Αμφιλεγόμενη είναι η πορεία του επικεφαλής του Telegram, 39χρονου δισεκατομμυριούχου Ρώσου Πάβελ Ντούροφ, ο οποίος συνελήφθη χθες (24.08.24) στο Παρίσι.
Στις αναρτήσεις του, ο Ρώσος Ντούροφ (Τelegram) στο Instagram, το μήνυμα του είναι σαφές. «Για να είσαι πραγματικά ελεύθερος, πρέπει να είσαι έτοιμος να ρισκάρεις τα πάντα για την ελευθερία», γράφει ο ιδρυτής της πλατφόρμας κοινωνικής δικτύωσης Telegram.
Αυτή η ελευθερία ισχύει και για το Telegram. Υπάρχει ελάχιστη εποπτεία του περιεχομένου των μηνυμάτων. Αυτό ακριβώς του προσάπτουν τώρα οι γαλλικές αρχές. Xθες (24.08.24), αστυνομικοί συνέλαβαν τον 39χρονο στο αεροδρόμιο Le Bourget στο Παρίσι.
Σύμφωνα με το γαλλικό τηλεοπτικό κανάλι TF1, η έρευνα θα μπορούσε να ξεκινήσει ήδη από την Κυριακή. Προφανώς, οι προκαταρκτικές έρευνες σε βάρος του Ντούροφ έχουν ξεκινήσει εδώ και αρκετό καιρό. Λέγεται ότι ήταν συνένοχος σε διακίνηση ναρκωτικών, απάτη και αδικήματα σχετικά με την κακοποίηση παιδιών, επειδή δεν παρενέβαινε αρκετά στο Telegram και δεν συνεργαζόταν επαρκώς με τις αρχές.Σύμφωνα με τον Γκι Φερχοφστατ (Guy Verhofstadt), μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και πρώην πρωθυπουργό του Βελγίου, το Telegram βρίσκεται στο επίκεντρο του παγκόσμιου κυβερνοεγκλήματος. «Η ελευθερία της έκφρασης δεν είναι χωρίς ευθύνη!», έγραψε στην πλατφόρμα X.
Ωστόσο, ο Ντούροφ υπερασπίστηκε και αυτή την ελευθερία έναντι των ρωσικών αρχών και διέφυγε από τη χώρα το 2014. Η Ρωσία, από όλες τις χώρες, θέλει τώρα να του συμπαρασταθεί. Αυτό αναφέρεται σε ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών της Μόσχας. Ο Βλαντισλαφ Ντανάκοφ (Vladislav Davakov), αναπληρωτής πρόεδρος της Κρατικής Δούμας, δήλωσε ότι θα πρέπει να καταβληθεί «κάθε δυνατή προσπάθεια» για να μεταφερθεί ο Durov στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ή στη Ρωσία, εάν δεν αφεθεί ελεύθερος. «Μόνο με τη συγκατάθεσή του, φυσικά», πρόσθεσε.
Συγκρούσεις με τις ρωσικές αρχές
«Πίστευε ότι η Ρωσία ήταν το μεγαλύτερο πρόβλημα», έγραψε στο Telegram ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, πρώην πρόεδρος και πρωθυπουργός της χώρας. «Για όλους τους κοινούς μας εχθρούς, εξακολουθεί να είναι Ρώσος».
Ο Durov γεννήθηκε στη Ρωσία το 1984, αλλά μεγάλωσε εν μέρει στο Τορίνο της Ιταλίας, όπου ο πατέρας του δίδασκε φιλολογία ως καθηγητής. Η οικογένεια επέστρεψε αργότερα στην Αγία Πετρούπολη. Εκεί, ο Durov και ο αδελφός του Nikolai ίδρυσαν το VKontakte (σήμερα vk.com), ένα ρωσικό κοινωνικό δίκτυο παρόμοιο με το Facebook, το 2006. Το 2013, στη συνέχεια, ίδρυσαν την υπηρεσία messenger Telegram, η οποία εκτιμάται ότι χρησιμοποιείται από περίπου 900 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως κάθε μήνα.
Ο Ντούροφ ήρθε επανειλημμένα σε σύγκρουση με τις ρωσικές αρχές: Ήδη από το 2011, λέγεται ότι αρνήθηκε να διαβιβάσει τα δεδομένα VK των διαδηλωτών στις ρωσικές αρχές. Το 2014, το Κρεμλίνο ζήτησε από τον Durov να μπλοκάρει τον ιστότοπο του γνωστού επικριτή του Κρεμλίνου Αλεξέι Ναβάλνι (Alexei Navalny), ο οποίος αργότερα πέθανε, προκειμένου να περιορίσει τις διαδηλώσεις. Ο Durov αρνήθηκε.
Μετά από έρευνες στα κεντρικά γραφεία της εταιρείας του και στο σπίτι του το ίδιο έτος, παραιτήθηκε από διευθυντής του Ηνωμένου Βασιλείου, πούλησε τις μετοχές του και εγκατέλειψε τη Ρωσία. Αργότερα μετέφερε την έδρα της Telegram στο Ντουμπάι.
Η υπηρεσία είναι αμφιλεγόμενη επειδή οι συνομιλίες και τα κανάλια δεν συντονίζονται από την πλατφόρμα και περιορίζονται μόνο πολύ περιστασιακά – ακόμη και όταν καλούν ανοιχτά σε ποινικά αδικήματα και οι χρήστες διακινούν ναρκωτικά ή μοιράζονται πορνογραφικό περιεχόμενο στις συνομιλίες τους. Η εφαρμογή είναι επίσης δημοφιλής στη Γερμανία, όπου η αντισυμβατική και αντιεμβολιαστική σκηνή τη χρησιμοποιεί για να οργανωθεί.
Από την άλλη πλευρά, σε ορισμένες περιπτώσεις, ομάδες της αντιπολίτευσης στο εξωτερικό χρησιμοποιούν το Telegram για να συντονίσουν τις δραστηριότητές τους, καθώς τα προϊόντα της Apple, για παράδειγμα, έκλεισαν την υπηρεσία υπό την πίεση των αρχών κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων στο Χονγκ Κονγκ το 2019. Το Telegram εξακολουθεί επίσης να είναι μία από τις σημαντικότερες πλατφόρμες εντός της Ρωσίας για τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης που έχουν οδηγηθεί στην εξορία. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι Ρώσοι μπορούν να διαβάζουν τις ειδήσεις τους μέσω των καναλιών του Telegram. Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση χρησιμοποιεί επίσης την πλατφόρμα για τη διάδοση προπαγανδιστικών μηνυμάτων.
Για μεγάλο χρονικό διάστημα, το Telegram είχε τη φήμη ότι ήταν πιο ασφαλές από άλλους αγγελιοφόρους. Ωστόσο, μόνο οι ιδιωτικές συνομιλίες είναι κρυπτογραφημένες από άκρο σε άκρο – και μόνο εάν οι χρήστες επιλέξουν ενεργά μια αντίστοιχη ρύθμιση για την εκάστοτε συνομιλία.
Πατέρας 100 παιδιών
Ο Durow περιγράφει τον εαυτό του ως ψηφιακό νομάδα που ζει και εργάζεται διαδικτυακά και, ως εκ τούτου, δεν χρειάζεται να είναι ριζωμένος σε ένα μέρος. Λέγεται ότι είναι πολίτης της Γαλλίας, του Σεντ Κιτς και Νέβις και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, μεταξύ άλλων χωρών. Το περιοδικό «Forbes» υπολογίζει την περιουσία του Ντούροφ σε 15,5 δισεκατομμύρια δολάρια.
Για χρόνια επικοινωνούσε με το κοινό αποκλειστικά μέσω αναρτήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως το Telegram ή το Instagram, χωρίς να δίνει συνεντεύξεις – μέχρι που μίλησε στον δεξιό συντηρητικό και αμφιλεγόμενο Αμερικανό παρουσιαστή Τάκερ Κάρλσον το 2024. Πριν από λίγες εβδομάδες, ο Ντούροφ τράβηξε την προσοχή με τη δήλωση ότι είναι πατέρας περίπου 100 παιδιών μέσω δωρεάς σπέρματος σε δώδεκα χώρες. Ωστόσο, ο ίδιος «προτιμά να ζει μόνος του».
Οι ρωσικές αρχές προσπαθούν εδώ και χρόνια να περιορίσουν την Telegram. Ήδη από το 2018, ο Ντούροφ δημοσίευσε μία δήλωση, σύμφωνα με την οποία «θα συνεχίσουμε να υπερασπιζόμαστε την ιδιωτικότητα και την ελευθερία των Ρώσων συμπολιτών μας», ή: «Οι ρωσικές αρχές έχουν αποκλείσει 18 εκατομμύρια διευθύνσεις IP για να μπλοκάρουν το Telegram, αλλά η εφαρμογή παραμένει προσβάσιμη στους Ρώσους. Σας ευχαριστούμε για όλη την υποστήριξη και την αγάπη», ακολουθούμενη από μια ρωσική σημαία και το hashtag #digitalresistance. Οι χρήστες στη Ρωσία αντιμετωπίζουν επίσης αυξανόμενα προβλήματα τις τελευταίες ημέρες, ενώ και το YouTube είναι πολύ πιο δύσκολο να χρησιμοποιηθεί από τους Ρώσους από τα μέσα Αυγούστου.
Η Ρωσία αντέδρασε στη σύλληψη το Σαββατοκύριακο. Το υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε ότι η ρωσική πρεσβεία είχε λάβει τα απαραίτητα μέτρα σε μια τέτοια κατάσταση. Καταβάλλονται προσπάθειες για να διευκρινιστεί η κατάσταση, «αν και οι εκπρόσωποι του επιχειρηματία δεν έχουν υποβάλει αίτημα».
Τα οικονομικά της εταιρείας
Η εταιρεία υποστηρίχθηκε αρχικά από τα προσωπικά κεφάλαια του ιδρυτή και διευθύνοντος συμβούλου Pavel Durov μετά την πώληση του μεριδίου του στη VK.
Τον Ιανουάριο του 2018, ξεκίνησε μια ιδιωτική τοποθέτηση και συγκέντρωσε 1,7 δισεκατομμύρια δολάρια από επενδυτές όπως οι Kleiner Perkins, Sequoia Capital και Benchmark. Μετά το κλείσιμο του έργου TON, η εταιρεία έπρεπε να επιστρέψει στους επενδυτές τα χρήματα που δεν δαπανήθηκαν για την ανάπτυξή του κατά τη διάρκεια του 2018 και στις αρχές του 2019, ενώ το έργο ήταν ενεργό.
Στις 15 Μαρτίου 2021, η Telegram πραγματοποίησε δημόσια τοποθέτηση ομολόγων πενταετούς διάρκειας ύψους 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων.
Η χρηματοδότηση ήταν απαραίτητη για την κάλυψη των χρεών ύψους 625,7 εκατομμυρίων δολαρίων, συμπεριλαμβανομένων 433 εκατομμυρίων δολαρίων σε επενδυτές που αγόρασαν συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης για μάρκες Gram το 2018 και περιελάμβαναν αγοραστές όπως ο David Yakobashvili. Στις 23 Μαρτίου, η Telegram πούλησε πρόσθετα ομόλογα αξίας 150 εκατομμυρίων δολαρίων στην Abu Dhabi Mubadala Investment Company και στην Abu Dhabi Catalyst Partners.
Μια ημέρα αργότερα, η Mubadala Investment Company δήλωσε ότι το κρατικό επενδυτικό ταμείο της Ρωσίας συμμετείχε στη συμφωνία της χωρίς να γνωστοποιηθεί μέσω της κοινής επενδυτικής πλατφόρμας Ρωσίας-ΟΑΕ για την αγορά μετατρέψιμων ομολόγων. Ένας εκπρόσωπος της Telegram δήλωσε: «Το RDIF δεν περιλαμβάνεται στον κατάλογο των επενδυτών στους οποίους πωλήσαμε ομόλογα. Δεν θα ήμασταν ανοιχτοί σε οποιαδήποτε συναλλαγή με αυτό το ταμείο» και “τα ταμεία που επένδυσαν, συμπεριλαμβανομένης της Mubadala, μας επιβεβαίωσαν ότι το RDIF δεν ήταν μεταξύ των LPs [limited partners] τους.”
Σύμφωνα με τη σύμβαση, στους κατόχους των ομολόγων θα παρέχεται η δυνατότητα να τα μετατρέψουν σε μετοχές με έκπτωση 10%, εάν η εταιρεία πραγματοποιήσει ανοικτή δημόσια εγγραφή.
Ο Durov δήλωσε ότι η κίνηση αυτή αποσκοπούσε στο να «επιτρέψει στην Telegram να συνεχίσει να αναπτύσσεται παγκοσμίως, παραμένοντας πιστή στις αξίες της και παραμένοντας ανεξάρτητη». Σύμφωνα με δημοσιεύματα του Τύπου, πριν από την τοποθέτηση των ομολόγων, ο Durov είχε απορρίψει μια επενδυτική προσφορά για μερίδιο 5%-10% στην εταιρεία, καθώς και αρκετές μη γνωστοποιημένες, αποτιμώντας την εταιρεία σε ένα εύρος 30-40 δισεκατομμυρίων δολαρίων.Τον Μάρτιο του 2024, η Telegram πούλησε επιπλέον 330 εκατομμύρια δολάρια σε ομόλογα. Ο Durov δήλωσε ότι η πώληση ομολόγων «θα εδραιώσει περαιτέρω τη θέση μας ως ανεξάρτητη πλατφόρμα που είναι σε θέση να αμφισβητήσει τους “Γολιάθ” του κλάδου μας».