Στον «αέρα» εξακολουθεί να βρίσκεται το νέο πακέτο οικονομικής βοήθειας 50 δισ. ευρώ της Δύσης προς την Ουκρανία προκειμένου η τελευταία να ανταπεξέλθει στον πόλεμο της απέναντι στη Ρωσία, την ίδια ώρα που το Κίεβο έχει εισβάλει στην Ρωσία.
Ο επικεφαλής του γραφείου της γερμανικής Καγκελαρίας έγραψε προσωπικά επιστολή στους βουλευτές του SPD για να ηρεμήσει την κατάσταση. Η Γερμανία θα παραμείνει «μακράν ο μεγαλύτερος υποστηρικτής της Ουκρανίας στην Ευρώπη», έγραψε τη Δευτέρα (19.8.2024) ο Βόλφγκανγκ Σμιτ (SPD) στην κοινοβουλευτική του ομάδα. Προκειμένου να καταστεί η στήριξη «αξιόπιστη», οι δυτικές βιομηχανικές χώρες (G7) αποφάσισαν νέα οικονομική βοήθεια ύψους 50 δισ. δολαρίων στη σύνοδο κορυφής τους τον Ιούνιο.
«Αυτό το μεγάλο δάνειο βασίζεται στην αξιοποίηση των εσόδων από τα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία της ρωσικής κεντρικής τράπεζας», δήλωσε ο Σμιτ.
Ωστόσο, υπάρχει και εδώ ένα πρόβλημα: το κατασκεύασμα είναι δύσκολο να εφαρμοστεί τόσο νομικά όσο και τεχνικά. Η γερμανική κυβέρνηση ελπίζει ότι θα οριστικοποιηθεί πριν από το τέλος του έτους. Αλλά αυτό δεν είναι βέβαιο. «Δεν μπορούμε να το πούμε με βεβαιότητα», παραδέχεται μέλος της κυβέρνησης.
Στρατιωτική βοήθεια της G7 στην Ουκρανία: Μια σειρά από αναπάντητα ερωτήματα
Πρέπει να απαντηθούν ορισμένα ερωτήματα: Ποιος θα χορηγήσει το δάνειο στην Ουκρανία; Πώς μοιράζονται οι χώρες της G7 τις απαραίτητες εγγυήσεις; Και διασφαλίζεται ότι τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα παραμείνουν παγωμένα όσο διαρκεί το δάνειο; Ειδικά αυτό το σημείο εξακολουθεί να προκαλεί διαμάχη μεταξύ της ΕΕ και των Ηνωμένων Πολιτειών.
Το γεγονός ότι πολλά δεν είναι ακόμη έτοιμα να αποφασιστούν έχει θέσει τον συνασπισμό σε απόλυτη ανάγκη εξήγησης τις τελευταίες ημέρες. Η «Frankfurter Allgemeine Sonntagszeitung» ανέφερε ότι η γερμανική κυβέρνηση δεν εγκρίνει επί του παρόντος περαιτέρω βοήθεια για την Ουκρανία, επειδή δεν υπάρχουν χρήματα στον προϋπολογισμό για αυτήν, αλλά η μεγάλη πίστωση των 50 δισ. δολαρίων δεν είναι ακόμη διαθέσιμη.
Ο ενθουσιασμός για τα νέα ήταν μεγάλος. Ο πρεσβευτής της Ουκρανίας στη Γερμανία, Ολέξι Μακάιεφ (Oleksii Makeiev), κάλεσε τη γερμανική κυβέρνηση να μην εγκαταλείψει την υποστήριξή της προς την Ουκρανία. Ο ιστορικός Τιμόθι Γκόρντον Ας (Timothy Gordon Ash) έγραψε στους Financial Times ότι η Ουκρανία «θυσιάζεται στο βωμό του γερμανικού φρένου χρέους».
Στην αρχή, οι Ευρωπαίοι ήταν σκεπτικοί
Στην πραγματικότητα, ωστόσο, η βοήθεια πρόκειται μόνο να αναδιαρθρωθεί: αντί από τους εθνικούς προϋπολογισμούς, πρόκειται να χρηματοδοτηθεί περισσότερο από τα έσοδα των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων.
Ωστόσο, αυτή η παραλλαγή δεν ήταν αρκετή για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αντί να μεταφέρει μικρά ποσά από έσοδα από τόκους για χρόνια, η Ουκρανία επρόκειτο να λάβει ένα μεγάλο ποσό μονομιάς. Τον Ιούνιο, οι χώρες της G7 συμφώνησαν στη σύνοδο κορυφής τους σε ένα μεγάλο δάνειο 50 δισ. δολαρίων, το οποίο στη συνέχεια θα εξυπηρετηθεί από τα έσοδα από τόκους ρωσικών περιουσιακών στοιχείων.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν αλλαγές στη νομοθεσία της ΕΕ για τις κυρώσεις
Αλλά ακόμη και αυτή η λύση κάθε άλλο παρά ασήμαντη είναι, όπως είναι σήμερα εμφανές στις λεπτομερείς διαπραγματεύσεις. Σύμφωνα με γνώστες, οι Ηνωμένες Πολιτείες ζητούν αλλαγές στη νομοθεσία περί κυρώσεων της ΕΕ. Μέχρι στιγμής, οι κυρώσεις και, συνεπώς, το πάγωμα των περιουσιακών στοιχείων πρέπει να παρατείνονται ομόφωνα κάθε έξι μήνες.
Αυτό εγείρει ανησυχίες μεταξύ των Αμερικανών ότι τα κέρδη θα μπορούσαν να μην υλοποιηθούν σε κάποιο σημείο. Τι θα συμβεί αν, για παράδειγμα, η Ουγγαρία σταθεί εμπόδιο; Οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία να παγώσουν στην ΕΕ επ’ αόριστον. Μόνο τότε μπορεί η κυβέρνηση των ΗΠΑ να το χρησιμοποιήσει αξιόπιστα ως εγγύηση για το δάνειο, σύμφωνα με την Ουάσιγκτον. Αυτό το αίτημα είναι «ανεκπλήρωτο», αντιτείνουν οι Ευρωπαίοι διπλωμάτες.
Θεωρητικά, η ΕΕ θα μπορούσε επίσης να αποφασίσει μονομερώς για το δάνειο χωρίς τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αλλά το κατασκεύασμα προοριζόταν στην πραγματικότητα ως κατανομή των βαρών μεταξύ των χωρών της G7 και ως αντιστάθμισμα σε περίπτωση που ένας πιθανός πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τράμπ (Donald Trump) σταματήσει την αμερικανική βοήθεια προς την Ουκρανία. Ως εκ τούτου, εξακολουθεί να αναζητείται λύση.
Εκτός από αυτό το πρόβλημα, υπάρχουν και άλλα ερωτήματα που πρέπει να διευκρινιστούν, σύμφωνα με τους γνώστες.
Πρώτα απ’ όλα:
- Ποιος θα παράσχει στην Ουκρανία τα 50 δισ. δολάρια;
- Θα πρέπει οι χώρες της G7 να ενεργήσουν ως κοινότητα πιστωτών ή θα πρέπει η ΕΕ, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Μεγάλη Βρετανία, ο Καναδάς και η Ιαπωνία να ενεργήσουν η καθεμία ξεχωριστά; Μάλλον συνοψίζεται σε αυτό.
Κίνδυνοι στα 50 δισεκατομμύρια για την Ουκρανία: Ποιος είναι υπεύθυνος για τι;
Οι χώρες της G7 πρέπει να εξασφαλίσουν το δάνειο. Ο τρόπος με τον οποίο θα μοιραστούν τους κινδύνους βρίσκεται επίσης υπό διαπραγμάτευση. Μια πρόταση είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες και η ΕΕ να παράσχουν η καθεμία 20 δισ. ευρώ σε εγγυήσεις, με το Ηνωμένο Βασίλειο, τον Καναδά και την Ιαπωνία να μοιράζονται τα υπόλοιπα.
Οι λεπτομέρειες της αποπληρωμής του δανείου επίσης δεν έχουν διευκρινιστεί οριστικά. Το εισόδημα από ρωσικά περιουσιακά στοιχεία επαρκεί για την εξυπηρέτηση των τόκων και την αποπληρωμή μέρους τους. Θα είναι νομικά υποχρεωμένη η Ουκρανία να επιστρέψει τα υπόλοιπα; Αυτό θα αυξήσει το εθνικό χρέος της Ουκρανίας και θα αποδυναμώσει περαιτέρω τη φερεγγυότητα της ήδη υπερχρεωμένης χώρας.
Παρά τα ανοικτά ερωτήματα, η ΕΕ είναι πεπεισμένη: οι λεπτομέρειες πρόκειται να αποσαφηνιστούν το φθινόπωρο και τα χρήματα θα είναι έτοιμα μέχρι το τέλος του έτους.
Και αν όχι; Εάν μια λύση τραβήξει, η κοινοβουλευτική ομάδα του SPD πιέζει για την αναστολή του φρένου χρέους και για περαιτέρω βοήθεια προς την Ουκρανία που θα χρηματοδοτηθεί μέσω του χρέους. «Ο κανόνας για το χρέος στον Βασικό Νόμο μιλά για έκτακτες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης που μπορούν να δικαιολογήσουν νέο δανεισμό για το σκοπό αυτό και αυτό το μέσο φυσικά θα επιστρέψει στο τραπέζι για το SPD σε ένα τέτοιο σενάριο», δήλωσε ο αντιπρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας του SPD, Άχιμ Ποστ (Achim Post).
Ωστόσο, ο Γενικός Γραμματέας του SPD, Κέβιν Κούνερτ (Kevin Kühnert), είναι σίγουρος και δήλωσε στην Handelsblatt: «Δεν υπάρχει κανένας οξύς λόγος να ληφθούν μέτρα πέρα από τη λογική συμφωνία της G7. Ο μηχανισμός αναμένεται να τεθεί σε ισχύ πολύ σύντομα».