Η θέσπιση της δυνατότητας ίδρυσης παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων στην Ελλάδα στις αρχές του τρέχοντος έτους έχει οδηγήσει σε νέες επενδυτικές κινήσεις, ενώ στο δημόσιο διάλογο, γίνεται λόγος από ορισμένους για αυξημένο «ενδιαφέρον» ή ακόμα και “έκρηξη” στον ευρύτερο στο χώρο της ιδιωτικής εκπαίδευσης, όχι μόνο από επενδυτές, αλλά και από τους γονείς για λογαριασμών των μαθητών – παιδιών τους.
Ωστόσο, μια πιο προσεκτική ματιά στα επίσημα στατιστικά στοιχεία, όχι μόνο της τελευταίας διαθέσιμης -από άποψη δεδομένων- τριετίας αλλά της τελευταίας δεκαετίας αλλά και πριν από αυτή κάθε άλλο παρά δείχνει μία πραγματικά σοβαρή αύξηση τόσο των μονάδων, όσο και των μαθητών της ιδιωτικής εκπαίδευσης.
Με άλλα λόγια, «ενδιαφέρον» μπορεί, ενδεχομένως, να υπάρχει από ολοένα και περισσότερους γονείς προς την ιδιωτική εκπαίδευση, αλλά αυτό σε καμία περίπτωση δεν έχει μεταφραστεί σε αισθητή αύξηση της πελατείας της, δηλαδή των μαθητών που φοιτούν σε αυτή.
Πιο συγκεκριμένα, την τριετία 2019 – 2022 (σ.σ. το 2021/22 είναι η τελευταία σεζόν με διαθέσιμα στοιχεία από την ΕΛΣΤΑΤ), σημειώθηκε μεγάλη αύξηση των μονάδων και των μαθητών στο χώρο των ιδιωτικών νηπιαγωγείων (51%), και μία αισθητή αύξηση μονάδων και μαθητών στο χώρο των Γυμνασίων και Λυκείων (26% και 15% αντίστοιχα) και μία πολύ μικρή αύξηση στο χώρο των Δημοτικών (6%).
Ωστόσο, η εικόνα αλλάζει αν δει κανείς τα στοιχεία σε ορίζοντα δεκαετίας και συγκεκριμένα από το 2010/11, δηλαδή την πρώτη σεζόν επί εποχής μνημονίων έως και το 2021/22, η οποία περιλαμβάνει και τη σεζόν 2018/19 όπου η χώρα «εξήλθε» των Μνημονίων.
Εκείνο το συμπέρασμα το οποίο προκύπτει από μία μελέτη της περιόδου 2010 – 2022 (με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ) είναι πως η αύξηση του δυναμικού της ιδιωτικής εκπαίδευσης (μονάδες, μαθητές κλπ) που σημειώθηκε μετά το 2019 καταρχάς δεν ξεκίνησε το…2019, αλλά από το 2016/2017, ενώ το επίπεδο του δυναμικού της ιδιωτικής εκπαίδευσης ελάχιστα είναι μεγαλύτερο από εκείνο του 2010/11, με μόνη εξαίρεση τα νηπιαγωγεία στα οποία σημειώθηκε όντως εκτίναξη (εντελώς εξηγήσιμη, λόγω της ραγδαίας αύξησης των μαθητών στους βρεφονηπιακούς μέσω vouchers αλλά και της θέσπισης της υποχρεωτικής φοίτησης στα νηπιαγωγεία!).
Με άλλα λόγια, κατά την περίοδο 2019 – 2022 ή καλύτερα 2016 – 2022 εκείνο το οποίο συνέβη στη δυναμικότητα της ιδιωτικής εκπαίδευσης σε Δημοτικά – Γυμνάσια – Λύκεια (με εξαίρεση τα νηπιαγωγεία) ήταν να έλθει σε επίπεδα λίγο πάνω από το 2010/2011, δηλαδή πριν αρχίσουν να γίνονται μαζικά ορατές οι συνέπειες της μνημονιακής εποχής:
Συγκεκριμένα, την περίοδο 2010 – 2022:
- Οι μονάδες των νηπιαγωγείων εκτινάχθηκαν κατά ..79% (ή 362), φτάνοντας τα 817 το 2022 έναντι 455 το 2010, ενώ οι μαθητές του έφτασαν το 2022 τους 24.264 έναντι 12.016 το 2010.
- Οι μονάδες των ιδιωτικών Δημοτικών Σχολείων μειώθηκαν κατά 56% (ή κατά 206), πέφτοντας στις μόλις 159 το 2022 έναντι 365 το 2010. Οι μαθητές τους, μειώθηκαν κατά 7,3% (ή 3.211), φτάνοντας τους 40.634 το 2022 έναντι 43.845 το 2010.
- Οι μονάδες των ιδιωτικών Γυμνασίων αυξήθηκαν κατά 10% (ή 10) και οι μαθητές τους αυξήθηκαν κατά 24% (4.007), φτάνοντας στους 20.335 το 2022 έναντι 16.328 το 2010.
- Οι μονάδες των ιδιωτικών Λυκείων αυξήθηκαν μεν κατά 13% (ή 12), αλλά οι μαθητές τους αυξήθηκαν κατά 10% (1.591), φτάνοντας τους 16.871 το 2022 έναντι των 15.280 το 2010.
Συνολικά, οι μαθητές της ιδιωτικής εκπαίδευσης (νηπιαγωγεία, δημοτικά, γυμνάσια, λύκεια) το 2022, ανήλθαν στους 102.264 έναντι των 87.469 το 2010. Δηλαδή αυξήθηκαν κατά 14.795 ή 16% με το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος αυτής της αύξησης να προέρχεται από τους μαθητές του… νηπιαγωγείο, λίγο από τους μαθητές Γυμνασίου και ελάχιστα του Λυκείου, ενώ οι μαθητές των ιδιωτικών δημοτικών μειώθηκαν. Αυτό είναι το πρώτο συμπέρασμα, σε σχέση με το ερώτημα που αφορά το εύρος της «στροφής» προς την ιδιωτική εκπαίδευση και δεν φαίνεται τόσο ενθαρρυντικό για την ιδιωτική εκπαίδευση.
Το δεύτερο ερώτημα αφορά το «ειδικό βάρος» της ιδιωτικής εκπαίδευσης από τη σκοπιά του ποσοστού των μαθητών της επί του συνόλου των μαθητών της εκπαίδευσης (δηλαδή συμπεριλαμβανομένης και της δημόσιας).
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι μαθητές της ιδιωτικής εκπαίδευσης αποτελούσαν το 2022 ποσοστό 7,7% επί του συνόλου της εκπαίδευσης. Οι μαθητές της δημόσιας εκπαίδευσης ανήλθαν στο 92,3%.
Αντίθετα το 2010, οι μαθητές της ιδιωτικής εκπαίδευσης αποτελούσαν το 6,3% και της δημόσιας το 93,7%. Συνεπώς, το «ειδικό βάρος» της ιδιωτικής εκπαίδευσης, με κριτήριο το πλήθος των μαθητών που φοιτούν σε αυτή αυξήθηκε κατά 1,4 μονάδες.
Πρόκειται αντικειμενικά για πολύ μικρή αύξηση, σε ορίζοντα 12ετίας, ειδικά αν λάβει κανείς υπόψιν πως κατά το ίδιο διάστημα (2010 – 2022) το συνολικό πλήθος των μαθητών (δημόσιας και ιδιωτικής εκπαίδευσης) μειώθηκε ή κατά 54.613 (-3,9%), φτάνοντας το 2022 τους 1.324.893 έναντι των 1.379.506 το 2010.
Συνεπώς κοντά στο 1/5 μέρος της αύξησης του «ειδικού βάρους» της ιδιωτικής εκπαίδευσης οφείλεται στη μείωση του συνολικού πλήθους των μαθητών.