Στην κορυφή της ατζέντας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) αμέσως μετά τις εκλογές, ανεξαρτήτως αποτελέσματος, βρίσκονται συγκεκριμένες στρατηγικές προτεραιότητες.
Η ΕΕ μετά από το πέρας των εκλογών θα κληθεί και πάλι μετά το πέρας των εκλογών να πάρει κρίσιμες αποφάσεις που αφορούν στην κοινή άμυνα, ένας διάλογος που έχει «ανοίξει» για τα καλά.
Ωστόσο, το μεγάλο βάρος «πέφτει» στην αύξηση της οικονομικής ανταγωνιστικότητας της Ένωσης, καθώς στην κορυφή της ατζέντας, και προεκλογικά από την Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, έχει μπει με επιτακτικούς ρυθμούς το ζήτημα της Ένωσης Κεφαλαιαγορών για την κινητοποίηση των ιδιωτικών αποταμιεύσεων για επενδύσεις και ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, ώστε να αντιμετωπιστεί το χρηματοδοτικό χάσμα ύψους 500 δισ. ευρώ ετησίως μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ.
Σε αυτή την κατεύθυνση, η έκθεση του Ενρίκο Λέττα για το μέλλον της ενιαίας αγοράς και η αναμενόμενη έκθεση του Μάριο Ντράγκι για την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ προσδοκάται να συμβάλουν στη διαμόρφωση του τρόπου με τον οποίο η ΕΕ θα αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της ανταγωνιστικότητας.
Σε αυτό το πλαίσιο και με την προτεραιοποίηση των δύο αυτών σημείων, ο οίκος αξιολόγησης Scope Ratings εκτιμά πως θα «πάει πίσω» και θα υποβαθμιστεί η πράσινη ατζέντα της ΕΕ.
Στο επίκεντρο η ανταγωνιστικότητα
Το επίδικο για την ΕΕ είναι ο τρόπος καλύτερης κινητοποίησης των ιδιωτικών κεφαλαίων και βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας με την προώθηση της δημιουργίας θέσεων εργασίας, της διευκόλυνσης των επιχειρήσεων και της ενίσχυσης της έρευνας, της καινοτομίας και της εκπαίδευσης, με γνώμονα τη χρηματοδότηση της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης.
Ο Μάριο Ντράγκι έχει τονίσει από πλευράς του πως το χρηματοδοτικό κενό ύψους 500 δισ. ευρώ ετησίως μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ, για να επιτευχθεί η μείωσή του, το ένα τρίτο των κονδυλίων θα πρέπει να προέρχεται από δημόσιες πηγές. Αν και περίπου 95 δισ. ευρώ από τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης δεν έχουν χρησιμοποιηθεί, απομένουν πρόσθετα κεφάλαια που πρέπει να συγκεντρωθούν μέσα από άλλες διόδους και μηχανισμούς όπως το νέο κοινό χρέος της ΕΕ και οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
Σημαντικός παράγοντας η ενιαία άμυνα – Οικονομικό «αγκάθι» η επιβράδυνση σε Γαλλία και Γερμανίας
Όπως εκτιμά η Scope Ratings, οι αυξημένες επενδύσεις στην ασφάλεια και την άμυνα θα αποτελέσουν επίσης προτεραιότητα δεδομένης της γεωπολιτικής κατάστασης. Μια ένδειξη αυτής της τάσης είναι η απόφαση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων να διευκολύνει τη χρηματοδότηση των ΜμΕ στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας.
Η κλίμακα και η ταχύτητα της φιλοδοξίας της Ευρώπης να κάνει περισσότερα για τη χρηματοδότηση της άμυνας, ενδεχομένως μέσω κοινής έκδοσης χρέους, θα εξαρτηθεί εν μέρει από το αποτέλεσμα των εκλογών του Νοεμβρίου στις ΗΠΑ και τη δύναμη της δέσμευσης της επόμενης κυβέρνησης στο ΝΑΤΟ.
Ωστόσο, η επιβράδυνση της οικονομίας, τα δημογραφικά στοιχεία και η μέτρια αύξηση της παραγωγικότητας αποτελούν διαρθρωτικές προκλήσεις για την ΕΕ, απαιτώντας από την επόμενη Κομισιόν να ενεργήσει αποφασιστικά προς αυτή την κατεύθυνση.
Η οικονομική παραγωγή στην ΕΕ των 27 αυξήθηκε κατά 3,9 π.μ. από το 2019, αν και τα δύο μεγαλύτερα μέλη της, η Γερμανία και η Γαλλία αναπτύχθηκαν με βραδύτερους ρυθμούς πιο αργά. Το ΑΕΠ της Γαλλίας αυξήθηκε κατά 2,2 π.μ., ενώ η οικονομία της Γερμανίας παρέμεινε στάσιμη τα τελευταία πέντε χρόνια.
Σε σύγκριση με άλλες μεγάλες, ανεπτυγμένες οικονομίες, η ΕΕ υπεραπέδωσε έναντι του Ηνωμένου Βασιλείου (+1,7 π.μ.) και της Ιαπωνίας (+2,5 π.μ.) κατά την περίοδο αυτή, αλλά υστερεί σημαντικά έναντι των ΗΠΑ (+8,7 π.μ.), εξ ου και η σημασία της ενίσχυσης της ενιαίας κεφαλαιαγοράς για να συμβάλει στην κάλυψη του χάσματος.
Όπως αναφέρει και η Scope, τα δημογραφικά στοιχεία της Ευρώπης παραμένουν μια μεσοπρόθεσμη οικονομική πρόκληση. Ο πληθυσμός της ΕΕ θα μειωθεί κατά 4,7% σε 423 εκατομμύρια έως το 2050, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των Ηνωμένων Εθνών, με χειρότερες προοπτικές για την Ιταλία (-11,3%), την Ισπανία (-6,8%) και τη Γερμανία (-5,2%). Η ΕΕ εξακολουθεί να συγκρίνεται ευνοϊκά με την Ιαπωνία (-16,2%), αλλά οι προοπτικές είναι σημαντικά χειρότερες από ό,τι στο Ηνωμένο Βασίλειο (+6,3% σε 71,7 εκατ.) και στις ΗΠΑ (+11,1% σε 375,1 εκατ.).
Οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας, όπως η βελτίωση της κινητικότητας και των δεξιοτήτων, είναι απαραίτητες για την αντιμετώπιση των μεταβαλλόμενων αναγκών των εργοδοτών και των μελλοντικών ελλείψεων. Εδώ, τα πιο ισχυρά ακροδεξιά κόμματα θα μπορούσαν να προωθήσουν πολιτικές που θα περιορίζουν τη μετανάστευση, ενδεχομένως ανακόπτοντας την ανάπτυξη και τροφοδοτώντας τον πληθωρισμό.
Η παραγωγικότητα στην ΕΕ αυξήθηκε την τελευταία δεκαετία ταχύτερα από ό,τι στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά βραδύτερα από ό,τι στην Ιαπωνία ή τις ΗΠΑ. Η μείωση των ωρών εργασίας ανά εργαζόμενο αντισταθμίστηκε από την αύξηση της πραγματικής παραγωγικότητας της εργασίας και της απασχόλησης.
Οι προτάσεις για τη μείωση του κατακερματισμού της αγοράς μεταξύ των κρατών μελών θα βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να επωφεληθούν περισσότερο από την κλίμακα της ενιαίας αγοράς, αντισταθμίζοντας εν μέρει τα δυσμενή δημογραφικά στοιχεία και αυξάνοντας παράλληλα τη διεθνή ανταγωνιστικότητα της ΕΕ.