Στην επανεμφάνιση των δίδυμων ελλειμμάτων, δηλαδή του εξωτερικού τομέα της οικονομίας και του δημοσιονομικού, αναφέρεται η Τράπεζα της Ελλάδας (ΤτΕ) στην ετήσια έκθεση της για την ελληνική οικονομία που δημοσίευσε την Δευτέρα (8.4.2024).
Όπως αναφέρει η Τράπεζα της Ελλάδας, η συγκυριακή, όπως την χαρακτηρίζει, επανεμφάνιση των δίδυμων ελλειμμάτων, δημιουργεί ερωτηματικά για το κατά πόσον η ελληνική οικονομία θα επανέλθει στην προ πανδημίας και προ του ρωσοουκρανικού πολέμου κατάσταση και θα συνεχίσει την προγενέστερη πορεία βελτίωσης.
Υπενθυμίζεται άλλωστε πως, ήδη από το 2022, ενώ το δημοσιονομικό αποτέλεσμα κατέγραψε βελτίωση με την Ελλάδα να μπαίνει σε τροχιά πρωτογενών πλεονασμάτων, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών επιδεινώθηκε περαιτέρω.
Η επανεμφάνιση των δίδυμων ελλειμμάτων τοποθετείται από την ΤτΕ αρχικά λόγω της εκδήλωσης της πανδημίας και στη συνέχεια λόγω του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας, και γι’ αυτό τονίζει πως θα πρέπει να θεωρείται προσωρινή, καθώς σε σημαντικό βαθμό συνδέεται αφενός με τη δημοσιονομική επέκταση λόγω της πανδημίας και αφετέρου με τις εξελίξεις στις τιμές της ενέργειας που έλαβαν χώρα την ίδια περίοδο.
Εκτιμάται παράλληλα πως το συμπέρασμα αυτό επιβεβαιώνεται και από την εμπειρική ανάλυση, η οποία ανέδειξε επίσης ότι από μόνη της η άρση των έκτακτων δημοσιονομικών παρεμβάσεων εντός του 2022 και του 2023 και η αποκατάσταση της δημοσιονομικής ισορροπίας στο εξής θα έχουν περιορισμένη συμβολή στην περαιτέρω βελτίωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, υποθέτοντας ότι οι λοιποί προσδιοριστικοί παράγοντες παραμένουν αμετάβλητοι.
Το «φάντασμα» του 2008
Όπως επισημαίνει η ΤτΕ, η αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών το 2022 δημιούργησε ανησυχία για πιθανή επιστροφή της χώρας σε καταστάσεις ανάλογες με εκείνες της περιόδου 2007-2008 που οδήγησαν στην κρίση του 2010.
Ωστόσο, επισημαίνεται πως μια σειρά από χαρακτηριστικά αναδεικνύουν τις διαφορές της παρούσας συγκυρίας με την περίοδο εκείνη, όπως η μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος, η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας σε όρους τιμών και κόστους από το 2010 και η αύξηση του μεριδίου των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών στο ΑΕΠ.
Παρ΄ όλα αυτά η έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδας προειδοποιεί πως οι παραπάνω ποιοτικές διαφορές μεταξύ του 2007-2008 και του 2022 δεν πρέπει να δημιουργούν εφησυχασμό.
Και τούτο, διότι η περαιτέρω βελτίωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών απαιτεί την επιτάχυνση των διαρθρωτικών αλλαγών με στόχο την περαιτέρω ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας της οικονομίας, καθώς και της θέσης των ελληνικών αγαθών και υπηρεσιών στις ξένες αγορές.
Προς την κατεύθυνση αυτή τονίζεται πως σημαντικό ρόλο αναμένεται να διαδραματίσουν η αποτελεσματική και έγκαιρη αξιοποίηση των πόρων του (σ.σ. ευρωπαϊκού ταμείου) Next Generation ΕEU, καθώς και η προώθηση των μεταρρυθμίσεων που τίθενται ως ορόσημα για τις εκταμιεύσεις των πόρων αυτών.
Τέλος, οι απαιτούμενες επενδύσεις – τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα – θα διευκολυνθούν και από την επανάκτηση πιστοληπτικής αξιολόγησης της Ελλάδος στην επενδυτική κατηγορία, η οποία αναμένεται να διατηρήσει το κόστος δανεισμού σε χαμηλότερα επίπεδα.