Στην επικείμενη δημιουργία Ταμείων χρηματοδότησης των επιχειρήσεων αναφέρθηκε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, Γιάννη Στουρνάρας, μιλώντας το περασμένο Σαββάτο (06.04.24) σε συνέδριο της ΕΣΕΕ.
Η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων θα υποστηριχθεί επίσης από την υιοθέτηση νέων χρηματοδοτικών προγραμμάτων στο πλαίσιο της υλοποίησης του ΕΣΠΑ 2021-2027 και του Αναπτυξιακού Νόμου (ν. 4887/2022), δήλωσε ο διοικητής της ΤτΕ κος Στουρνάρας.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τον ίδιο, αναμένεται η δημιουργία Ταμείων με σκοπό την παροχή:
α) εγγυήσεων δανείων,
β) συγχρηματοδοτήσεων με άτοκη χρηματοδότηση μέρους του δανείου,
γ) επιχορηγήσεων με επιδότηση επιτοκίου ή/και κεφαλαίου (capital rebates) και
δ) συνεπενδύσεων, δηλ. επενδύσεων σε επιχειρηματικά κεφάλαια.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Ταμείο Καινοτομίας της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, μέσω του οποίου οι επιχειρήσεις ωφελούνται από χαμηλότερες απαιτήσεις εξασφαλίσεων (λόγω της παροχής εγγυήσεων εκ μέρους της ΕΑΤ) και, εφόσον επιτύχουν κριτήρια ESG (περιβαλλοντικά, κοινωνικά και διακυβέρνησης) και καινοτομίας, λαμβάνουν πρόσθετες ενισχύσεις με τη μορφή επιχορηγήσεων κεφαλαίου.
Μέχρι το τέλος του 2023 η Τράπεζα της Ελλάδος είχε αδειοδοτήσει τρεις εταιρίες παροχής μικροπιστώσεων μέχρι €25.000 που αναμένεται να λειτουργήσουν συμπληρωματικά προς τον τραπεζικό δανεισμό. Οι μικροπιστώσεις αναμένεται να χρηματοδοτηθούν και από την ΕΑΤ μέσω του Ταμείου Επιχειρηματικότητα ΙΙΙ (Ταμείο Χαρτοφυλακίου).
Στο πλαίσιο αυτού του Ταμείου θα υποστηριχθούν και νέα μέσα όπως οι χρηματοδοτικές μισθώσεις (leasing) και οι υβριδικές χρηματοδοτήσεις (quasi equity).
Η διεύρυνση των μορφών χρηματοδότησης είναι επιθυμητή, καθώς επιτρέπει την καλύτερη αξιοποίηση των δημόσιων πόρων σε όρους μόχλευσης, απορρόφησης και ανακύκλωσης, δηλαδή δημιουργεί τις προϋποθέσεις μεγέθυνσης του πολλαπλασιαστή των δημόσιων πόρων και μεγιστοποίησης της ωφέλειας για την πραγματική οικονομία.
Ο ρόλος των χρηματοδοτικών εργαλείων
Το 2023 όπως και τα προηγούμενα χρόνια, οι πιστώσεις προς τις εγχώριες επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες στηρίχθηκαν από τα χρηματοδοτικά εργαλεία αναπτυξιακών τραπεζών – δηλαδή του ομίλου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας (ΕΑΤ), ανέφερε ο κος Στουρνάρας.
Στηρίχθηκαν επίσης από το Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Recovery and Resilience Facility – RRF).
Ιδιαίτερα ωφελούμενες των προγραμμάτων αυτών ήταν οι επιχειρήσεις πολύ μικρού, μικρού και μεσαίου μεγέθους, των οποίων η πρόσβαση σε χρηματοδότηση δυσχεραίνεται δυσανάλογα σε περιόδους αυστηροποίησης της νομισματικής πολιτικής σε σύγκριση με τις μεγάλου μεγέθους μονάδες.
Για τους δανειολήπτες που έτυχαν στήριξης, οι αυξήσεις των επιτοκίων τραπεζικού δανεισμού που προαναφέρθηκαν υπερεκτιμούν την αύξηση του κόστους χρηματοδότησης διότι δεν λαμβάνουν υπόψη την ευεργετική επίδραση των προγραμμάτων.
Το 2023 οι μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις και οι ελεύθεροι επαγγελματίες έλαβαν τραπεζικά δάνεια ύψους 2 δισεκ. ευρώ (2022: 4,2 δισεκ. ευρώ) υποστηριζόμενα μέσω προγραμμάτων αφενός του ομίλου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ο οποίος αποτελείται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (EIB) και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (EIF)) και αφετέρου της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας (ΕΑΤ).
Άνω του 75% της αξίας των εν λόγω χρηματοδοτήσεων κατευθύνθηκε προς ελεύθερους επαγγελματίες και επιχειρήσεις πολύ μικρού, μικρού και μεσαίου μεγέθους, μερίδιο που αντικατοπτρίζει τη διαχρονική στόχευση της ευρωπαϊκής και εθνικής πολιτικής στη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Μεταξύ των επιμέρους κατηγοριών χρηματοδοτικών εργαλείων, το μεγαλύτερο ποσοστό σε όρους αξίας εκταμιεύσεων (57%) αντιστοιχούσε σε προγράμματα συγχρηματοδότησης (2022: 15%) και το υπόλοιπο σε εγγυοδοσίες.
Η αύξηση των τραπεζικών επιτοκίων ως αποτέλεσμα της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής ενίσχυσε τη σημασία των συγχρηματοδοτήσεων, καθώς αυτές επιτυγχάνουν ευνοϊκούς όρους τιμολόγησης.
Ο ρόλος του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας
Συμπληρωματικά προς τα χρηματοδοτικά εργαλεία των αναπτυξιακών τραπεζών, οι εγχώριες επιχειρήσεις επωφελούνται από χαμηλότοκα δάνεια που χορηγούνται στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Recovery and Resilience Facility – RRF). Συνολικά το 2023, από το δανειακό σκέλος του RRF εκταμιεύθηκαν επιχειρηματικά δάνεια ύψους 1450 εκατ. ευρώ (2022: 360 εκατ. ευρώ ), εκ των οποίων 900 εκατ. συνιστούσαν κεφάλαια από δημόσιους πόρους του Μηχανισμού και τα υπόλοιπα κεφάλαια των τραπεζών.
Περίπου οι μισές από τις δανειακές συμβάσεις αφορούσαν επιχειρήσεις μικρομεσαίου μεγέθους. Οι συμβάσεις που αφορούσαν ΜΜΕ είχαν συνολικό ύψος 1,2 δισεκ. ευρώ και αντιπροσώπευαν το 15% της αξίας του συνόλου (8 δισεκ. ευρώ) των δανειακών συμβάσεων που έχουν ήδη συναφθεί στο πλαίσιο του Μηχανισμού.
Το ιδιαίτερα χαμηλό κόστος δανεισμού καθιστά ελκυστικά τα εν λόγω δάνεια. Υπενθυμίζεται ότι το ελάχιστο επιτόκιο χορήγησης δανείων με δημόσιους πόρους του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας προς τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις παραμένει σε 0,35% ετησίως, ενώ για τις υπόλοιπες επιχειρήσεις διαμορφώθηκε σε 1%.
Πράγματι το πλήθος των αιτήσεων που έχουν υποβληθεί από τις επιχειρήσεις για αυτές τις πιστώσεις φανερώνει ισχυρή ζήτηση, σημείωσε ο διοικητής της ΤτΕ.
Σύμφωνα με την Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ενδιάμεση αξιολόγηση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, η Ελλάδα είναι ανάμεσα στα 8 κράτη- μέλη που έχουν υποβάλει και εκταμιεύσει 3ο αίτημα πληρωμής, την ώρα που ήδη έχουν εισρεύσει στη χώρα μας το 40% των χρημάτων που της αναλογούν συνολικά.
Η Έκθεση κατατάσσει την Ελλάδα στις χώρες που προχωρούν με συνέπεια τις επενδύσεις και τις μεταρρυθμίσεις του Εθνικού της Σχεδίου. Η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων αναμένεται να εξακολουθήσει να υποστηρίζεται τα επόμενα έτη από τα χαμηλότοκα δάνεια που προσδοκώνται στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Σε συνέχεια της έγκρισης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή του αναθεωρημένου Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας “Ελλάδα 2.0”, οι συνολικοί ευρωπαϊκοί πόροι για το δανειακό σκέλος του Μηχανισμού αυξήθηκαν κατά 5 δισεκ. ευρώ σε 17,7 δισεκ. ευρώ. Από αυτό το σύνολο των 17,7 δισεκ., έχουν ήδη εκταμιευθεί προς τη χώρα 7,3 δισεκ. ευρώ και εξ αυτών 4 δισεκ. ευρώ είναι διαθέσιμα στις συνεργαζόμενες τράπεζες για τη χορήγηση επιχειρηματικών πιστώσεων. Η απορρόφηση των δανείων αυτών μέχρι το 2026 κατ’ εξοχήν θα οδηγήσει κατά τα επόμενα έτη στην κινητοποίηση πολλαπλάσιων πόρων και σε επιτάχυνση των επενδύσεων.
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163