Μείωση των αμερικανικών κρατικών δαπανών ακόμα και κατά 2 τρισ. δολαρίων -κάτι που αντιστοιχεί στο 1/3 του συνόλου – θέλει να περικόψει ο δισεκατομμυριούχος Έλον Μασκ, ο οποίος θα αναλάβει το «Υπουργείο Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας» στην επερχόμενη κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ επί σχετικών θεμάτων.
Και αυτό την ίδια ώρα που ο Έλον Μασκ ως επικεφαλής της Tesla και της διαστημικής εταιρείας SpaceX, ο Μασκ επωφελείται από επιδοτήσεις και κρατικές συμβάσεις. Μαζί με τον πρώην προεδρικό υποψήφιο των Ρεπουμπλικάνων Βιβέκ Ραμασβάμι, θα αναλάβει την ηγεσία ενός νέου «Υπουργείου» που αντικείμενο θα έχει την «Κυβερνητική Αποτελεσματικότητα» (Department of Government Efficiency), ανακοίνωσε χθες (12.11.2024) η ομάδα του εκλεγμένου προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.
«Αυτό θα προκαλέσει κρουστικά κύματα στο σύστημα και θα επηρεάσει οποιονδήποτε εμπλέκεται στη σπατάλη των κρατικών χρημάτων, που είναι πολύς κόσμος», φέρεται να είπε ο Μασκ στη δήλωση.
Στην πλατφόρμα του Χ, ο δισεκατομμυριούχος αντέδρασε στην ανακοίνωση με ευφορία. Όταν ρωτήθηκε αν ο διορισμός του αντιπροσώπευε μια «απειλή για τη δημοκρατία», ο Μασκ έγραψε: «Όχι, μια απειλή για τη γραφειοκρατία!» ανακοίνωσε ο Ραμασβάμι στο δικό του tweet: «Δεν θα πάμε ήπια».
Ο Μασκ ήταν ένας από τους πιο ενεργούς υποστηρικτές του Τραμπ κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, δωρίζοντας πάνω από 120 εκατ. δολάρια. Εξέφρασε ενδιαφέρον για τη μείωση των κρατικών δαπανών πριν από μήνες – και ο Τραμπ ανέλαβε την υπόθεση.
Ο 53χρονος επιχειρηματίας διευθύνει, μεταξύ άλλων, την εταιρεία κατασκευής ηλεκτρικών αυτοκινήτων Tesla και τη διαστημική εταιρεία SpaceX. Διαχειρίζεται επίσης την εταιρεία ανάπτυξης τσιπ εγκεφάλου Neuralink και την εταιρεία τούνελ Boring Company – και είναι ιδιοκτήτης της πλατφόρμας X, πρώην Twitter. Εκεί έκανε και εκστρατεία για τον Τραμπ κάθε μέρα. Όλα αυτά έχουν τη δυνατότητα σύγκρουσης συμφερόντων: οι πωλήσεις της Tesla εξαρτώνται επίσης από την κρατική χρηματοδότηση και για τη SpaceX, οι κρατικές συμβάσεις είναι μια επιχείρηση δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Η Tesla διερευνάται επίσης από το NHTSA για ατυχήματα που αφορούν σύστημα υποβοήθησης οδηγού. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (SEC) ερευνά τις δηλώσεις του Μασκ σχετικά με τις δυνατότητες του Autopilot. Ο Μασκ πάντα παραπονιέται ότι υπάρχουν πάρα πολλές κανονιστικές απαιτήσεις τόσο για την Tesla όσο και για τη SpaceX.
Ο επιχειρηματίας Ramaswamy, από την άλλη, έθεσε ανεπιτυχώς υποψήφιος Ρεπουμπλικανός για την προεδρία στην προεκλογική εκστρατεία και έγινε πρωτοσέλιδο κυρίως με τσιριχτούς τόνους και προκλητικές δηλώσεις. Εξηγεί ότι θέλει να μειώσει τον αριθμό των ομοσπονδιακών υπαλλήλων έως και 75%.
Ο Τραμπ επαίνεσε και τους δύο σε γραπτή δήλωση ως «υπέροχους» Αμερικανούς που θα πρέπει να συμβάλουν στη μείωση της γραφειοκρατίας, στην εξάλειψη των περιττών κανονισμών, στη μείωση των «σπάταλων δαπανών» και στην αναδιάρθρωση των ομοσπονδιακών υπηρεσιών.
Ανακοινώθηκε η «κατάταξη των πιο ανόητων εξόδων»
Διορίζοντας τον Μασκ ως ειδικό κυβερνητικό εκπρόσωπο, ο Τραμπ εκπληρώνει μια προεκλογική υπόσχεση. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, ο Τραμπ είχε ήδη επαινέσει τον Μασκ για τις ριζικές περικοπές του προσωπικού του μετά την ανάληψη της πλατφόρμας του Twitter: «Δεν θέλει να είναι στο υπουργικό συμβούλιο. Θέλει απλώς να είναι υπεύθυνος για τη μείωση του κόστους».
Ο Τραμπ έδωσε μάλιστα στο νέο συμβουλευτικό συμβούλιο του Μασκ ένα όνομα: «Department of Government Efficiency» ή DOGE για συντομία, μια αναφορά στο αγαπημένο κρυπτονόμισμα του Μασκ. Ο μελλοντικός πρόεδρος επανέλαβε αυτή τη συντομογραφία στην ανακοίνωσή του την Τρίτη. Σύμφωνα με τον Τραμπ, οι εργασίες της επιτροπής θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως τις 4 Ιουλίου 2026, ακριβώς στην ώρα της για την 250η επέτειο της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας.
«Όλα τα μέτρα του Υπουργείου Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας δημοσιεύονται στο Διαδίκτυο για να διασφαλιστεί η μέγιστη διαφάνεια», εξήγησε ο Μασκ στο X το απόγευμα της Τρίτης (τοπική ώρα). Απλώς ενημερώστε μας.
Αρχικά παρέμενε ασαφές ποιες ακριβώς περικοπές έπρεπε να κάνει η ομάδα του Μασκ – και αν οι προτάσεις της νέας επιτροπής για περικοπές θα έπρεπε να θεωρηθούν ως υποχρεωτικές ή ως απλές προτάσεις. Ο Τραμπ και ο Μασκ δεν έδωσαν επίσης καμία πληροφορία την Τρίτη σχετικά με το προγραμματισμένο εύρος των περικοπών.
Στην κορύφωση της προεκλογικής εκστρατείας του Τραμπ στο Madison Square Garden στη Νέα Υόρκη τον Οκτώβριο, ο Μασκ είπε ότι θα μπορούσε να περικόψει τουλάχιστον 2 τρισ. δολάρια. Αυτό θα αντιστοιχεί σχεδόν στο 1/3 του τρέχοντος προϋπολογισμού των 6,7 τρισ. δολαρίων. Αυτό δεν θα ήταν δυνατό χωρίς ακραίες περικοπές στον κοινωνικό τομέα και τις δημόσιες υπηρεσίες.
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, ο Τραμπ ζήτησε τη μείωση του εθνικού χρέους, αλλά δεν δημοσίευσε συγκεκριμένες λίστες περικοπών. Αντίθετα, έχει υποσχεθεί μια μακρά λίστα φορολογικών περικοπών, συμπεριλαμβανομένων των ηλικιωμένων, των tipsters και των εταιρειών, που οι οικονομολόγοι λένε ότι θα μπορούσαν να ωθήσουν το έλλειμμα σε πρωτοφανή ύψη.
Επανέκδοση του «Drain the swamp»
Ο κυβερνητικός μηχανισμός των ΗΠΑ είχε ήδη υπονομευτεί σημαντικά κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ. Στο υπουργείο Εξωτερικών, για παράδειγμα, το ένα πέμπτο των διευθυντικών θέσεων παρέμεινε κενές. Και περίπου το 80% των ανώτερων θέσεων στον Λευκό Οίκο κάτω από το υπουργικό συμβούλιο έχουν αντικατασταθεί, μερικές φορές πολλές φορές.
Για τον Τραμπ, η αναδιάρθρωση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης αποτελεί βασικό μέλημα. Το αίτημά του «Στραγγίστε το βάλτο» στοχεύει σε αυτό που θεωρεί ως το διεφθαρμένο κέντρο εξουσίας στην Ουάσιγκτον, το οποίο ελέγχεται από αριστερούς φιλελεύθερους. «Ο Πρόεδρος Τραμπ θα πραγματοποιήσει μια γενική αναθεώρηση των ομοσπονδιακών υπηρεσιών για να εξαλείψει τη σήψη και τη διαφθορά στην Ουάσιγκτον», αναφέρει το τρέχον μανιφέστο της προεκλογικής εκστρατείας του Τραμπ.
Το think tank «Project 2025», το οποίο συνδέεται ιδεολογικά με την εκστρατεία του αλλά δεν μιλά επίσημα για τον Τραμπ, εξηγεί επίσης σε εκατοντάδες σελίδες πώς θα μπορούσε να μοιάζει στην πράξη μια πιθανή αναδιάρθρωση: Ολόκληρη η εκτελεστική εξουσία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των ΗΠΑ θα ήταν τίθεται υπό τον άμεσο έλεγχο του προέδρου Η αρχή της διάκρισης των εξουσιών υπονομεύεται σε μεγάλο βαθμό. Δεκάδες χιλιάδες ομοσπονδιακοί υπάλληλοι θα μπορούσαν να απολυθούν ευκολότερα εάν, κατά την κρίση του προέδρου, δεν είναι αρκετά πιστοί (σύμφωνα με έναν κανόνα που ονομάζεται “Πρόγραμμα F”).
Επί του παρόντος, 2,2 εκατομμύρια πολίτες των ΗΠΑ εργάζονται με πλήρη απασχόληση σε ομοσπονδιακούς οργανισμούς. Ο ίδιος ο Τραμπ ζητά να τεθούν υπό τον έλεγχο του Λευκού Οίκου ανεξάρτητοι ρυθμιστικοί φορείς όπως η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου (FTC) και η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Επικοινωνιών (FCC). Θέλει επίσης να χρησιμοποιήσει το Υπουργείο Δικαιοσύνης για να ερευνήσει τους πολιτικούς του αντιπάλους και να τους κατηγορήσει για εγκλήματα.