Μια νέα εποχή παγκόσμιου επανεξοπλισμού (σ.σ. αύξηση αμυντικών δαπανών) επιταχύνεται και θα σημάνει τεράστιο κόστος και δύσκολες αποφάσεις για τις δυτικές κυβερνήσεις (προεξάρχοντος του G7) που ήδη παλεύουν με κλονισμένα δημόσια οικονομικά, σημειώνει με δημοσίευμα του το Bloomberg.
Παρά το γεγονός ότι οι παγκόσμιες αμυντικές δαπάνες έφτασαν πέρυσι το ποσό ρεκόρ των 2,2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης μόλις τώρα άρχισαν να εξετάζουν τι θα απαιτήσει η ασφάλεια του 21ου αιώνα με μια επιθετική Ρωσία που αναδεύει τα ανατολικά τους σύνορα, μια ασταθή Μέση Ανατολή και την επέκταση του κινεζικού στρατού που τραβάει την προσοχή της Ουάσινγκτον προς τον Ειρηνικό. Οι πολιτικοί ηγέτες συγχαίρουν τους εαυτούς τους για την πρόοδο προς τους στόχους του ΝΑΤΟ, σύμφωνα με τους οποίους τα μέλη της συμμαχίας πρέπει να διαθέτουν το 2% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος τους για την άμυνα. Όμως, αξιωματούχοι που επικεντρώνονται στην ασφάλεια λένε ότι οι στρατιωτικοί προϋπολογισμοί μπορεί να χρειαστεί να μιμηθούν τις δαπάνες του Ψυχρού Πολέμου που έφταναν το 4% προκειμένου να υλοποιηθούν τα σχέδια της συμμαχίας. Εάν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους στην Ομάδα των Επτά (G7) φθάσουν σε τέτοια επίπεδα, αυτό θα ισοδυναμούσε με πρόσθετες δεσμεύσεις άνω των 10 τρισεκατομμυρίων δολαρίων για την επόμενη δεκαετία, σύμφωνα με υπολογισμούς του Bloomberg Economics.
“Το “μέρισμα ειρήνης” μετά τον Ψυχρό Πόλεμο φτάνει στο τέλος του”, δήλωσε η Tζένιφερ Βελς (Jennifer Welch), επικεφαλής γεωοικονομική αναλύτρια της BE. “Αυτό είναι πιθανό να έχει μετασχηματιστικές επιπτώσεις στις αμυντικές εταιρείες, στα δημόσια οικονομικά και στις χρηματοπιστωτικές αγορές”.
Η ωμή πραγματικότητα για τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους είναι ότι οι προόδους του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία σημαίνουν ότι πρέπει να αυξήσουν δραματικά τις άμυνές τους στην ανατολική Ευρώπη την ίδια στιγμή που αντισταθμίζουν την Κίνα – ακριβώς καθώς η χώρα αυτή αυξάνει τη συνεργασία της με τη Μόσχα.
Ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ έχει εκφράσει ξεκάθαρα τη φιλοδοξία του να θέσει την Ταϊβάν υπό τον έλεγχο του Πεκίνου, αν χρειαστεί και με τη βία, και διεκδικεί όλο και περισσότερο τις εδαφικές διεκδικήσεις της Κίνας σε άλλες περιοχές της περιοχής της Ασίας και του Ειρηνικού.
Αυτές οι διπλές απειλές ωθούν τους δυτικούς ηγέτες – και τους ψηφοφόρους τους – να αντιμετωπίσουν προβλήματα σχετικά με τους φόρους, την κοινωνική πρόνοια και τον κρατικό δανεισμό που έχουν συσσωρευτεί εδώ και χρόνια, καθώς συμβιβάζονται με τα ανταλλάγματα που θα επιφέρει η επιστροφή του ανταγωνισμού των μεγάλων δυνάμεων.
“Δεν προβλέπω μια δημοσιονομική κρίση που θα προκληθεί από τις αυξημένες αμυντικές δαπάνες”, δήλωσε ο Σάιμον Τζόνσον του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης, ο οποίος στο παρελθόν ήταν επικεφαλής οικονομολόγος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. “Ανησυχώ όμως για μια κρίση εθνικής ασφάλειας που θα προκληθεί από την αποτυχία να υπερασπιστείς τη χώρα σου”.
Η ανάλυση του Bloomberg Economics δείχνει πώς το αυξανόμενο βάρος της προετοιμασίας για πόλεμο θα δημιουργήσει ένα νέο δημοσιονομικό πρότυπο για τα περισσότερα μέλη του ΝΑΤΟ.
Ακόμη και μόνο η τήρηση του ελάχιστου ποσοστού 2% του ετήσιου ΑΕΠ της συμμαχίας για στρατιωτικές δαπάνες θα ανακόψει μεγάλο μέρος της μεταπανδημικής εξυγίανσης του χρέους της ΕΕ. Η επίτευξη του 4% θα ωθούσε τα ασθενέστερα κράτη του μπλοκ να κάνουν επώδυνες επιλογές μεταξύ ακόμη βαθύτερων επιπέδων δανεισμού, σημαντικών περικοπών σε άλλα τμήματα του προϋπολογισμού ή, αλλιώς, αύξησης των φόρων.
Η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία θα είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένες εάν οι πρόσθετες δαπάνες χρηματοδοτηθούν μέσω των αγορών ομολόγων, με το δημόσιο χρέος της Ρώμης να εκτοξεύεται στο 179% της παραγωγής έως το 2034 από 144% φέτος.
Ακόμα και οι ΗΠΑ, οι οποίες ήδη διαθέτουν το 3,3% του ετήσιου ΑΕΠ τους για την άμυνα, θα δουν τον δανεισμό να αυξάνεται στο 131% από 99% την επόμενη δεκαετία, αν αυξήσουν τον στρατιωτικό προϋπολογισμό τους στο 4%.
Οι επιπτώσεις μπορεί να παρουσιαστούν όταν το ΔΝΤ δημοσιεύσει επικαιροποιημένες προβλέψεις για το χρέος την επόμενη εβδομάδα στις εαρινές του συνεδριάσεις. Οι αξιωματούχοι του έχουν ήδη πει στις χώρες να αρχίσουν σταδιακά να αποκαθιστούν τα δημοσιονομικά αποθέματα εν μέσω ανάπτυξης που είναι πιθανό να είναι ασθενέστερη την επόμενη μισή δεκαετία από ό,τι πριν από την πανδημία του Covid-19.
Ενώ οι πόλεμοι στην Ουκρανία και τη Γάζα έχουν εστιάσει την προσοχή στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή, η αύξηση των στρατιωτικών προϋπολογισμών είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο.
Οι αμυντικές δαπάνες της Κίνας θα αυξηθούν κατά 7,2% το 2024 – η μεγαλύτερη αύξηση των τελευταίων πέντε ετών. Η Μαλαισία βρίσκεται στην κορυφή των ετήσιων προβλέψεων αύξησης για 22 χώρες της Ασίας-Ειρηνικού με αύξηση 10,2% και συνολικές δαπάνες 4,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων φέτος, σύμφωνα με ανάλυση της εταιρείας αμυντικών πληροφοριών Janes. Ακολουθεί αύξηση 8,5% για τις Φιλιππίνες με 6,6 δισ. δολάρια.
Στις ΗΠΑ, η κυβέρνηση του προέδρου Τζο Μπάιντεν θα ζητήσει αύξηση 1% για έναν στρατιωτικό προϋπολογισμό που ήδη επισκιάζει αυτόν οποιουδήποτε άλλου έθνους και ο Μάθιου Κρόνιγκ του Ατλαντικού Συμβουλίου λέει ότι μπορεί να χρειαστεί να διπλασιαστεί ως ποσοστό του ΑΕΠ. “Οι ΗΠΑ δεν είναι ούτε κατά διάνοια εκεί που πρέπει να είναι”, δήλωσε.
Ο τρόπος με τον οποίο ένας επαναστρατιωτικοποιημένος κόσμος μπορεί να συμβιβάσει τέτοιες δεσμεύσεις με τα πεπερασμένα φορολογικά έσοδα και τις ολοένα και μεγαλύτερες ανάγκες πρόνοιας και υγείας πρόκειται να γίνει ένα καυτό πολιτικό ερώτημα τα επόμενα χρόνια.
Με αυτό το σκεπτικό και την προοπτική μιας δεύτερης θητείας του Ντόναλντ Τραμπ, οι 27 ηγέτες της ΕΕ ξεκίνησαν στα τέλη Μαρτίου δύσκολες συζητήσεις για το πώς θα χρηματοδοτήσουν μια σημαντική αναμόρφωση του αμυντικού τους τομέα, διατηρώντας παράλληλα τη βοήθεια προς το Κίεβο. Τα σχόλια του Τραμπ τον Φεβρουάριο του Μαρτίου που έραναν αμφιβολίες σχετικά με την αμερικανική βοήθεια προς την Ευρώπη σε περίπτωση πολέμου έφεραν πρόσθετο επείγοντα χαρακτήρα σε αυτές τις συνομιλίες.
Παρά τις ανησυχίες αυτές, τα μέλη του ΝΑΤΟ είναι απίθανο να συμφωνήσουν σύντομα σε μια σταθερή δέσμευση να δαπανήσουν το 4% του ΑΕΠ για την άμυνα. Συμφώνησαν πέρυσι να εντείνουν τη δέσμευσή τους να δαπανούν τουλάχιστον 2%, αλλά ακόμη και αυτό προκάλεσε έντονες συζητήσεις.
Για τους επενδυτές, η πιο ελκυστική επιλογή θα ήταν να επεκταθεί η έκδοση κοινά υποστηριζόμενων ευρωομολόγων που χρηματοδότησαν το σχέδιο ανάκαμψης της ΕΕ μετά την πανδημία. Μια τέτοια δομή θα εκμεταλλευόταν τη ζήτηση για περισσότερους ευρωπαϊκούς τίτλους με αξιολόγηση ΑΑΑ και θα απομάκρυνε τις μεμονωμένες χώρες από το αυξανόμενο βάρος.
