Για τους κινδύνους που εγκυμονεί ο εμπορικός πόλεμος που εκπορεύεται από τις ΗΠΑ προειδοποιούν κεντρικοί τραπεζίτες και τραπεζικά στελέχη λόγω της εξάρτησης της ΕΕ από τις ΗΠΑ για τις συναλλαγές πληρωμών.
Η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, επισήμανε πριν από λίγες ημέρες ότι οι πληρωμές στο ηλεκτρονικό εμπόριο πραγματοποιούνται κατά κανόνα μέσω των αμερικανικών χρηματοπιστωτικών εταιρειών Mastercard, Visa και Paypal, πράγμα που σημαίνει ότι στηρίζονται σε μη ευρωπαϊκές υποδομές.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«Πρέπει να ελαχιστοποιήσουμε αυτή την ευπάθεια και να διασφαλίσουμε ότι υπάρχει ευρωπαϊκή προσφορά – για όλες τις περιπτώσεις», δήλωσε η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. «Είναι πραγματικά σημαντικό για όλους μας οι ψηφιακές πληρωμές να παραμείνουν υπό τον έλεγχό μας».
Η ΕΚΤ έχει ήδη ξεκινήσει τις προετοιμασίες για ένα ψηφιακό νόμισμα, το ψηφιακό ευρώ. Ωστόσο, τα θεσμικά όργανα της ΕΕ πρέπει ακόμη να αποφασίσουν σχετικά και η νέα υποδομή δεν θα είναι διαθέσιμη για αρκετά χρόνια το νωρίτερο. Πώς σκοπεύουν να αντιδράσουν στο μεταξύ οι ευρωπαϊκές τράπεζες, τι ρόλο θα παίξει το Apple Pay και πώς διαμορφώνεται η κατάσταση για τις εταιρικές πληρωμές.
Η Handelsblatt απαντά στα ακόλουθα κρίσιμα ερωτήματα:
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Σε ποιο πεδίο εξαρτάται η Ευρώπη από τις αμερικανικές εταιρείες;
Η Visa και η Mastercard διαδραματίζουν ήδη πολύ σημαντικό ρόλο στην Ευρώπη όσον αφορά τις τραπεζικές κάρτες που χρησιμοποιούν οι καταναλωτές για πληρωμές. Σύμφωνα με την ΕΚΤ, μόνο εννέα χώρες της ΕΕ διαθέτουν εθνικά συστήματα πληρωμών με κάρτες που λειτουργούν από τις ίδιες τις τράπεζες – μεταξύ των οποίων η Γερμανία, το Βέλγιο, η Γαλλία και η Ιταλία.
Σε 13 άλλες χώρες που αναλύθηκαν, οι πληρωμές με κάρτες πραγματοποιούνται εξ ολοκλήρου μέσω διεθνών συστημάτων, όπως η Visa και η Mastercard, και οι κάρτες αυτές εκδίδονται επίσης από τράπεζες. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΚΤ, ένα καλό 60% των πληρωμών με κάρτες στην ευρωζώνη το 2022 έγιναν μέσω των διεθνών συστημάτων, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για πληρωμές στο ταμείο ή στο διαδίκτυο.
Οι πελάτες βασίζονται γενικά στη Visa και τη Mastercard για πληρωμές στο εξωτερικό, ούτως ή άλλως. Οι δύο αμερικανικές εταιρείες παρέχουν εθνικά συστήματα καρτών με πρόσθετες λειτουργίες που επιτρέπουν πληρωμές στο ταμείο σε καταστήματα στο εξωτερικό. Αυτό καθιστά σαφές ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες συνεργάζονται στενά με τη Mastercard και τη Visa εδώ και πολύ καιρό – αλλά τις βλέπουν και ως ανταγωνιστές σε ορισμένες περιπτώσεις.
Επιπλέον, οι καταναλωτές πληρώνουν όλο και περισσότερο μέσω smartphone, συχνά μέσω του Apple Pay. Η αμερικανική εταιρεία τεχνολογίας λαμβάνει επίσης μερίδιο από τα τέλη. Στην περίπτωση αυτή, μια κάρτα πληρωμής, συνήθως μια κάρτα Visa ή Mastercard, αποθηκεύεται στο Apple Wallet.
Τι κίνδυνοι υπάρχουν;
Από την οπτική γωνία πολλών ειδικών πληρωμών, ο εμπορικός πόλεμος των ΗΠΑ και η ασταθής συμπεριφορά του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ είναι επίσης πιθανό να έχουν αντίκτυπο στους Αμερικανούς παρόχους υπηρεσιών πληρωμών.
«Σήμερα, δεν μπορεί πλέον να αποκλειστεί ότι οι ΗΠΑ θα παρέμβουν επίσης στις επιχειρήσεις παρόχων όπως η Mastercard και η Visa», προειδοποιεί ο Gregor Roth, Επικεφαλής Διαχείρισης Συναλλαγών στο συνεταιριστικό κορυφαίο ίδρυμα DZ Bank.
Ο Joachim Schmalzl, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ένωσης λόμπι των ταμιευτηρίων DSGV, πιστεύει επίσης ότι είναι σημαντικό η Ευρώπη να μπορεί να ενεργεί στις συναλλαγές πληρωμών έτσι ώστε «οι προεπιλογές, τα τιμολόγια και οι απαγορεύσεις σε αυτόν τον τομέα να μην μας βγάλουν εκτός τροχιάς».
Το ότι ακόμη και η διακοπή των εργασιών είναι τεχνικά δυνατή έχει αποδειχθεί στη Ρωσία. Λίγο μετά την έναρξη του ρωσικού επιθετικού πολέμου στις αρχές του 2022, η Visa και η Mastercard διέκοψαν τις συναλλαγές τους στη Ρωσία μέσα σε λίγες μέρες.
Ωστόσο, η εκεί κεντρική τράπεζα δήλωσε στη συνέχεια ότι οι κάρτες Visa και Mastercard που εκδίδονται από ρωσικές τράπεζες θα συνεχίσουν να λειτουργούν στο εσωτερικό προς το παρόν και ότι οι πληρωμές θα διεκπεραιώνονται μέσω ενός εθνικού συστήματος.
Εάν οι δύο πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών των ΗΠΑ δεν μπορέσουν να συνεχίσουν τις δραστηριότητές τους στην Ευρώπη όπως πριν, αυτό θα έχει ιδιαίτερα σημαντικό αντίκτυπο στις χώρες που βασίζονται εξ ολοκλήρου στη Mastercard και τη Visa για πληρωμές με κάρτα. Οι καταναλωτές και οι έμποροι λιανικής θα επηρεαστούν εξαιρετικά εκεί. Ακόμη και οι αναλήψεις μετρητών συνήθως λειτουργούν μέσω καρτών πληρωμής.
Για τις Visa και Mastercard, οι επιχειρήσεις στην Ευρώπη είναι πολύ σημαντικές. Και οι δύο εταιρείες, που χρεώνουν στις τράπεζες ένα είδος προμήθειας για τη χρήση των συστημάτων τους, έχουν αυξήσει σημαντικά τα κέρδη τους και παράγουν μεγαλύτερο μέρος των εσόδων τους εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών – στην περίπτωση της Visa, αυτό ανήλθε στα δύο τρίτα των καθαρών εσόδων για το οικονομικό έτος 2023/2024.
Όταν ρωτήθηκε, η Mastercard τόνισε ότι η εταιρεία θεωρεί τον εαυτό της ως «ακρογωνιαίο λίθο της ψηφιακής οικονομίας της Ευρώπης» για περισσότερα από 50 χρόνια. «Είμαστε δεσμευμένοι σε μια ανταγωνιστική ευρωπαϊκή αγορά πληρωμών».
Τι μπορεί να κάνει η Ευρώπη;
Η ΕΚΤ εργάζεται για το λεγόμενο ψηφιακό ευρώ, το οποίο προορίζεται να παρέχει πρόσβαση σε χρήματα της κεντρικής τράπεζας σε ψηφιακή μορφή. Μέχρι στιγμής, αυτή η πρόσβαση είναι διαθέσιμη μόνο μέσω μετρητών. Είναι πιθανό το ίδιο το ψηφιακό ευρώ να γίνει ένας νέος τρόπος πληρωμής.
Ωστόσο, πολλές λεπτομέρειες σχετικά με το ψηφιακό ευρώ είναι ακόμη ασαφείς. Επιπλέον, τα θεσμικά όργανα της ΕΕ πρέπει ακόμη να συμφωνήσουν. Ο ειδικός του Oliver Wyman, Maus, αναμένει ότι ακόμη και σε περίπτωση ταχείας απόφασης της ΕΕ, το ψηφιακό ευρώ «δεν θα είναι διαθέσιμο για τουλάχιστον τρία έως τέσσερα χρόνια».
Στο μεταξύ, τράπεζες από τη Γερμανία, το Βέλγιο, τη Γαλλία και την Ολλανδία, που ένωσαν τις δυνάμεις τους για να σχηματίσουν την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πληρωμών (EPI), θέλουν να δημιουργήσουν ένα νέο σύστημα πληρωμών με το όνομα «Wero». Οι πληρωμές από κινητό σε κινητό είναι ήδη δυνατές μέσω του Wero. Σύμφωνα με τη διευθύνουσα σύμβουλο της EPI, Martina Weimert, το Wero θα λανσαριστεί ως διαδικτυακή μέθοδος πληρωμής το δεύτερο εξάμηνο του 2025.
Ωστόσο, η Wero αργεί – παρόμοιες πρωτοβουλίες απέτυχαν – και μέχρι στιγμής έχουν ενταχθεί μόνο τράπεζες από λίγες χώρες της ΕΕ. Ωστόσο, υπάρχει τώρα «αυξημένο ενδιαφέρον» από τράπεζες σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, λέει ο Weimert. Σύμφωνα με τον διευθυντή της DZ Roth, οι λιανοπωλητές δείχνουν επίσης αυξανόμενο ενδιαφέρον.
Ο Wero θα έπαιρνε ώθηση από το να αναγκαστεί να δεχτεί. «Θεωρητικά, θα μπορούσε κανείς να απαιτήσει από τους λιανοπωλητές να δέχονται τουλάχιστον έναν τρόπο πληρωμής από την Ευρώπη στο ταμείο και στο διαδίκτυο», λέει ο Weimert.
Για τις τράπεζες, το να έχουν το δικό τους σύστημα έχει πλεονεκτήματα γιατί οι προμήθειες παραμένουν εξ ολοκλήρου σε αυτές. Ο Weimert επισημαίνει τα αυξανόμενα κέρδη της Visa και της Mastercard: «Μερικά από αυτά παράγονται στην Ευρώπη, αλλά τελικά βγαίνουν από την Ευρώπη».
