Πιέσεις δέχεται η κυβέρνηση γύρω από την μείωση του ΦΠΑ σε συγκεκριμένα αγαθά και υπηρεσίες, με την ίδια να υπεραμύνεται της προσπάθειας της να διατηρήσει σε τάξη τα δημόσια έσοδα, εξαιτίας του αυξανόμενου ειδικού βάρους των εν λόγω εσόδων στον προϋπολογισμό ακόμα και όταν ο πληθωρισμός αποκλιμακώνεται.
Τελευταίο «κρούσμα» σημειώθηκε κατά την παρουσία του υπουργού Οικονομικών, Κωστή Χατζηδάκη, στη γενική συνέλευση του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων, όταν και δέχτηκε νύξεις για την μείωση του συντελεστή ΦΠΑ στον καφέ, με τον ίδιο να απαντά πως δεν θα συναινέσει στον «εκτροχιασμό» των δημόσιων εσόδων και του προϋπολογισμού.
Η στάση της κυβέρνησης «εξηγείται» από το γεγονός πως η συμμετοχή του ΦΠΑ στα συνολικά έσοδα του κράτους είναι διαχρονικά ισχυρή, χωρίς μάλιστα να αλλοιώνεται από το γεγονός πως από την πανδημία και έπειτα, μειώθηκαν οι συντελεστές από το 24% στο 13% σε μία σειρά από αγαθά και υπηρεσίες, ως κίνηση στήριξης της κοινωνίας και της αγοράς.
Συγκεκριμένα, ο ΦΠΑ σε ένα μακρύ κατάλογο αγαθών και υπηρεσιών μειώθηκε από το 24% στο 13% από το ξέσπασμα της πανδημίας κι έπειτα, και μετά από διαδοχικές παρατάσεις οδηγήθηκε σε μόνιμη μείωση από φέτος σε αναψυκτικά, μεταφορές, γυμναστήρια, κινηματογράφους και θέατρα, ενώ έως 30 Ιουνίου ισχύει η προσωρινή μείωση των συντελεστών στα ροφήματα στην εστίαση και στα ταξί, με σκέψεις να διατυπώνονται για νέα παράταση έξι μηνών.
Σημαντική συμβολή του ΦΠΑ στα δημόσια έσοδα – Ξεπέρασε τον πληθωρισμό
Παρ’ όλ’ αυτά, και παρά την μείωση των συντελεστών σχεδόν στο μισό τα τελευταία χρόνια σε μια ολόκληρα σειρά προϊόντων, τα έσοδα ΦΠΑ κάθε άλλο παρά κατέρρευσαν, όπως καταγράφεται στις απολογιστικές εκθέσεις της ΑΑΔΕ.
- Το 2021 ανήλθαν σε 17,430 δισ. ευρώ από σύνολο φορολογικών εσόδων 49,202 δισ. ευρώ, ήτοι σε ποσοστό 35,4254%.
- Το 2022 ανήλθαν σε 21,429 δισ. ευρώ από 57,987 δισ. ευρώ, ήτοι ποσοστό 36,9548%.
- Το 2023 ανήλθαν σε 23,385 δισ. ευρώ από 63,478 δισ. ευρώ, ήτοι σχεδόν σταθεροποιημένα σε ποσοστό 36,8395%.
Ας σημειωθεί πως κατά τα τρία έτη, η απόδοση των εσόδων ΦΠΑ ξεπέρασε τους στόχους του προϋπολογισμού, ενώ το κόστος της, κατά περίπτωσης, μείωσης του ΦΠΑ στο 13%, κατά την περίοδο σύνταξης της έκθεσης προϋπολογισμού του 2024, για το έτος 2023, υπολογιζόταν σε άνω των 400 εκατ. ευρώ.
Ακόμα μία παράμετρος που αξίζει να επισημανθεί είναι η υπεραπόδοση της αύξησης των εσόδων ΦΠΑ από έτος σε έτος, σε σχέση με την άνοδο του πληθωρισμού, με τα εν λόγω έσοδα να ξεπερνούν κατά πολύ τις αυξήσεις στις τιμές. Συγκεκριμένα, η μεταβολή στα έσοδα ΦΠΑ μεταξύ 2021 και 2022 «έτρεξε» με ρυθμό αύξησης 22,9% (κάτι που εξηγείται από το γεγονός της ομαλοποίησης της αγοράς από τα lockdown και το σοκ του κορονοϊού των ετών 2020-2021) ενώ στη συνέχεια η μεταβολή στα έσοδα ΦΠΑ ανάμεσα σε 2022 και 2023 συντελέστηκε σε ποσοστό 9,1%. Στα συγκεκριμένα έτη ο ρυθμός του πληθωρισμού υπολειπόταν αισθητά της αύξησης των εσόδων ΦΠΑ καθώς «έτρεξε» με 5,1% το 2021 με 7,2% το 2022 και με 3,5% το 2023.
Ως εκ τούτου, η συμβολή του ΦΠΑ στα δημόσια έσοδα, κάθε άλλο παρά «πλασματική» είναι ή στηριζόμενη μόνο στην άνοδο των τιμών, εξηγώντας έτσι την στάση της κυβέρνησης να μην αποδεχτεί νέες μειώσεις, καθώς αποτελεί κεντρικό πυλώνα των δημόσιων οικονομικών.
