Έρευνα Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης: Κύμα επιστροφής της γενιάς του brain drain από το 2019 και μετά

Ενθαρρυντικά μηνύματα για τον επαναπατρισμό Ελλήνων της γενιάς του brain drain στέλνει νέα έρευνα του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης.

Υπενθυμίζεται ότι, με βάση τα στοιχεία της Eurostat που ανακοίνωσε το Υπουργείο Οικονομικών τον Μάρτιο του 2024, περισσότεροι από 350.000 Έλληνες της γενιάς του brain drain έχουν επιστρέψει, ενώ το κύμα φυγής έως το 2016 είχε υπολογιστεί σε έρευνα από την Τράπεζα της Ελλάδας στους 680.000.

Η μεγάλη πλειοψηφία των συμμετεχόντων στη μελέτη επέστρεψε από το 2019 και μετά, έχει μέσο μισθό στην Ελλάδα πάνω από 2.300 ευρώ, οι περισσότεροι αισθάνονται αισιόδοξοι για το μέλλον, ενώ δίνουν «ψήφο εμπιστοσύνης» στην Ελλάδα ως τόπο για να ζεις.

Συγκεκριμένα, όπως προκύπτει από τους αριθμούς, περισσότεροι από έξι στους 10 (63%) δήλωσαν ότι επέστρεψαν στην Ελλάδα από το 2019 κι έπειτα, γεγονός που φανερώνει ότι η χώρα έχει γίνει σαφώς πιο ελκυστική για Έλληνες που μετανάστευσαν κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης και τους «πείθει» να επιστρέψουν.

Προσωπικοί και οικογενειακοί λόγοι ήταν, όπως αναμενόταν, οι κυριότεροι παράγοντες που επηρέασαν τους ερωτηθέντες. Ενδεικτικό είναι πως η συντριπτική πλειοψηφία απέδωσε σημασία στην ανάγκη να βρίσκονται κοντά στην οικογένεια και τους φίλους τους. Ωστόσο, η θετική πορεία της χώρας λειτούργησε ως κίνητρο επαναπατρισμού για πολλούς.

Το 38% σημείωσε πως η βελτίωση της ελληνικής οικονομίας και αγοράς τους επηρέασε πάρα πολύ ή αρκετά στην απόφασή τους να επιστρέψουν. Το 23% δήλωσε ότι η εύρεση θέσης εργασίας στην Ελλάδα με αντίστοιχες αποδοχές και προοπτικές με το εξωτερικό διαδραμάτισε πάρα πολύ ή αρκετά σημαντικό ρόλο. Το 20% απάντησε πως η βελτιωμένη πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα είχε πάρα πολύ ή αρκετά μεγάλη επίδραση στο σκεπτικό τους.

Μάλιστα, όταν κλήθηκαν να επιλέξουν τον μοναδικό σημαντικότερο λόγο για τον οποίο οδηγήθηκαν στην απόφαση να επαναπατριστούν, ένας στους πέντε (20%) είπε ότι ήταν η βελτίωση της ελληνικής οικονομίας και της αγοράς. Ακόμα 10% απέδωσε την απόφασή του πρωτίστως στη βελτιωμένη πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα. Αυτό σημαίνει ότι σχεδόν ένας στους τρεις (30%) αποφάσισε να γυρίσει στην πατρίδα του με κύριο γνώμονα τις θετικές οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις.

Οι συνιστώσες αυτές αντικατοπτρίζονται στο πώς βλέπουν τις προοπτικές τους οι άνθρωποι του brain regain. Περισσότεροι από τους μισούς ερωτηθέντες (51%) απάντησαν πως είναι είτε «σίγουρα» είτε «μάλλον» αισιόδοξοι για το μέλλον.

Το 55% ανέφερε ότι η Ελλάδα είναι τόπος για να ζει κανείς.

Πού εργάζονται και τι μισθούς παίρνουν

Σημαντικό μερίδιο των Ελλήνων που έχουν επιστρέψει απασχολείται σε δυναμικούς κλάδους μεγάλης προστιθέμενης αξίας ή καλύπτει κενά που δημιουργήθηκαν σε σημαντικές υπηρεσίες κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης.

Ενδεικτικά, το 10% εργάζεται στις νέες τεχνολογίες και στην πληροφορική, ακόμα 10% απασχολείται στην εκπαίδευση, 7% στην υγεία και 5% στην ενέργεια και στις ανανεώσιμες πηγές.

Πολύ σημαντικό είναι επίσης το εύρημα σύμφωνα με το οποίο το 46% των Ελλήνων που άφησαν τη ζωή τους στο εξωτερικό για να επιστρέψουν στην πατρίδα του, εργάζεται πλέον σε ελληνική επιχείρηση, οργανισμό ή υπηρεσία. Το ποσοστό αυτό, αν συμπεριληφθούν οι εργαζόμενοι σε πολυεθνικές με δραστηριότητα στη χώρα και οι αυτοαπασχολούμενοι / ελεύθεροι επαγγελματίες, ανέρχεται στο 83%.

Το 7% εργάζεται εξ αποστάσεως για εταιρεία ή οργανισμό του εξωτερικού, γεγονός που επίσης συνεισφέρει στην ελληνική οικονομία με έναν τρόπο που δεν είχε συνηθίσει η χώρα στο παρελθόν.

Όλα αυτά αποτυπώνονται και μισθολογικά, καθώς ο μέσος μισθός διαμορφώνεται στα 2.370 ευρώ το μήνα. Μόλις το 22% αμείβεται με έως 1.000 ευρώ.

Η έρευνα διεξήχθη τον Οκτώβριο του 2024 σε συνεργασία με την Kapa Research, αποκλειστικά σε δείγμα πολιτών που έφυγαν στο εξωτερικό στη διάρκεια της κρίσης αλλά έχουν επιστρέψει στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια.