεις Χριστιανικής Ένωσης (CDU – CSU) Φρίντριχ Μερτς, ωστόσο, δεν ακολουθεί το παράδειγμά του Σολτς. Δεν συμμερίζεται την ανησυχία ότι το AfD και το BSW θα μπορούσαν να έχουν μειοψηφία αποκλεισμού στη νέα Μπούντεσταγκ μετά τις εκλογές, δήλωσε στο ραδιόφωνο Deutschlandfunk. Ο ηγέτης του CDU θα μπορούσε να κάνει λάθος, σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες.
«Λαμβάνοντας υπόψη τις εξελίξεις των τελευταίων μηνών, θα ήταν ανεύθυνο να μην εξετάσουμε το σενάριο της διαμόρφωσης μίας δύναμης μπλοκαρίσματος μέσα στην επόμενη Βουλή από το AfD και την Συμμαχία της Σάρα Βάγκενκνεχτ (Buendnis Sahra Wagenknecht, BSW), ειδικά όταν πρόκειται για την υποστήριξη της Ουκρανίας», δήλωσε στην Handelsblatt ο ερευνητής του δεξιού εξτρεμισμού Ματίας Κουέντ (Matthias Quent, με έδρα το Μαγδεμβούργο. Ο ίδιος προειδοποίησε ότι είναι πιθανό να συμμετάσχουν και ορισμένα μέλη άλλων κομμάτων σε μια θερμή ατμόσφαιρα. «Πρέπει να είστε προετοιμασμένοι για τέτοιες καταστάσεις».
Στη Bundestag, επιτυγχάνεται μειοψηφία αποκλεισμού 33% των ψήφων. Ωστόσο, το BSW και το AfD δεν χρειάζεται να φτάσουν αυτό το επίπεδο, σύμφωνα με τον πολιτικό επιστήμονα Κάι Άρτσχάιμερ (Kai Arzheimer). «Σε προηγούμενες εκλογές, σημαντικά ποσοστά ψήφων πήγαν σε μικρότερα κόμματα που παρέμειναν κάτω από το όριο του 5%», δήλωσε ο Arzheimer στην Handelsblatt.
Αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει αυτή τη φορά ακόμη και το FDP, το οποίο ενδέχεται να μην καταφέρει να ξεπεράσει το όριο του 5%. Η ίδια απειλή ελλοχεύει και για το Κόμμα της Αριστεράς (Die Linke). «Ένα συνδυασμένο ποσοστό ψήφων του AfD και του BSW γύρω στο 30% ή λίγο κάτω από αυτό θα μπορούσε επομένως να είναι αρκετό για να επιτευχθεί μια μειοψηφία αποκλεισμού του 1/3 των εδρών στο κοινοβούλιο», εξήγησε ο Arzheimer. Βέβαια, είναι επίσης πιθανό το ίδιο το BSW να παραμείνει κάτω από το όριο του 5%. Αυτό θα καθιστούσε μια δύναμη αποκλεισμού του AfD μάλλον απίθανη.
Ωστόσο, αυτό δεν πρέπει κανείς να βασίζεται σε αυτό. «Η δυναμική αυτής της προεκλογικής εκστρατείας είναι δύσκολο να προβλεφθεί», δήλωσε ο Μαρσέλ Λεβαντόφσκι (Marcel Lewandowsky), ερευνητής του δεξιού λαϊκισμού με έδρα την Κολωνία. Το Ινστιτούτο Forsa πιστεύει ότι το AfD έχει ιδιαίτερα καλές πιθανότητες να επιτύχει ένα καλύτερο αποτέλεσμα από ό,τι το 2021.
Αυτό υποστηρίζεται από το γεγονός ότι το κόμμα βρίσκεται σταθερά σε υψηλό επίπεδο στις δημοσκοπήσεις. Στη δημοσκόπηση της Κυριακής, συγκεντρώνει μεταξύ 17 και 20 ποσοστιαίων μονάδων, γεγονός που το τοποθετεί στη δεύτερη θέση πίσω από το CDU και το CSU. Στις εκλογές του 2021, το AfD συγκεντρώνει ποσοστό 10,3%.
AfD και BSW: Διαφορετικές δηλώσεις για τη μεταρρύθμιση του φρένου χρέους
Τα στοιχεία για την BSW δεν είναι τόσο ξεκάθαρα. Σε πρόσφατη δημοσκόπηση, η BSW κυμαίνεται μεταξύ 4% και 8%. Αυτό σημαίνει ότι η πρώτη είσοδος του νέου κόμματος στην Bundestag κάθε άλλο παρά δεδομένη είναι. Ο επικεφαλής του ινστιτούτου ερευνών κοινής γνώμης Insa, Χέρμαν Μπίνκερτ (Hermann Binkert), πιστεύει ότι η BSW και το AfD μαζί απέχουν ούτως ή άλλως ακόμη πολύ από το να αποτελέσουν μειοψηφία αποκλεισμού. «Πέραν αυτού, δεν θα έβλεπα το AfD και το BSW ως ένα κλειστό μπλοκ», δήλωσε στη Handelsblatt.
Αυτό είναι ήδη εμφανές με το φρένο χρέους. Το AfD ισχυρίζεται ότι θέλει να ακολουθήσει μια υπεύθυνη οικονομική πολιτική και τονίζει στο πρόγραμμά του για τις εκλογές της Μπούντεσταγκ: «Το φρένο χρέους που προβλέπει το Σύνταγμα πρέπει να τηρηθεί». Η BSW, από την άλλη πλευρά, δεν φαίνεται να αποστρέφεται μια περιορισμένη μεταρρύθμιση.
Το AfD βλέπει τον εαυτό του σε άνοδο μετά τις αμερικανικές εκλογές, επειδή πιστεύει ότι μπορεί να κερδίσει πόντους με παρόμοιο τρόπο με τους Ρεπουμπλικάνους με θέματα όπως η μετανάστευση, η εγκληματικότητα, το κλίμα και η πολιτική για την Ουκρανία. Ο επικεφαλής της δημοσκοπικής εταιρείας Insa, Binkert, δήλωσε: «Υπάρχει ένα φαινόμενο Τραμπ που βοηθάει το AfD». Αλλά και ο ηγέτης του CDU Φρίντριχ Μερτς και η CDU – CSU θα προσπαθήσουν να επωφεληθούν από αυτή τη διάθεση.
Τριπλή μάχη μεταξύ Merz, Scholz και Habeck
Ο πολιτικός επιστήμονας Arzheimer δηλώνει ότι ο Ντόναλντ Τραμπ εστίασε στην προεκλογική του εκστρατεία σε παρόμοια θέματα όπως κάνει τώρα το AfD. «Ωστόσο, ενόψει των πολύ διαφορετικών κομματικών συστημάτων, το να συμπεραίνει κανείς από αυτό ότι το AfD θα μπορούσε να έχει εξίσου ισχυρές επιδόσεις είναι είτε εξαιρετικά αφελές είτε μια πολύ διαφανής προσπάθεια να κάνει τον εαυτό του πιο σημαντικό από ό,τι είναι», δήλωσε.
Σύμφωνα με τον κοινωνιολόγο Quent, η εκλογική νίκη του Τραμπ θα ενισχύσει την αυτοπεποίθηση της ακροδεξιάς στη Γερμανία και θα οδηγήσει σε μια σειρά προκλήσεων που το AfD θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί για προπαγανδιστικούς σκοπούς. «Θα μπορούσε όμως να υπάρξει και ένα αντίθετο σοκαριστικό αποτέλεσμα, οπότε πολλοί Γερμανοί θα προσανατολιστούν προς τη σταθερότητα του πολιτικού κέντρου», είπε. «Όλα εξαρτώνται από το πώς τα κεντρώα κόμματα θα αντιμετωπίσουν αυτή την κατάσταση».
Ο ερευνητής του δεξιού λαϊκισμού Lewandowsky πιστεύει ότι είναι λογικό για το AfD να βλέπει θετικά την εκλογική νίκη του Τραμπ. Το κόμμα πιστεύει ότι τα θέματα του Ρεπουμπλικάνου αποκτούν μεγαλύτερη σημασία και στη Γερμανία. Ωστόσο, δεν πιστεύει ότι αυτό θα αποτελέσει πλεονέκτημα για το AfD και αναμένει ότι οι εκλογές θα είναι μια τριπλή μάχη μεταξύ των Friedrich Merz (CDU-CSU), Olaf Scholz (SPD) και Robert Habeck (Πράσινοι). «Αυτή θα ήταν μια δυσμενής θέση εκκίνησης για το AfD», δήλωσε.
Ωστόσο, το AfD μπορεί τώρα να ισχυριστεί ότι έχει έναν εξέχοντα υποστηρικτή στο πρόσωπο του Elon Musk. Αυτό αποδεικνύεται από τα τελευταία σχόλια του επικεφαλής της Tesla. Στην πλατφόρμα του X, το αφεντικό της Tesla προσέβαλε τον καγκελάριο Όλαφ Σολτς (SPD) σε σχέση με την επίθεση στη χριστουγεννιάτικη αγορά του Μαγδεμβούργου ως «ανίκανο ηλίθιο» και ζήτησε την παραίτησή του – σύμφωνα με το AfD.
Ο Μασκ είχε προηγουμένως εκφράσει τη συμπάθειά του για το ακροδεξιό κόμμα με τη φράση «Μόνο το AfD μπορεί να σώσει τη Γερμανία». Το περασμένο Σαββατοκύριακο (29 – 30.12.24), έδωσε συνέχεια στην εφημερίδα Welt am Sonntag, χαρακτηρίζοντας το κόμμα ως «την τελευταία σπίθα ελπίδας» για τη Γερμανία. Δεν είναι ακόμη σαφές αν η προεκλογική διαφήμιση του Μασκ θα μπορούσε τελικά να πιάσει τόπο στους ψηφοφόρους.
«Ωστόσο, το κόμμα επωφελείται από τον αναπροσανατολισμό της Πλατφόρμας Χ, οι αλγόριθμοι της οποίας ευνοούν τις ακροδεξιές αναρτήσεις», επισημαίνει ο Lewandowsky. Αυτό θα μπορούσε να αυξήσει την προβολή και την εμβέλεια του κόμματος μεταξύ των χρηστών. «Έμμεσα, αυτό θα μπορούσε να αποδειχθεί ένα ακόμη πλεονέκτημα για το AfD».
Ο εμπειρογνώμονας Arzheimer δεν πιστεύει ότι ο Musk είχε θετική επίδραση στο ποσοστό του AfD. Μια εξήγηση είναι ότι η διαδικτυακή πλατφόρμα X του Μασκ δεν υπήρξε ποτέ «κοινωνικό μαζικό μέσο» στη Γερμανία, είπε. Η πρόσθετη εμβέλεια των περίπου 210 εκατομμυρίων οπαδών του Μασκ στο X δεν θα πρέπει επομένως «να είναι τόσο σημαντική». Επιπλέον, η ριζοσπαστική δεξιά στη Γερμανία είναι ούτως ή άλλως παραδοσιακά αντιαμερικανική.
Το αφεντικό της Insa Binkert μετριάζει επίσης τις προσδοκίες. «Η προσοχή που λαμβάνει το AfD από τη δημοτικότητα του Elon Musk θα μπορούσε να το βοηθήσει», δήλωσε. Ωστόσο, αυτό δεν θα είναι αρκετό για μια μειοψηφία αποκλεισμού. «Ακόμη και στο καλύτερο σενάριο, το AfD δεν θα πάρει πάνω από 25%».
