Μεγάλη αναταραχή στις διεθνείς αγορές έχουν προκαλέσει τα «πήγαινε – έλα» του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ σε σχέση με την επιβολή δασμών.
Οι ΗΠΑ ανέστειλαν, την περασμένη εβδομάδα, εν μέρει τους δασμούς σε ορισμένα αγαθά από το Μεξικό και τον Καναδά, μετά από την πτώση των αγορών και τις πιέσεις που άσκησαν οι εταιρείες προς τον Αμερικανό πρόεδρο Τραμπ, καθώς η αλλοπρόσαλλη εμπορική πολιτική της κυβέρνησης επιβάρυνε τις σχέσεις με τους συμμάχους και προκαλούσε φόβους για ύφεση.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ειδικότερα, ο Τραμπ έδωσε στους γείτονες και μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους της Αμερικής αναβολή ενός μήνα από τους δασμούς 25% σε μια σειρά αγαθών, προετοιμάζοντας μια νέα αναμέτρηση για τις 2 Απριλίου του 2025. Ήταν η δεύτερη φορά μέσα σε ένα μήνα που ο Τραμπ υπαναχωρούσε σε σχέση με τους δασμούς στο Μεξικό και τον Καναδά, κάτι που αναδεικνύει την αβεβαιότητα γύρω από την εμπορική πολιτική του, καθώς παράλληλα αυξάνει τους δασμούς στα κινεζικά προϊόντα και προχωράει με τα σχέδια για νέους ευρύτερους δασμούς που θα επιβληθούν σε μια σειρά από χώρες τον επόμενο μήνα.
Ωστόσο, η αναστολή των δασμών Τραμπ την Πέμπτη (27.2.2025) δεν επιλύει τις εμπορικές εντάσεις στη Βόρεια Αμερική, σύμφωνα με την εφημερίδα The Wall Street Journal.
Εξακολουθούν να υπάρχουν αγαθά που θα συνεχίσουν να πλήττονται από νέους δασμούς, καθώς δεν καλύπτονται από την Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου Βόρειας Αμερικής (USMCA), όπως δήλωσαν Αμερικανοί αξιωματούχοι.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ο Καναδός Πρωθυπουργός, Τζάστιν Τριντό, δήλωσε την Πέμπτη ότι η χώρα του πιθανότατα θα βρίσκεται σε εμπορικό πόλεμο με τις ΗΠΑ «στο άμεσο μέλλον». Την Τετάρτη, ο Τριντό είχε αποκαλέσει δημοσίως τους δασμούς Τραμπ «μια χαζή κίνηση». Στη συνέχεια, όμως, είχε μια ιδιωτική τηλεφωνική επικοινωνία με τον Αμερικανό πρόεδρο, την οποία χαρακτήρισε ως «παραστατική» και «εποικοδομητική», αρνούμενος να σχολιάσει δημοσίευμα της Wall Street Journal, σύμφωνα με το οποίο πρόσωπο που γνωρίζει την κλήση περιέγραψε τη συνομιλία ως έντονη, καθώς περιλάμβανε βωμολοχίες.
«Είτε το πιστεύετε είτε όχι, παρά την απαίσια δουλειά που έχει κάνει για τον Καναδά, νομίζω ότι ο Τζάστιν Τριντό χρησιμοποιεί το πρόβλημα των δασμών, το οποίο σε μεγάλο βαθμό προκάλεσε ο ίδιος, προκειμένου να θέσει εκ νέου υποψηφιότητα για πρωθυπουργός», ανέφερε ο Τραμπ σε ανάρτησή του στον προσωπικό του λογαριασμό στα κοινωνικά δίκτυα. Ο Τριντό παραιτείται τις επόμενες ημέρες, καθώς το κόμμα του εκλέγει νέο ηγέτη.
Ο ηγέτης της πολυπληθέστερης επαρχίας του Καναδά, του Οντάριο, δήλωσε ότι ένας δασμός ύψους 25% στις εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας που πωλείται στη Νέα Υόρκη, το Μίσιγκαν και τη Μινεσότα θα τεθεί σε ισχύ τη Δευτέρα (10.3.2025) και θα παραμείνει σε ισχύ έως ότου ο Τραμπ αποσύρει όλες τις απειλές για δασμούς κατά του Καναδά, συμπεριλαμβανομένης της πιθανής επαναφοράς στις 2 Απριλίου.
«Όπως λέω πάντα, αν αγγίξεις μια φορά μια σόμπα και καείς, δεν ξαναγγίζεις σόμπα», δήλωσε ο πρωθυπουργός του Οντάριο Νταγκ Φορντ σε δημοσιογράφους στο Τορόντο. «Η μόνη συμφωνία είναι: Αφήστε τους δασμούς χωρίς όρους, καθίστε κάτω και ας αρχίσουμε να προχωράμε σε μια νέα συμφωνία USMCA», πρόσθεσε ο ίδιος.
Αξιωματούχος του Λευκού Οίκου δήλωσε ότι περίπου οι μισές εισαγωγές από το Μεξικό και το 38% από τον Καναδά εξαιρούνται από δασμούς βάσει της USMCA, μιας συμφωνίας που διαπραγματεύτηκε ο Τραμπ κατά την πρώτη του θητεία και αντικατέστησε τη Συμφωνία Ελεύθερων Συναλλαγών της Βόρειας Αμερικής του 1994.
Ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες της εταιρείας ανάλυσης Trade Partnership Worldwide αμφισβητούν αυτούς τους αριθμούς, λέγοντας ότι η πραγματική ποσότητα των προϊόντων που συμμορφώνονται με την USMCA από τον Καναδά είναι υψηλότερη. Σε κάθε περίπτωση, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι οι δασμοί δεν θα ισχύουν πλέον για τα εν λόγω αγαθά, στα οποία περιλαμβάνονται αυτοκίνητα και αγροτικά προϊόντα που αποτελούν βασικά αγαθά για τους Αμερικανούς καταναλωτές.
Περίπου το 40% των καναδικών εισαγωγών και ένα αντίστοιχο ποσοστό των μεξικανικών εισαγωγών δεν καλύπτονταν από τη USMCA, αλλά εισάγονταν χωρίς δασμούς, καθώς οι ΗΠΑ δεν επιβάλλουν δασμούς σε αυτά τα προϊόντα ανεξαρτήτως της χώρας προέλευσης. Αυτές οι εισαγωγές περιλαμβάνουν υπολογιστές, ιατρικό εξοπλισμό, τηλέφωνα και μπύρα.
Τα εν λόγω προϊόντα θα αντιμετωπίσουν τώρα δασμούς ύψους 25%, όπως δήλωσαν αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου. Οι εταιρείες δεν επεδίωξαν ποτέ να συμμορφωθούν με τους κανόνες της USMCA, επειδή δεν υπήρχε κανένα δασμολογικό όφελος που να συνδέεται με τη συμμόρφωση.
Ο Καναδάς αντέδρασε στην είδηση της εξαίρεσης δηλώνοντας ότι δεν θα προχωρήσει σε επιβολή δασμών ύψους 87 δισ. δολαρίων ως αντίποινα κατά των ΗΠΑ αργότερα αυτόν τον μήνα. Παρόλα αυτά, ο Καναδάς διατήρησε δασμούς 21 δισ. δολαρίων σε προϊόντα, όπως ορισμένα φρούτα και λαχανικά, οικιακές συσκευές και αλκοολούχα ποτά.
Οι μετοχές σημείωσαν πτώση την Πέμπτη, παρά την ανακοίνωση του Λευκού Οίκου για την μερική αναστολή των δασμών. Οι μετοχές του τεχνολογικού τομέα υποχώρησαν, το δολάριο εξασθένισε και οι φόβοι για ύφεση επηρέασαν τις χρηματοοικονομικές μετοχές.
Ο Τραμπ επέβαλε τους δασμούς μετά την κήρυξη εθνικής έκτακτης ανάγκης τόσο στα βόρεια όσο και στα νότια σύνορα, δηλώνοντας ότι οι δασμοί δεν θα αρθούν έως ότου το Μεξικό και ο Καναδάς τερματίσουν τη ροή της φαιντανύλης στην αγορά των ΗΠΑ και σταματήσουν την παράνομη μετανάστευση.
Τις τελευταίες εβδομάδες, οι διελεύσεις από το Μεξικό έχουν φτάσει σε ιστορικά χαμηλά, και οι Μεξικανοί αξιωματούχοι απέστειλαν 10.000 στρατιώτες στα σύνορα και ενίσχυσαν τη δράση κατά των καρτέλ ναρκωτικών. Οι Καναδοί αξιωματούχοι έχουν λάβει τα δικά τους μέτρα στα σύνορα, αλλά η μετανάστευση και τα ναρκωτικά δεν υπήρξαν ποτέ σημαντικό πρόβλημα γι’ αυτούς, γεγονός που εγείρει ερωτήματα σχετικά με τα κίνητρα του Τραμπ.
Αξιωματούχος του Λευκού Οίκου δήλωσε ότι η απόφαση του Τραμπ για την αναστολή των δασμών ήρθε μετά από συναντήσεις με τους διευθύνοντες συμβούλους των Ford, GM και Stellantis, κατά τις οποίες οι αυτοκινητοβιομηχανίες δεσμεύθηκαν να μεταφέρουν τις αλυσίδες εφοδιασμού πίσω από το Μεξικό και τον Καναδά στις ΗΠΑ. Οι εξαιρέσεις από τους δασμούς δεν θα έχουν αναδρομική ισχύ, δήλωσε ο Λευκός Οίκος, πράγμα που σημαίνει ότι οι δασμοί που έχουν ήδη καταβληθεί από την Τρίτη δεν θα επιστραφούν στις εταιρείες.
Η αβεβαιότητα γύρω από τους δασμούς τις τελευταίες ημέρες έχει αναστατώσει όχι μόνο τις αγορές, αλλά και άλλους τομείς, με κάποιους Ρεπουμπλικάνους γερουσιαστές την Πέμπτη να καλούν τον Λευκό Οίκο να «δώσει περισσότερη σαφήνεια στη στρατηγική τους για τους δασμούς», όπως το έθεσε ο γερουσιαστής της Ιντιάνα, Τοντ Γιανγκ.
Η δικαιολόγηση του Λευκού Οίκου για την αναστολή των δασμών συνέβαλε στην σύγχυση την Πέμπτη. Ορισμένοι βουλευτές δηλώνουν αβέβαιοι αν οι δασμοί στοχεύουν πραγματικά στην καταπολέμηση της διακίνησης φεντανύλης -η δηλωμένη νομική αιτιολόγηση- ή είναι ένα εργαλείο για την επανατοποθέτηση της παραγωγής ή άλλος στόχος.
«Οι δασμοί μας, για παράδειγμα, κατά του Καναδά, στοχεύουν στην ανεπαρκή συνεργασία σχετικά με τη διακίνηση φεντανύλης, την ανεπαρκή χρηματοδότηση του στρατού τους, ώστε να μπορούν να κάνουν το καθήκον τους ως μέλος του ΝΑΤΟ, ή μη δασμολογικά εμπόδια για τα αγαθά και τις υπηρεσίες των ΗΠΑ;» αναρωτήθηκε ο Γιανγκ την Πέμπτη, αναφερόμενος στον Οργανισμό του Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ). «Είναι μια προσπάθεια να αυξήσουμε την εγχώρια παραγωγική μας ικανότητα και να δημιουργήσουμε καλές θέσεις εργασίας στην πατρίδα μας; Είναι κάποιος συνδυασμός αυτών; Ποιος συνδυασμός και ποιο ποσοστό από αυτά είναι τα πιο σημαντικά;», ανέφερε ο ίδιος.
Οι χρηματοοικονομικές αγορές «θα εκτιμούσαν πάρα πολύ αυτές τις πληροφορίες», πρόσθεσε ο Γιανγκ, λέγοντας ότι έχει ακούσει από «πολύ ισχυρούς συντηρητικούς -αγρότες, κατασκευαστές και καλούς εργαζόμενους σε όλη την πολιτεία της Ιντιάνα- οι οποίοι θέτουν αυτά τα ερωτήματα».
Ενώ ο Γιανγκ ήταν ο πιο άμεσος στην «ενθάρρυνσή» του προς τον Λευκό Οίκο να αποσαφηνίσει τη δασμολογική του στρατηγική, ήταν σαφές ότι και άλλοι Ρεπουμπλικάνοι γερουσιαστές ήταν επίσης προβληματισμένοι. «Πρόκειται για ομίχλη πολέμου», δήλωσε ο γερουσιαστής του Μιζούρι Τζος Χόλι. «Δεν ξέρω τι συμβαίνει στο παρασκήνιο, αλλά όλοι θα το μάθουμε στην ώρα μας».
Για τους Δημοκρατικούς, οι μεταβαλλόμενες πολιτικές αποτελούν άλλη μια ένδειξη ότι οι κινήσεις του Λευκού Οίκου σχετικά με τους δασμούς δεν αφορούν πραγματικά την αντιμετώπιση του εμπορίου ναρκωτικών, αλλά αποτελούν πρόφαση για την έναρξη ενός εμπορικού πολέμου στην ήπειρο, ώστε να πλήξουν τον Τριντό—τον οποίο ο Τραμπ προσωπικά απεχθάνεται—και να κερδίσουν πολιτικά σημεία εντός του ρεπουμπλικανικού στρατοπέδου.
Για τους Δημοκρατικούς, η αλλαγή της πολιτικής ισοδυναμεί με άλλη μια ένδειξη ότι οι δασμολογικές κινήσεις του Λευκού Οίκου δεν αφορούν στην πραγματικότητα την αντιμετώπιση του εμπορίου ναρκωτικών, αλλά αποτελούν πρόφαση για την έναρξη ενός εμπορικού πολέμου στην ήπειρο ώστε να πλήξουν τον Τριντό -τον οποίο ο Τραμπ αντιπαθεί προσωπικά- και να κερδίσουν πολιτικούς πόντους εντός του ρεπουμπλικανικού στρατοπέδου.
«Αυτό δεν αφορά τη φαιντανύλη στον Καναδά, είναι απλώς μια μάχη προσωπικοτήτων», δήλωσε ο γερουσιαστής Τιμ Κέιν, ο οποίος αυτή την εβδομάδα εισήγαγε νομοθεσία για τον τερματισμό του διατάγματος έκτακτης ανάγκης του Τραμπ που στηρίζει τους δασμούς. Ο Κέιν αποκάλεσε νωρίτερα το θέμα της φαιντανύλης «ένα φύλλο συκής για να συγκεντρώσει μια τεράστια ποσότητα χρημάτων, να τα συνδυάσει με την “εξοικονόμηση” από την απόλυση όλων αυτών των ομοσπονδιακών υπαλλήλων και, στη συνέχεια, να τα δώσει όλα σε φοροελαφρύνσεις».
Η καθυστέρηση των δασμών ανέδειξε άλλη μια στιγμή φιλίας μεταξύ του Τραμπ και της προέδρου του Μεξικού Κλαούντια Σεϊνμπάουμ, η δημοτικότητα της οποίας έχει εκτοξευθεί στο Μεξικό λόγω του χειρισμού της κρίσης που προκάλεσαν οι δασμολογικές απειλές.
Σε τηλεφωνική συνομιλία μεταξύ των δύο ηγετών την Πέμπτη, η Σεϊνμπάουμ είπε ότι ο Τραμπ άρχισε λέγοντας ότι θέλει να διατηρήσει τους μονομερείς δασμούς στα μεξικανικά προϊόντα. Η Σεϊνμπάουμ αντέτεινε με το πόσο πολύ είχε συνεργαστεί το Μεξικό με τις ΗΠΑ, εκδίδοντας 29 φυλακισμένους βαρόνους ναρκωτικών που καταζητούνται από Αμερικανούς εισαγγελείς.
«Του είπα: Πρόεδρε Τραμπ, έχουμε αποτελέσματα», δήλωσε η Σεϊνμπάουμ κατά τη διάρκεια της καθημερινής συνέντευξης Τύπου. «Αλλά τώρα που επιβάλατε δασμούς, πώς θα συνεχίσουμε τη συνεργασία με κάτι που βλάπτει το Μεξικό;», είπε.
Σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο Τραμπ ανέφερε: «Το έκανα ως ένδειξη κατανόησης και σεβασμού προς την Πρόεδρο Σεϊνμπάουμ. Η σχέση μας είναι πολύ καλή, και εργαζόμαστε σκληρά, μαζί, στα σύνορα, τόσο για να σταματήσουμε τους παράνομους μετανάστες από το να εισέλθουν στις ΗΠΑ, όσο και για να σταματήσουμε τη φεντανύλη».
