Σοβαρές συνέπειες αναμένεται να έχει στην παγκόσμια ναυτιλία τα τέλη που ανακοίνωσε χθες Πέμπτη (17.4.2025) ο Εμπορικός Αντιπρόσωπος Ηνωμένων Πολιτειών (USTR), σύμφωνα με τον οποίο οι ιδιοκτήτες ή εφοπλιστές πλοίων κατασκευασμένων στην Κίνα θα υποχρεούνται να πληρώνουν τέλη όταν τα σκάφη τους μπαίνουν σε αμερικανικά λιμάνια, μέτρο που θα τεθεί σε ισχύ σε 180 ημέρες με τα ποσά να αυξάνονται προοδευτικά.
Πιο ειδικά, η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε σχέδιο για την επιβολή τελών στα πλοία που κατασκευάζονται στην Κίνα, σε μια προσπάθεια να ενισχύσει τη ναυπηγική βιομηχανία των ΗΠΑ και να περιορίσει την κυριαρχία της Κίνας στον κλάδο της παγκόσμιας ναυτιλίας.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του USTR, το σχέδιο είναι ηπιότερο από μια αρχική πρόταση του Φεβρουαρίου, η οποία προέβλεπε τέλη έως και 1,5 εκατ. δολαρίων ανά επίσκεψη σε αμερικανικό λιμάνι. Το μέτρο αφορά ιδιοκτήτες και κινέζους εφοπλιστές πλοίων που έχουν κατασκευαστεί στην Κίνα. Τα τέλη αυτά θα χρεώνονται κατά επίσκεψη στις ΗΠΑ – όχι σε κάθε αμερικανικό λιμάνι όπου δένουν – ως και πέντε φορές ανά πλοίο τον χρόνο.
Ακόμη, ο USTR προβλέπει την επιβολή συγκεκριμένων τελών για πλοία που μεταφέρουν οχήματα, που θα τεθούν επίσης σε ισχύ σε 180 ημέρες, και για αυτά που μεταφέρουν υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), ωστόσο σε αυτή την περίπτωση οι χρεώσεις θα αρχίσουν σε τρία χρόνια και θα αυξάνονται σταδιακά για 22 χρόνια. Τα τέλη για τους Κινέζους πλοιοκτήτες και τους διαχειριστές πλοίων που έχουν κατασκευαστεί στην Κίνα θα βασίζονται στο βάρος του φορτίου τους, στο πόσα εμπορευματοκιβώτια μεταφέρουν ή στον αριθμό των οχημάτων που επιβαίνουν σε αυτά.
Υπάρχουν ανησυχίες ότι τα μέτρα αυτά ενδέχεται να διαταράξουν περαιτέρω το παγκόσμιο εμπόριο, ιδίως εν μέσω των ήδη υφιστάμενων δασμολογικών πολιτικών της κυβέρνησης Τραμπ. Όπως σημείωσε ο USTR, «η Κίνα έχει επιτύχει σε μεγάλο βαθμό τους στόχους της κυριαρχίας της, μειώνοντας σοβαρά τις αμερικανικές εταιρείες, τους εργαζόμενους και την αμερικανική οικονομία».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Σύμφωνα με τα μέτρα, οι Κινέζοι πλοιοκτήτες και διαχειριστές πλοίων θα χρεώνονται αρχικά με 50 δολάρια ανά τόνο φορτίου, με αύξηση κατά 30 δολάρια ανά τόνο κάθε χρόνο για τα επόμενα τρία χρόνια. Τα τέλη για τα κινεζικής κατασκευής πλοία θα ξεκινούν από 18 δολάρια ανά τόνο ή 120 δολάρια ανά εμπορευματοκιβώτιο και θα αυξάνονται επίσης κατά τα επόμενα τρία χρόνια.
Τα μη αμερικανικής κατασκευής πλοία που μεταφέρουν αυτοκίνητα θα χρεώνονται 150 δολάρια ανά όχημα. Το τέλος θα εφαρμόζεται μία φορά ανά ταξίδι στα επηρεαζόμενα πλοία και όχι περισσότερες από πέντε φορές το χρόνο.
Η USTR αποφάσισε επίσης να μην επιβάλει τέλη με βάση το πόσα πλοία κινεζικής κατασκευής υπάρχουν σε έναν στόλο ή με βάση τις μελλοντικές παραγγελίες κινεζικών πλοίων, όπως είχε αρχικά προτείνει. Εξαιρούνται τα κενά πλοία που καταφθάνουν σε λιμένες των ΗΠΑ για να μεταφέρουν εξαγωγές χύδην, όπως άνθρακα ή σιτηρά.
Τα πλοία που διακινούν αγαθά μεταξύ αμερικανικών λιμένων καθώς και από τα λιμάνια αυτά προς τα νησιά της Καραϊβικής και τα εδάφη των ΗΠΑ εξαιρούνται επίσης από τους κανόνες, όπως και τα αμερικανικά και καναδικά πλοία που προσεγγίζουν λιμάνια στις Μεγάλες Λίμνες.
Η ανακοίνωση ήρθε καθώς το παγκόσμιο εμπόριο έχει ήδη διαταραχθεί από τους εμπορικούς δασμούς του Τραμπ, δηλώνουν ειδικοί. Τα φορτία που προορίζονταν αρχικά για λιμάνια των ΗΠΑ από την Κίνα, αντί να ανακατευθύνονται σε ευρωπαϊκά λιμάνια, δήλωσε μια εμπορική ομάδα. Οι επιχειρήσεις έχουν προειδοποιήσει ότι αυτό θα αυξήσει τις τιμές για τους Αμερικανούς καταναλωτές.
Από τότε που επέστρεψε στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο, ο Τραμπ έχει επιβάλει φόρους έως και 145% στις εισαγωγές από την Κίνα. Άλλες χώρες βρίσκονται αντιμέτωπες με έναν γενικό δασμό των ΗΠΑ ύψους 10% μέχρι τον Ιούλιο. Η κυβέρνησή του δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι όταν οι νέοι δασμοί προστεθούν στους υφιστάμενους, οι δασμοί σε ορισμένα κινεζικά προϊόντα θα μπορούσαν να φτάσουν το 245%.
Αυτοί οι δασμοί έχουν προκαλέσει «σημαντική συσσώρευση» πλοίων, ιδίως στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και «σημαντική συμφόρηση» στα λιμάνια του Ηνωμένου Βασιλείου, σύμφωνα με τον Marco Forgione, γενικό διευθυντή του Chartered Institute of Export & International Trade, μεταδίδει το BBC. Περισσότερα εμπορευματοκιβώτια έρχονται στο Ηνωμένο Βασίλειο, είπε. «Είδαμε πολλές εκτροπές πλοίων από την Κίνα, που επρόκειτο να κατευθυνθούν προς τις ΗΠΑ, να εκτρέπονται και να έρχονται στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην ΕΕ». Κατά τους τρεις πρώτους μήνες του 2025, οι κινεζικές εισαγωγές στο Ηνωμένο Βασίλειο αυξήθηκαν κατά περίπου 15% και στην ΕΕ κατά περίπου 12%. «Αυτός είναι ένας άμεσος αντίκτυπος αυτού που κάνει ο πρόεδρος Τραμπ», είπε, προσθέτοντας ότι η αβεβαιότητα και η αυξημένη αναστάτωση ωθούν τις τιμές για τους καταναλωτές.
Ο Sanne Manders, πρόεδρος της εταιρείας εφοδιαστικής Flexport, δήλωσε στο BBC, ότι τόσο οι δασμοί όσο και οι απεργίες στα λιμάνια των Κάτω Χωρών, της Γερμανίας και του Βελγίου κατά τους τρεις πρώτους μήνες του έτους «έφραξαν» τα λιμάνια. Η συμφόρηση στο Ηνωμένο Βασίλειο «είναι ιδιαίτερα σοβαρή στο Felixstowe», ενώ στην ηπειρωτική Ευρώπη το Ρότερνταμ και η Βαρκελώνη είναι «επίσης αρκετά σοβαρές». «Πιστεύω ότι αν περισσότερα φορτία πρόκειται να δρομολογηθούν προς την Ευρώπη, βρίσκοντας νέους αγοραστές που θα ανεβάσουν ακόμη περισσότερο τους όγκους, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεγαλύτερη συμφόρηση», είπε – αν και οι τερματικοί σταθμοί θα είναι ανοιχτοί για περισσότερες ώρες την ημέρα το καλοκαίρι λόγω των καλύτερων καιρικών συνθηκών. Είπε ότι οι φορτωτές αναζητούν νέες αγορές, αλλά ότι επίσης μπορεί να υπάρξει ένα κύμα εμπορευμάτων προς τις ΗΠΑ για να προσπαθήσουν να επωφεληθούν από αυτό το παράθυρο 90 ημερών για τα εμπορεύματα από ορισμένες χώρες. Είπε ότι στις ΗΠΑ οι καταναλωτές θα πληρώσουν τους δασμούς, αλλά οι Ευρωπαίοι καταναλωτές δεν θα δουν «μεγάλο αντίκτυπο». Οι εταιρείες θα αρχίσουν επίσης πιθανότατα να επανασχεδιάζουν τις αλυσίδες εφοδιασμού τους, είπε.
«Τα πλοία και η ναυτιλία είναι ζωτικής σημασίας για την αμερικανική οικονομική ασφάλεια και την ελεύθερη ροή του εμπορίου», ανέφερε ο εμπορικός αντιπρόσωπος των ΗΠΑ Τζέιμισον Γκριρ σε δήλωσή του χθες Πέμπτη (17.4.2025), με την οποία ανακοίνωσε τα νέα τέλη, τα περισσότερα από τα οποία θα αρχίσουν στα μέσα Οκτωβρίου. «Οι ενέργειες της κυβέρνησης Τραμπ θα αρχίσουν να αντιστρέφουν την κινεζική κυριαρχία, να αντιμετωπίζουν τις απειλές για την αμερικανική αλυσίδα εφοδιασμού και να στέλνουν ένα μήνυμα ζήτησης για πλοία αμερικανικής κατασκευής», δήλωσε ο Γκριρ.
Η πρόταση πολιτικής, η οποία ξεκίνησε υπό την κυβέρνηση Μπάιντεν και κορυφώθηκε τον Ιανουάριο με μια έκθεση που κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ναυπηγική βιομηχανία της Κίνας έχει αθέμιτο πλεονέκτημα, θα επέτρεπε στην κυβέρνηση των ΗΠΑ να επιβάλει υψηλές εισφορές στα κινεζικής κατασκευής πλοία που καταφθάνουν σε αμερικανικά λιμάνια. Η αρχική πρόταση προέβλεπε την επιβολή τέλους υπηρεσιών ύψους έως και 1 εκατ. δολαρίων σε κάθε κινεζικών συμφερόντων φορέα εκμετάλλευσης (όπως η Cosco). Η αρχική πρόταση ανέφερε επίσης ότι για τους μη κινεζικής ιδιοκτησίας ωκεανομεταφορείς με στόλο που περιέχει πλοία κινεζικής κατασκευής, το τέλος εξυπηρέτησης θα ήταν έως 1,5 εκατ. δολάρια για κάθε λιμάνι των ΗΠΑ που προσεγγίζει.
Η USTR αναγνώρισε ότι η αλλαγή αυτή έγινε λόγω των δημόσιων παρατηρήσεων κατά τις διήμερες ακροάσεις σχετικά με τα πρόστιμα τον Μάρτιο, όπου κατέθεσαν πάνω από 300 εμπορικές ομάδες και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη. Πολλοί προειδοποίησαν την κυβέρνηση με επιστολές και καταθέσεις ότι οι ΗΠΑ δεν ήταν σε θέση να κερδίσουν έναν οικονομικό πόλεμο που έθετε στη μέση τους ωκεανομεταφορείς που χρησιμοποιούν κινεζικής κατασκευής πλοία.
Σύντομα, τα κινεζικής κατασκευής πλοία θα αντιπροσωπεύουν το 98% των εμπορικών πλοίων στους ωκεανούς του κόσμου. Οι πλοιοκτήτες θα μπορούσαν να είναι επιλέξιμοι για διαγραφή των τελών, εάν μπορούν να αποδείξουν ότι έχουν παραγγείλει πλοία στις ΗΠΑ. Η διαγραφή των τελών θα βασίζεται σε καθαρή χωρητικότητα ίση ή μικρότερη από την καθαρή χωρητικότητα του πλοίου που έχει παραγγελθεί στις ΗΠΑ. «Εάν ένας υποψήφιος πλοιοκτήτης δεν παραλάβει το πλοίο που έχει παραγγελθεί στις ΗΠΑ εντός τριών ετών, τα τέλη θα καταστούν αμέσως απαιτητά», αναφέρεται στην έκθεση.
Το χρονοδιάγραμμα των τελών
Για τις πρώτες 180 ημέρες, τα τέλη θα είναι μηδενικά και θα κατανεμηθούν σε διάφορες κατηγορίες. Όλα τα τέλη βασίζονται στην καθαρή χωρητικότητα ενός σκάφους. Τα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων μπορεί να κυμαίνονται από 50.000 έως 220.000 τόνους.
Τέλη παροχής υπηρεσιών σε κινέζους φορείς εκμετάλλευσης πλοίων και πλοιοκτήτες πλοίων της Κίνας:
- Με ισχύ από τις 17 Απριλίου 2025, τέλος ύψους 0 δολαρίου ανά καθαρό τόνο για το εισερχόμενο πλοίο.
- Από τις 14 Οκτωβρίου 2025, τέλος ύψους 50 δολαρίων ανά καθαρό τόνο για το εισερχόμενο πλοίο.
- Από τις 17 Απριλίου 2026, τέλος ύψους 80 δολαρίων ανά καθαρό τόνο για το σκάφος που φθάνει.
- Από τις 17 Απριλίου 2027, τέλος ύψους 110 δολαρίων ανά καθαρό τόνο για το σκάφος που φθάνει.
- Από τις 17 Απριλίου 2028, τέλος ύψους 140 δολαρίων ανά καθαρό τόνο για το σκάφος που φθάνει.
Το τέλος θα χρεώνεται έως και πέντε φορές ετησίως, ανά σκάφος. Το μητρώο δεν αναλύει την τιμή ανά εμπορευματοκιβώτιο. Τα τέλη εξυπηρέτησης για τους φορείς εκμετάλλευσης πλοίων κινεζικής κατασκευής είναι χαμηλότερα.
- Ισχύει από: 17 Απριλίου 2025, τέλος ύψους 0 δολαρίου για κάθε εμπορευματοκιβώτιο που εκφορτώνεται.
- Ισχύει από τις 14 Οκτωβρίου 2025, τέλος ύψους 18 δολαρίων ανά καθαρό τόνο (120 δολάρια ανά εμπορευματοκιβώτιο).
- Από τις 17 Απριλίου 2026, τέλος ύψους 23 δολαρίων ανά καθαρό τόνο (153 δολάρια ανά εμπορευματοκιβώτιο).
- Από τις 17 Απριλίου 2027, τέλος ύψους 28 δολαρίων ανά καθαρό τόνο (195 δολάρια ανά εμπορευματοκιβώτιο).
- Από τις 17 Απριλίου 2028, τέλος ύψους 33 δολαρίων ανά καθαρό τόνο (250 δολάρια ανά εμπορευματοκιβώτιο).
Το τέλος θα χρεώνεται έως και πέντε φορές ετησίως, ανά σκάφος. Τα τέλη για τα πλοία μεταφοράς αυτοκινήτων ξένης κατασκευής θα βασίζονται επίσης στη χωρητικότητά τους. Το τέλος θα ξεκινά από 150 δολάρια ανά ισοδύναμη μονάδα αυτοκινήτου (CEU) σε 180 ημέρες. Οι δράσεις της δεύτερης φάσης δεν θα ξεκινήσουν πριν από τρία χρόνια και θα στοχεύουν στα πλοία LNG.
Η USTR θα περιορίσει τους περιορισμούς στη μεταφορά υγροποιημένου φυσικού αερίου μέσω ξένων πλοίων. Οι περιορισμοί αυτοί θα αυξηθούν σταδιακά σε διάστημα 22 ετών. Οι ωκεανοί μεταφορείς εάν προσκομίσουν απόδειξη ότι έχουν παραγγείλει πλοίο αμερικανικής κατασκευής, τα τέλη ή οι περιορισμοί για ένα ισοδύναμο πλοίο μη αμερικανικής κατασκευής αναστέλλονται για έως και τρία χρόνια.
Τα τέλη για τα κινεζικής κατασκευής πλοία ουσιαστικά δεν καλύπτουν τη ναυτιλία στις Μεγάλες Λίμνες ή στην Καραϊβική, τη ναυτιλία από και προς τα αμερικανικά εδάφη. Οι εξαγωγές χύδην φορτίου, όπως ο άνθρακας ή τα σιτηρά, θα εξαιρεθούν, μαζί με τα άδεια πλοία που φτάνουν στα λιμάνια.
