Έξι ελληνικές πόλεις, και συγκεκριμένα οι Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Κοζάνη, Ιωάννινα, Τρίκαλα, Καλαμάτα, συμπεριλαμβάνονται σε μία ομάδα 112 πόλεων που στοχεύουν να εξαλείψουν τις καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έως το 2030, σύμφωνα με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) που ανακοινώθηκε την Τετάρτη (26.06.2024).
Για την αποστολή της ΕΕ «100 κλιματικά ουδέτερες και έξυπνες πόλεις» θα χρειαστούν συνολικά 650 δισ. ευρώ σε επενδύσεις για να υλοποιηθεί ο στόχος για καθαρές μηδενικές εκπομπές, ο οποίος είναι και πιο φιλόδοξος από αυτόν των περισσότερων κυβερνήσεων, με την ΕΕ των 27 χωρών και τη Βρετανία να θέτουν ως προθεσμία το 2050.
Αφού 377 πόλεις υπέβαλαν αίτηση συμμετοχής στο πρόγραμμα, επιλέχθηκαν 100 από την Ένωση και 12 από τις συνδεδεμένες χώρες, οι οποίες αναπτύσσουν σχέδιο για το κλίμα με την υποστήριξη της ΕΕ και της μη κερδοσκοπικής συμβουλευτικής εταιρείας Bankers without Boundaries (BwB).
Το σχέδιο αυτό θα μετατραπεί στη συνέχεια σε επενδυτικό σχέδιο που θα αξιολογηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες προτού δοθεί στην πόλη μια ετικέτα για την επιβεβαίωση του γεγονότος.
Μέχρι σήμερα, 33 πόλεις έχουν υπογράψει τα σχέδιά τους, μεταξύ των οποίων η Λυών, η Σεβίλλη, το Μάλμε, η Λισαβόνα και η Φλωρεντία, ενώ αναμένεται να εγκριθούν και άλλες τον Οκτώβριο. Τα έργα θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν τη μετασκευή κτιρίων ώστε να είναι πιο ενεργειακά αποδοτικά και την προσαρμογή των υποδομών ώστε να αντέχουν σε πιο ακραία καιρικά φαινόμενα.
«Ιστορικά, οι πόλεις δεν αποτελούσαν σημαντικούς εταίρους για τον ιδιωτικό τομέα, αλλά η πρόοδος μπορεί να είναι πολύ ταχύτερη αν το ιδιωτικό κεφάλαιο συμμετέχει περισσότερο», δήλωσε, σύμφωνα με το Euractiv, η Άλισον Λομπ, εκτελεστική διευθύντρια της οργάνωσης Bankers without Boundaries.
Για να βοηθήσει στην άντληση των κεφαλαίων, η ΕΕ εγκαινίασε την Τετάρτη έναν «Κόμβο Κλιματικών Πρωτευουσών» που θα αξιοποιήσει τις εγγυήσεις των εθνικών κυβερνήσεων για την προσέλκυση ιδιωτικής χρηματοδότησης και θα ομαδοποιήσει μικρά έργα που συνήθως θα δυσκολεύονταν να έχουν πρόσβαση σε χρηματοδότηση μεμονωμένα.
Η δημόσια και ιδιωτική χρηματοδότηση θα μπορούσε να λάβει πολλαπλές μορφές, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας τοπικών επενδυτικών funds ή της έκδοσης ομολόγων για τη χρηματοδότηση ορισμένων έργων. Η BwB ανακοίνωσε ότι σχεδόν 50 επενδυτές έχουν ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον να επενδύσουν μόλις ο μηχανισμός είναι έτοιμος.
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) πρόκειται να συνεργαστεί με τον κόμβο για την παροχή οικονομικών και τεχνικών συμβουλών στις πόλεις, ώστε να τις βοηθήσει να υλοποιήσουν τα αντίστοιχα σχέδιά τους. «Η ΕΤΕπ παρέχει πάνω από το ένα τέταρτο των δανείων μας σε πόλεις και ως η τράπεζα της Ευρώπης για το κλίμα επιθυμούμε να συνεργαστούμε με τις πόλεις για να τις βοηθήσουμε να υλοποιήσουν τις επενδύσεις τους για την κλιματική ουδετερότητα», δήλωσε η αντιπρόεδρος της ΕΤΕπ, Τερέζα Τσρέβνισκα.
Οι πόλεις συμβάλλουν σημαντικά στην κλιματική αλλαγή, καθώς παράγουν το 70% των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, από τις βιομηχανίες και την κατανάλωση ενέργειας στα κτίρια έως τα συστήματα μεταφορών που βασίζονται σε ορυκτά καύσιμα.
Οι κάτοικοι των πόλεων είναι επίσης ιδιαίτερα εκτεθειμένοι στην κλιματική αλλαγή. Σχεδόν τα μισά από τα σχολεία και τα νοσοκομεία των πόλεων της Ευρώπης βρίσκονται σε αστικές «θερμικές νησίδες», όπου οι πυκνές συστάδες κτιρίων και δρόμων απορροφούν τη θερμότητα και ανεβάζουν τις θερμοκρασίες περισσότερο απ’ ό,τι στις πράσινες περιοχές, θέτοντας τους ευάλωτους ανθρώπους σε μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου από το θερμικό στρες.