Σε λίγες ώρες θα γνωρίζουμε τη σύνθεση του νέου οικονομικού επιτελείου, μετά τη νίκη της Νέας Δημοκρατίας στις εκλογές. Η νέα κυβέρνηση μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα θα κληθεί να αντιμετωπίσει μία σειρά από σοβαρά ζητήματα τα οποία απαιτούν άμεσες και αποτελεσματικές απαντήσεις.
Πρώτο και βασικότερο όλων είναι η αντιμετώπιση της ακρίβειας, μίας μάστιγας που ναι μεν απασχολεί όλη την Ευρώπη, ωστόσο αυτό σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί άλλοθι για την κυβέρνηση που θα προκύψει μετά τις εκλογές.
Όμως δεν είναι μόνο αυτό, αφού υπάρχουν μία ακόμη σειρά ζητημάτων τα οποία θα κληθεί να δώσει πειστικές απαντήσεις η νέα κυβέρνηση και αυτά δεν είναι άλλα, από τη επικείμενη διαπραγμάτευση για το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας, την άμεση υλοποίηση του σχεδίου Ανάκαμψης αλλά και η επιτάχυνση της απορρόφησης των πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά και οι αλλαγές στη φορολογία.
Όπως γίνεται κατανοητό σε καμία περίπτωση δεν θα υπάρξει η περίοδος χάριτος που δίνεται παραδοσιακά στις νεοεκλεγείσες κυβερνήσεις. Και αυτό δεν μπορεί να ισχύει για την νέα κυβέρνηση, αφού εν ολίγοις πρόκειται για την συνέχεια μίας κυβέρνησης που προϋπήρχε, με μία μικρή ανάπαυλα.
Ας δούμε επιγραμματικά τα επόμενα μεγάλα ζητήματα που έχει να αντιμετωπίσει η νέα κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη:
1. Ακρίβεια: Η επιμονή της ακρίβειας καθιστά τουλάχιστον επιτακτική την ανάγκη για εξεύρεση λύσεων σε ότι αφορά τα οικονομικά στρώματα που έχουν πληγεί περισσότερο από τον υψηλό πληθωρισμό. Η ακρίβεια στα τρόφιμα ροκανίζει τα εισοδήματα των νοικοκυριών και πλέον το στοίχημα είναι σε πρώτη φάση η αναπλήρωση των εισοδηματικών απωλειών και σε δεύτερη η σταδιακή αύξηση μισθών και συντάξεων σε συνδυασμό και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Στις προτεραιότητες είναι η αναπροσαρμογή του κατώτατου και του μέσου μισθού στον ιδιωτικό τομέα καθώς και των συντάξεων και των επιδομάτων σε αδύναμα οικονομικά στρώματα. Επίσης στη πρώτη γραμμή βρίσκεται η αναμόρφωση του μισθολογίου στο δημόσιο τομέα με αύξηση του βασικού μισθού και ενσωμάτωση επιδομάτων στις συνολικές αποδοχές και αλλαγές στα μισθολογικά κλιμάκια, με έμφαση στους εισαγωγικούς μισθούς και στις θέσεις ευθύνης.
2. Επενδυτική βαθμίδα: Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει θέσει ψηλά στις κυβερνητικές επιδιώξεις την απόκτηση επενδυτικής βαθμίδας. Η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας αποτελεί ορόσημο για την οικονομία καθώς θα καταστήσει τη χώρα προορισμό επενδυτικών κεφαλαίων, θα μειώσει το κόστος δανεισμού για το δημόσιο, τις τράπεζες και τις επιχειρήσεις με θετικές επιπτώσεις και στα νοικοκυριά. Ο κύκλος των αξιολογήσεων για την αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας ξεκινά το Φθινόπωρο και συγκεκριμένα στις 8 Σεπτεμβρίου από την DBRS και ακολουθούν στις 15 Σεπτεμβρίου η δεύτερη αξιολόγηση από τη Μoody’s και στις 20 Οκτωβρίου η δεύτερη αξιολόγηση από τον οίκο Standard & Poor’s ενώ η τελευταία αξιολόγηση είναι στις 2 Δεκεμβρίου από τον οίκο Fitch.
3. Ταμείο Ανάκαμψης: Η Ελλάδα θα πρέπει να εξασφαλίσει την καταβολή πόρων 10,4 δις. ευρώ τη διετία 2023 – 2024 πράγμα που απαιτεί την ολοκλήρωση 11 βασικών ορόσημων και δύο «στόχων» για τα δάνεια που έχει δεσμεύσει. Το συνολικό ποσό αντιστοιχεί σε 4 δόσεις επιδοτήσεων συνολικού ύψους 6,8 δισ. ευρώ και δύο δόσεις νέων δανείων ύψους 3,6 δισ. ευρώ. Το νέο οικονομικό επιτελείο θα πρέπει να διαπραγματευτεί και να υπογράψει με τις Βρυξέλλες την πρόσθετη δανειακή σύμβαση των 5 δισ. ευρώ μέχρι και το τέλος Αυγούστου και να ολοκληρώσει την πρόταση για το ελληνικό REPowerEU, καθώς και την πρόταση για ενδιάμεση αναθεώρηση του ελληνικού προγράμματος. Οι δύο προτάσεις θα υποβληθούν μαζί το φθινόπωρο ή το αργότερο στο τέλος του χρόνου.
4. Νέο δημοσιονομικό σύμφωνο: Μέσα στους επόμενους μήνες, διαμορφώνονται οι νέοι κανόνες για το Σύμφωνο Σταθερότητας που θα εφαρμοστεί από το 2024 με την κατάργηση της ρήτρας διαφυγής το βάρος της διαπραγμάτευσης πέφτει στους στόχους στα πρωτογενή πλεονάσματα και το ρυθμό μείωσης του χρέους που θα κρίνουν τα δημοσιονομικά περιθώρια για την ενίσχυση των εισοδημάτων και των επενδύσεων και τις φοροελαφρύνσεις. Για το πού ακριβώς θα «καθίσει η μπίλια» για το δημοσιονομικό λογαριασμό θα αποφασιστεί το φθινόπωρο όταν θα εξειδικευτούν οι στόχοι και το χρονοδιάγραμμα ενώ θα υπάρξουν δεσμεύσεις και στο μέτωπο των μεταρρυθμίσεων που θα υλοποιηθούν την επόμενη τετραετία και συνδέονται ευθέως με το Ταμείο Ανάκαμψης. Πάντως με βάση το Πρόγραμμα Σταθερότητας ο στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα τοποθετείται στο 1,1% του ΑΕΠ το 2023 και ανεβαίνει ακόμα ψηλότερα στο 2,1% του ΑΕΠ το 2024, στο 2,3% του ΑΕΠ το 2025 και στο 2,5% του ΑΕΠ το 2026.
5. Αλλαγές στην φορολογία: Το προσχέδιο του προϋπολογισμού θα αρχίσει να συντάσσεται μέσα στον Αύγουστο, ενώ στον νέο προϋπολογισμό θα ενταχθούν νέα μέτρα καθαρού δημοσιονομικού κόστους 720 εκατ. ευρώ μεταξύ των οποίων αλλαγές στην φορολογία. Τα μέτρα θα αφορούν, εκτός από το νέο μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων (κόστος 500 εκατ. ευρώ), την αύξηση του αφορολόγητου κατά 1.000 ευρώ για οικογένειες με παιδιά (κόστος 77 εκατ. ευρώ ετησίως), την αύξηση κατά 8% του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος (κόστος 49 εκατ. ευρώ ετησίως), την αύξηση του επιδόματος μητρότητας στους ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες (με κόστος 40 εκατ. ευρώ ετησίως), τη μονιμοποίηση της απαλλαγής των πρώην δικαιούχων ΕΚΑΣ από τη συμμετοχή τους στη φαρμακευτική δαπάνη (με κόστος 38 εκατ. ευρώ ετησίως), το youth pass για τους νέους που ενηλικιώνονται (με κόστος 30 εκατ. ευρώ ετησίως) και τη μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 10% για σπίτια που ασφαλίζονται για φυσικές καταστροφές (με κόστος περί τα 40 εκατ. ευρώ ετησίως).
