Η ενοικίαση και η αγορά κατοικιών αποτελούν σήμερα τις κυριότερες συναλλαγές στην ελληνική αγορά ακινήτων, με την ενοικίαση ωστόσο να υπερισχύει. Οι συναλλαγές για επαγγελματικούς χώρους είναι σημαντικές, αλλά λιγότερο συχνές από εκείνες των κατοικιών, ενώ σε ακόμη μικρότερο ποσοστό υπάρχει ενδιαφέρον για αγορά ή ενοικίαση οικοπέδων. Την ώρα που πλέον σχεδόν το 80% των Ελλήνων μέσα στην επόμενη πενταετία σκέφτονται να προχωρήσουν σε μια συναλλαγή που αφορά τα ακίνητα.
Σύμφωνα σχετική έρευνα που πραγματοποίησε το ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ για λογαριασμό του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών,η περίπου το 76% των πολιτών έχει συμμετάσχει σε ενοικίαση κατοικίας, είτε ως ιδιοκτήτες είτε ως ενοικιαστές. Αυτό υποδηλώνει ότι οι κατοικίες αποτελούν την κύρια δραστηριότητα στην αγορά ακινήτων, καθώς οι περισσότεροι ενδιαφέρονται για ενοικίαση σπιτιού, ενώ ένα 55% έχει εμπλακεί σε αγοραπωλησία κατοικίας, είτε ως αγοραστές είτε ως πωλητές.
Μετά τις κατοικίες, η επαγγελματική στέγη αποτελεί τη δεύτερη πιο συνηθισμένη κατηγορία συναλλαγών. Εδώ το 30% που συμμετείχε στην έρευνα ισχυρίστηκε ότι έχει ενοικιάσει επαγγελματικό χώρο, ενώ το 10% ότι έχει συμμετάσχει σε αγοραπωλησία επαγγελματικής στέγης. Αυτό δείχνει ότι οι επιχειρήσεις συνήθως προτιμούν να νοικιάζουν επαγγελματικούς χώρους αντί να τους αγοράζουν, επιλέγοντας την ενοικίαση για μεγαλύτερη ευελιξία.
Επιπλέον, ένα σημαντικό ποσοστό των συναλλαγών (26,1%) αφορά την αγορά και πώληση οικοπέδων, κάτι που υποδεικνύει τη ζήτηση για ιδιοκτησία γης, πιθανόν για μελλοντική κατασκευή ή επένδυση. Αντίθετα, η ενοικίαση οικοπέδων είναι πολύ σπάνια, με μόλις το 3,4% των ερωτηθέντων να έχει προχωρήσει σε ενοικίαση οικοπέδου, κάτι που υποδεικνύει ότι η αγορά γης για ιδιοκτησία προτιμάται περισσότερο από την ενοικίασή της.
Αναφορικά με τις δημογραφικές διαφοροποιήσεις, η ενοικίαση κατοικιών είναι πιο συχνή στις μικρότερες ηλικίες, σε αντίθεση με την αγορά που πλέον την επιλέγουν κυρίως άτομα άνω των ετών.
Αναλυτικά, σύμφωνα με την έρευνα ξεπερνά το 80% η διενέργεια πράξης ενοικίασης κατοικίας στις ηλικίες μέχρι 49 ετών, ενώ το ποσοστό μειώνεται στις μεγαλύτερες ηλικίες, στο 74% για τις ηλικίες 50 – 59 ετών και στο 71% για τα άτομα άνω των 60 ετών. Αντίστροφη είναι η σχέση αναφορικά με την αγοραπωλησία ακινήτων, όπου τουλάχιστον μία πράξη έχει πραγματοποιήσει περισσότερο από το 64% των ατόμων που είναι άνω των 60 ετών, ποσοστό σημαντικά υψηλότερο από το 55% των ατόμων που είναι στην ηλικιακή κατηγορία μεταξύ 50 και 59 ετών και με τα ποσοστά να πέφτουν κάτω από το 50% στις μικρότερες ηλικίες.
Οι μεγαλύτερης ηλικίας άτομα είναι πιθανότερο να έχουν ενοικιάσει επαγγελματική στέγη, να έχουν αγοράσει/πουλήσει οικόπεδο ή επαγγελματική στέγη, με τα ποσοστά τους να αυξάνονται συγκριτικά με τους νεότερους. Συγκεκριμένα, ενώ μόνο το 8,3% των ατόμων κάτω των 39 ετών έχει αγοράσει ή πουλήσει οικόπεδο, το ποσοστό αυτό φτάνει το 37% για άτομα άνω των 60 ετών.
Στους ελεύθερους επαγγελματίες, παρατηρείται σημαντική διαφορά μεταξύ όσων ενοικιάζουν και όσων αγοράζουν επαγγελματική στέγη: πάνω από το 50% των ελεύθερων επαγγελματιών έχουν ενοικιάσει χώρο, ενώ κάτω από το 20% έχει αγοράσει. Αυτό δείχνει ότι οι επαγγελματίες τείνουν να προτιμούν την ενοικίαση για την επαγγελματική τους στέγη, πιθανόν για λόγους ευελιξίας.
Η συμμετοχή σε αγοραπωλησίες ακινήτων επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από το οικογενειακό εισόδημα και το εκπαιδευτικό επίπεδο. Όσο υψηλότερα είναι αυτά, τόσο αυξάνεται η συμμετοχή στις συναλλαγές. Για παράδειγμα, περίπου οι μισοί από όσους έχουν πρωτοβάθμια ή δευτεροβάθμια εκπαίδευση έχουν αγοράσει ή πουλήσει κατοικία, ενώ το ποσοστό αυτό φτάνει το 58,2% για άτομα με μεταπτυχιακές ή διδακτορικές σπουδές.
Στη διερεύνηση της πιθανότητας πραγματοποίησης συναλλαγής με ακίνητα στα επόμενα πέντε χρόνια, το 77% των συμμετεχόντων θεωρεί πιθανή την προοπτική μιας μελλοντικής συναλλαγής στον χώρο των ακινήτων, ενώ το 11,5% την κρίνει απίθανη και σχεδόν το 12% παραμένει αναποφάσιστο.
