Καμπανάκι για την Ελλάδα κρούει σε έκθεσή της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν) καθώς επισημαίνει πως σε ένα πλαίσιο υψηλού πληθωρισμού και μειωμένων κοινωνικών δαπανών σε σχέση με το ΑΕΠ, η χώρα αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις στον τομέα της κοινωνικής προστασίας και της κοινωνικής ένταξης, με τους περισσότερους δείκτες να δείχνουν μια «κρίσιμη κατάσταση».
Πιο συγκεκριμένα, η Κομισιόν αναφέρει πως η μείωση της φτώχειας μέσω των κοινωνικών μεταβιβάσεων (εκτός των συντάξεων) στην Ελλάδα μειώθηκε κατά 2,1 ποσοστιαίες μονάδες και διαμορφώθηκε μόλις στο 18,2%, το οποίο είναι 16,5 ποσοστιαίες μονάδες κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Παρόλο που το ποσοστό των ατόμων που βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού (AROPE) παρέμεινε σχετικά σταθερό στο 26,1%, μετά από αργή βελτίωση τα τελευταία έξι χρόνια, εξακολουθεί να είναι πολύ πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 21,3%. Επιπλέον, το ποσοστό των νοικοκυριών που επιβαρύνονται υπερβολικά από το κόστος στέγασης αυξήθηκε στο 28,5% το 2023, το οποίο είναι ένα από τα υψηλότερα στην ΕΕ (8,8% κατά μέσο όρο).
Ταυτόχρονα, οι ανεκπλήρωτες ανάγκες για ιατρική περίθαλψη αυξήθηκαν περαιτέρω, φθάνοντας σε ένα από τα υψηλότερα επίπεδα (11,6% το 2023, από 9,0% το 2022, έναντι 2,4% στην ΕΕ).
Στο 28,1%, το ποσοστό AROPE για τα παιδιά παρέμεινε σταθερό, αλλά εξακολουθεί να είναι πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ (24,8%), υποδηλώνοντας μια κατάσταση που «πρέπει να παρακολουθείται». Η ανισότητα αυξήθηκε οριακά σε 5,3 (έναντι 4,7 στην ΕΕ) και είναι επίσης «προς παρακολούθηση» λόγω του υψηλού επιπέδου της.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Σημαντικές προκλήσεις για την αγορά εργασίας
Η ελληνική αγορά εργασίας παρουσιάζει σημαντικές προκλήσεις, ιδίως για τις γυναίκες και τους νέους. Το 2023, το ποσοστό απασχόλησης αυξήθηκε κατά 1,1 ποσοστιαίες μονάδες, λόγω της ακόμη εύρωστης οικονομικής ανάπτυξης. Ωστόσο, μόνο το 67,4% του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας απασχολούνταν, παραμένοντας σημαντικά κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 75,3%.
Τα ποσοστά απασχόλησης παρουσιάζουν «κρίσιμη κατάσταση», ιδίως μεταξύ των γυναικών και των νέων. Παρά την περιορισμένη αύξησή του κατά 1,7 ποσοστιαίες μονάδες στο 57,6% το 2023, το ποσοστό απασχόλησης των γυναικών είναι ένα από τα χαμηλότερα στην ΕΕ και οδηγεί σε ένα από τα μεγαλύτερα χάσματα απασχόλησης (19,8 ποσοστιαίες μονάδες).
Το ποσοστό των νέων που δεν απασχολούνται ούτε στην εκπαίδευση και την κατάρτιση αυξάνεται κατά 0,6 ποσοστιαίες μονάδες σε 15,9% το 2023, το οποίο είναι σημαντικά υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 11,2%. Επιπλέον, το κατά κεφαλήν ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, στο 81,6% το 2023, παραμένει μεταξύ των χαμηλότερων, παρά την αύξηση από το 2022 (έναντι μέσου όρου ΕΕ 111,1%), μεταβαίνοντας από την «κρίσιμη κατάσταση» στην «αδύναμη αλλά βελτιούμενη». Από την άλλη πλευρά, το χάσμα απασχόλησης για την αναπηρία για την Ελλάδα είναι «στο μέσο όρο».
Η Κομισιόν επισημαίνει πως η ανάπτυξη δεξιοτήτων αποτελεί προτεραιότητα για την Ελλάδα ενόψει της ψηφιακής και της πράσινης μετάβασης και με φόντο τις αυξημένες ελλείψεις εργατικού δυναμικού σε βασικούς τομείς. Το ποσοστό των ενηλίκων που συμμετείχαν στη μάθηση κατά τους τελευταίους 12 μήνες μειώθηκε από 16,0% το 2016 σε 15,1% το 2022, το οποίο είναι από τα χαμηλότερα επίπεδα στην ΕΕ και αντιπροσωπεύει μια «κρίσιμη κατάσταση». Ταυτόχρονα, το 2023, το 52,4% των ενηλίκων (έναντι 55,6% στην ΕΕ) θα έχει τουλάχιστον βασικές ψηφιακές δεξιότητες, που είναι «στο μέσο όρο». Οι βασικές δεξιότητες είναι από τις χαμηλότερες στην ΕΕ, ακολουθώντας επίσης μία από τις πιο απότομες μειώσεις. Από την άλλη πλευρά, το ποσοστό των ατόμων που εγκαταλείπουν πρόωρα την εκπαίδευση και την κατάρτιση μειώθηκε κατά 0,4 ποσοστιαίες μονάδες από το 2022 έως το 2023 και παρέμεινε πολύ κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ (3,7% έναντι 9,5% στην ΕΕ), τοποθετώντας την Ελλάδα μεταξύ των «καλύτερων επιδόσεων». Με βάση τα ευρήματα της παραπάνω ανάλυσης πρώτου σταδίου, και ιδίως 9 δείκτες που χαρακτηρίζονται ως «κρίσιμοι» ή «προς παρακολούθηση», η Ελλάδα αναγνωρίζεται ότι αντιμετωπίζει δυνητικούς κινδύνους για την ανοδική κοινωνική σύγκλιση που απαιτούν περαιτέρω ανάλυση σε ένα δεύτερο στάδιο.
