Πέντε δευτερόλεπτα ήταν αρκετά ώστε να χάσει χθες (28.4.2025) η Ισπανία το 60% της ηλεκτρικής της ενέργειας. Η χώρα είδε 15 γιγαβάτ να εξαφανίζονται ακαριαία και χρειάστηκαν περί τις 10 ώρες για να επιστρέψει η ισχύς σε ικανοποιητικά επίπεδα. Προς το παρόν δεν είναι γνωστά τα ακριβή αίτια του μπλακ άουτ.
Το μόνο που έχουμε ως πληροφορία είναι η τοποθέτηση των Πορτογάλων, που έκαναν λόγο για ακραίο μετεωρολογικό φαινόμενο που προκάλεσε μπλακ αουτ στις γραμμές μεταφοράς. Προκαλεί εντύπωση, πάντως, το ότι οι αρχές της Ισπανίας δεν έχουν προβεί σε κάποια ανακοίνωση, αν όντως ισχύει αυτό το σενάριο. Άλλωστε, ο διαχειριστής του δικτύου διαθέτει λεπτομερέστατα δεδομένα που καλύπτουν τα όσα συμβαίνουν δευτερόλεπτο προς δευτερόλεπτο. Έτσι, οι θεωρίες ότι κάποια κυβερνοεπίθεση κρύβεται πίσω από τη διακοπή, δίνουν και παίρνουν.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Με αφορμή τα παραπάνω, και με τις λιγοστές πληροφορίες που υπάρχουν, μπορούμε να πούμε πάντως τα εξής:
Σε τέτοιες περιπτώσεις τεράστιων διακοπών, αυτό που συμβαίνει είναι μια ταχύτατη αλληλουχία γεγονότων, όπου ένα πρόβλημα σε ένα στοιχείο του δικτύου προκαλεί αλυσιδωτή αντίδραση. Ενδεικτικό είναι ότι στο παρελθόν έχουν προκληθεί μεγάλα μπλακ άουτ ακόμα και από κάτι τόσο απλό, όσο ένα ζώο που μπήκε σε ένα μετασχηματιστή.
Στη συνέχεια, οι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής βγαίνουν ένας – ένας αυτομάτως εκτός λειτουργίας προκειμένου να προστατευτούν από μόνιμη ζημιά. Ολόκληρο το δίκτυο είναι φτιαγμένο με βάση αυτή τη λογική ώστε να μπορέσει να «ανέβει» ξανά και να μην αχρηστευτούν οι γραμμές και ο υπόλοιπος εξοπλισμός.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Οι άνθρωποι του κλάδου γνωρίζουν βεβαίως, ότι τα έκτακτα συμβάντα αποτελούν κανόνα στη δουλειά τους. Για αυτό και οι διαχειριστές είναι προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουν μια ευρεία γκάμα από σενάρια, όπως ατυχήματα, φυσικά φαινόμενα, κυβερνοεπιθέσεις ή ακόμα και ηλιακές καταιγίδες ή εκλείψεις ηλίου.
Το ίδιο ισχύει και στην Ελλάδα, όπου ο ΑΔΜΗΕ διαχειρίζεται ένα σύγχρονο δίκτυο, έχοντας επενδύσει δισεκατομμύρια για τη συντήρηση, αναβάθμιση και θωράκισή του.
Οι φυσικές καταστροφές που βίωσε η χώρα μας τα προηγούμενα χρόνια οδήγησαν ήδη σε αναθεώρηση της όλης προσέγγισης, κάτι που αφορά κυρίως το δίκτυο διανομής, αλλά αγγίζει και το αντίστοιχο της μεταφοράς.
Επίσης, τα τελευταία χρόνια και μετά την εμπειρία της ενεργειακής κρίσης και του πολέμου στην Ουκρανία, ο ελληνικός διαχειριστής μαζί με τους ευρωπαϊκούς ομολόγους του, έχουν αφιερώσει σημαντική προσπάθεια στην αντιμετώπιση πιθανών ασύμμετρων απειλών, βάζοντας στη φαρέτρα τους νέα εργαλεία και άμυνες σχετικά με την κυβερνοασφάλεια.
Ακόμα και έτσι, όμως, είναι κοινώς αποδεκτό ότι υπάρχει πάντα το σενάριο ενός μπλακ άουτ, ιδίως όταν μιλάμε για ένα σύστημα πιο περίπλοκο από ποτέ με βάση διεσπαρμένη παραγωγή σε όλη τη χώρα μέσω των ΑΠΕ. Το ζητούμενο δεν μπορεί να είναι ο πλήρης μηδενισμός αυτής της πιθανότητας, αλλά η ελαχιστοποίησή της.
Τέλος, πολύ μεγάλη σημασία έχει το μετά, δηλαδή μέσα σε πόσο χρόνο είναι σε θέση οι διαχειριστές να επαναφέρουν το σύστημα πλήρως. Στην περίπτωση της Ισπανίας ο χρόνος που χρειάστηκε ήταν λιγότερο από μια ημέρα, καθώς οι αρχές επέδειξαν αντανακλαστικά και εργάστηκαν με ταχύτητα.
