«Μετρούμενη με τα ποσοστά των νέων και των κλειστών επιχειρήσεων, η δυναμική των επιχειρήσεων στην ευρωζώνη έχει εξασθενήσει αισθητά τα τελευταία 20 χρόνια», σύμφωνα με την τελευταία μηνιαία έκθεση της γερμανικής κεντρικής τράπεζας (Bundesbank).
Παράλληλα, η συνολική αύξηση της οικονομικής παραγωγικότητας έχει επιβραδυνθεί. Οι συντάκτες της έκθεσης της Bundesbank υποθέτουν ότι οι εξελίξεις αυτές είναι αλληλένδετες. Οι είσοδοι και οι έξοδοι από την αγορά είναι σημαντικές για την αποτελεσματική κατανομή των συντελεστών παραγωγής και, επομένως, για την παραγωγικότητα: όταν νέες επιχειρήσεις εισέρχονται στην αγορά, ο ανταγωνισμός εντείνεται και αυξάνει την πίεση στους ανταγωνιστές να καινοτομούν.
Ως αποτέλεσμα, οι λιγότερο κερδοφόρες εταιρείες εγκαταλείπουν την αγορά και οι νέες εταιρείες αποκτούν πρόσβαση σε παραγωγικούς πόρους και αγορές πωλήσεων.
Μια ιδιαίτερη πρόκληση της ανάλυσης έγκειται στη δύσκολη κατάσταση των δεδομένων.
Εκτός από τις εννοιολογικές αλλαγές στη συλλογή δεδομένων, τα κενά δεδομένων εμποδίζουν την ανάλυση του εταιρικού δυναμισμού στην ευρωζώνη.
Παρ’ όλα αυτά, μπορεί να αποδειχθεί ότι η επιβράδυνση του εταιρικού δυναμισμού έχει ευρεία περιφερειακή βάση.
Μια αρκετά ομοιόμορφη εικόνα προκύπτει επίσης σε επίπεδο οικονομικών τομέων.
Πιθανοί λόγοι για την επιβράδυνση: κυκλικοί παράγοντες
Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες, η δυναμική της ίδρυσης και του κλεισίματος επιχειρήσεων εξαρτάται από διάφορους παράγοντες.
Αφενός, υπάρχουν κυκλικοί παράγοντες όπως η οικονομική κατάσταση: σε φάσεις ανόδου, ιδρύονται συνήθως περισσότερες εταιρείες, ενώ σε φάσεις ύφεσης, περισσότερες εταιρείες τείνουν να κλείνουν.
Σύμφωνα με τη μελέτη, η αυξημένη αβεβαιότητα σε περιόδους κρίσης μπορεί επίσης να αποτελέσει μόνιμο ανάχωμα στις νεοϊδρυόμενες επιχειρήσεις.
Αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί το ποσοστό εισόδου στην αγορά στην ευρωζώνη παρέμεινε τόσο χαμηλό τα χρόνια που ακολούθησαν την παγκόσμια χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση και την επακόλουθη ευρωπαϊκή κρίση δημόσιου χρέους.
«Οι αντιδράσεις της πολιτικής στις μακροοικονομικές εξελίξεις μπορούν επίσης να έχουν αντίκτυπο στη δυναμική των εταιρειών», γράφουν οι συγγραφείς της έκθεσης της Bundesbank.
Για παράδειγμα, το πρόγραμμα της γερμανικής κυβέρνησης για τη σταθεροποίηση της οικονομίας κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορονοϊού μείωσε την πιθανότητα εξόδου των εταιρειών από την αγορά.
Πιθανοί λόγοι για την επιβράδυνση: Διαρθρωτικοί παράγοντες
Ωστόσο, σύμφωνα με τη μελέτη, παράλληλα με τους κυκλικούς παράγοντες παίζουν ρόλο και οι διαρθρωτικοί παράγοντες, καθώς τα ποσοστά ίδρυσης και παύσης εργασιών μειώνονταν ήδη πριν από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση.
Μια πιθανή αιτία θα μπορούσε να είναι η δημογραφική αλλαγή, σύμφωνα με την Bundesbank. Με τη γήρανση του πληθυσμού, η προσφορά εργατικού δυναμικού μειώνεται.
Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι η καινοτομική δραστηριότητα και η προθυμία ανάληψης κινδύνων τείνουν να μειώνονται με την αύξηση της ηλικίας, γράφουν οι εμπειρογνώμονες.
«Ωστόσο, οι παράγοντες αυτοί διαδραματίζουν βασικό ρόλο στην ίδρυση εταιρειών». Ένα λειτουργικό νομικό σύστημα και μια αποτελεσματική διοίκηση αποτελούν επίσης σημαντικές συνθήκες-πλαίσιο για την επιχειρηματική δραστηριότητα. Για παράδειγμα, η ανεπαρκής προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας, η διαφθορά ή ο υψηλός διοικητικός φόρτος έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην ίδρυση επιχειρήσεων.
Η Bundesbank βλέπει την ανάγκη μεταρρύθμισης για την τόνωση του επιχειρηματικού δυναμισμού
Οι συγγραφείς βλέπουν δυνατότητες μεταρρύθμισης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά κυρίως σε εθνικό επίπεδο.
Για παράδειγμα, μέτρα πολιτικής που αποσκοπούν στη βελτίωση του θεσμικού και κανονιστικού πλαισίου θα μπορούσαν να συμβάλλουν στη βιώσιμη αύξηση του εταιρικού δυναμισμού και, συνεπώς, στην ενίσχυση της αύξησης της παραγωγικότητας.
Οι εμπειρογνώμονες της Bundesbank υπογραμμίζουν επίσης τη σημασία ενός δυναμικού εταιρικού τοπίου για τον ψηφιακό και οικολογικό μετασχηματισμό της ευρωπαϊκής οικονομίας:
«Προκειμένου να αξιοποιηθεί το δυναμικό της ψηφιοποίησης, είναι απαραίτητο να διευκολυνθεί η πρόσβαση των νέων και καινοτόμων επιχειρήσεων στις αγορές πωλήσεων και στους παραγωγικούς πόρους», αναφέρεται στη μελέτη. Η μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών απαιτεί επίσης ένα δυναμικό περιβάλλον αγοράς.
