Το νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών για τις συγχωνεύσεις επιχειρήσεων βρίσκεται ήδη στα «σκαριά» παρέχοντας ευκαιρίες στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις της Ελλάδας (ΜμΕ) για συνενώσεις και εξαγορές, επιδιώκοντας να αλλάξουν ριζικά τον «χάρτη» της ελληνικής οικονομίας.
Και αυτό, γιατί οι ΜμΕ αποτελούν παραδοσιακά την «ραχοκοκαλιά» της ελληνικής οικονομίας, καθορίζοντας ωστόσο παράλληλα και τους περιορισμούς της δυναμικής της, καθώς παράγουν αναλογικά μικρή προστιθέμενη αξία και με λίγες δυνατότητες περαιτέρω ανάπτυξης.
Σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό ορισμό, οι ΜμΕ διακρίνονται σε τρία μεγέθη, τις πολύ μικρές επιχειρήσεις που απασχολούν από μηδέν έως εννέα άτομα, τις μικρές επιχειρήσεις που απασχολούν από 10 έως 49 εργαζόμενους και τις μεσαίες επιχειρήσεις που απασχολούν από 50 έως 249 εργαζόμενους.
Όσον αφορά τον αριθμό των επιχειρήσεων, η πλειονότητα των ΜμΕ σε πανευρωπαϊκό επίπεδο ανήκει στη μικρότερη κατηγορία μεγέθους, με τις επιχειρήσεις πολύ μικρού μεγέθους να αντιπροσωπεύουν 22,82 εκατομμύρια από τα 24,3 εκατομμύρια ΜμΕ σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Και στην Ελλάδα, η αναλογία είναι ιδιαίτερα αυξημένη με πάνω από το 90% των ΜμΕ να ανήκουν στην πρώτη κατηγορία έχοντας λιγότερους από 9 εργαζόμενους.
Σημειώνεται πως οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι ιδιαίτερα σημαντικές στις μέρες μας, αντιμετωπίζοντας σοβαρά ζητήματα, όπως η μετάβαση στην πράσινη και βιώσιμη οικονομία, η αξιοποίηση των νέων ψηφιακών τεχνολογιών και η ανάγκη για εξειδικευμένους και καταρτισμένους εργαζόμενους, ιδίως σε χώρες με γηράσκοντα πληθυσμό, όπως είναι και η Ελλάδα.
Την ίδια στιγμή, το μικρό τους μέγεθος καθιστά δύσκολη την πρόσβαση τους στην χρηματοδότηση, κι ως εκ τούτου τις κρατάει «μακριά» από τα αναγκαία για επενδύσεις κεφάλαια, κάνοντας πιο «δύσκολη» την ανάπτυξη, την δική τους και κατ’ επέκταση της ελληνικής οικονομίας.
Αυτές τις παθογένειες φιλοδοξεί να λύσει το νομοσχέδιο που φέρνει το οικονομικό επιτελείο, δίνοντας φορολογικά και άλλα κίνητρα για την δημιουργία μεγαλύτερων, ισχυρότερων και πιο βιώσιμων επιχειρήσεων.
Στην πρώτη δεκάδα των χωρών με τις περισσότερες ΜμΕ η Ελλάδα
Παρά το μικρό της μέγεθος και τον σχετικά μικρό πληθυσμό η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη δεκάδα των χωρών με τον μεγαλύτερο αριθμό ΜμΕ. Σύμφωνα με στοιχεία του 2023 στην Ελλάδα λειτουργούσαν 740.070 ΜμΕ. Αυτό σημαίνει πως υπάρχει μία ΜμΕ ανά 14,07 κατοίκους, ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά στην ΕΕ. Από την πρώτη δεκάδα των χωρών της ΕΕ με τις περισσότερες ΜμΕ, πλην της Ελλάδας, η Ιταλία έχει 1 ΜμΕ ανά 15,8 κατοίκους, η Γαλλία 1 ΜμΕ ανά 21,1 κατοίκους, η Ισπανία έχει 1 ΜμΕ ανά 17,1 κατοίκους, η Γερμανία 1 ΜμΕ ανά 34,5 κατοίκους, η Ολλανδία έχει 1 ΜμΕ ανά 12,2 κατοίκους, η Τσεχία έχει 1 ΜμΕ ανά 9,9 κατοίκους, η Πορτογαλία έχει 1 ΜμΕ ανά 10,71 κατοίκους και η Ουγγαρία 1 ΜμΕ ανά 13,2 κατοίκους.
Ωστόσο, τα αποτελέσματα είναι πιο σύνθετα, καθώς παρόλο που η Γερμανία έχει τη μεγαλύτερη οικονομία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έχει μόλις τον τέταρτο μεγαλύτερο αριθμό ΜμΕ, πίσω από την Ιταλία, τη Γαλλία και την Ισπανία, και με συγκρίσιμο αριθμό ΜμΕ με την πολύ μικρότερη γειτονική της Πολωνία. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι χώρες αυτές είχαν μεγαλύτερο αριθμό επιχειρήσεων πολύ μικρού μεγέθους, 3,56 εκατομμύρια, 3,1 εκατομμύρια και 2,65 εκατομμύρια αντίστοιχα. Ωστόσο, η Γερμανία είχε πολύ μεγαλύτερο αριθμό μικρών επιχειρήσεων, και μεσαίων επιχειρήσεων, με 320.693 και 49.237 αντίστοιχα.
Αυτές οι μεγαλύτερες ΜμΕ, αν και λιγότερες σε αριθμό από τις πολύ μικρές επιχειρήσεις, αντιπροσωπεύουν σχετικά παρόμοιο μερίδιο της απασχόλησης και της προστιθέμενης αξίας. Για το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι ΜΜΕ απασχολούσαν περίπου 84,75 εκατ. άτομα και είχαν συνδυασμένη προστιθέμενη αξία 4,15 τρισ. ευρώ. Μεταξύ των πολύ μικρών και των μικρών επιχειρήσεων, ο τομέας του χονδρικού και λιανικού εμπορίου ήταν ο πιο συνηθισμένος κλάδος, ενώ η μεταποίηση ήταν ο πιο συνηθισμένος κλάδος μεταξύ των μεσαίων επιχειρήσεων.
Παράγουν αναλογικά λίγα οι ελληνικές ΜμΕ
Επιπλέον, σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, και παρά την υψηλή συμμετοχή των ΜμΕ στην οικονομία, η προστιθέμενη αξία που παράγουν για την ελληνική οικονομία είναι αναλογικά μικρή.
Σύμφωνα με στοιχεία της Κομισιόν για τη σωρευτική αύξηση της ονομαστικής προστιθέμενης αξίας των ΜμΕ κατά την περίοδο 2019-2023 ανάμεσα στα 27 κράτη μέλη της, η Ελλάδα κατατάσσεται μόλις στην 6η θέση.
Συγκεκριμένα, στην Ελλάδα ανέρχεται σε 15,4%, με μόνο την Ιταλία (3,1%), Γερμανία (10,6%), Γαλλία (12%), Ελβετία (15%) και Κύπρο (15,1%) να παράγουν λιγότερη προστιθέμενη αξία.
Στις τρεις πρώτες θέσεις βρίσκονται η Σλοβενία (47,8%), Μάλτα (50,1%) και Λιθουανία (59,3%).
Πρακτικά, η χαμηλή επίδοση των ελληνικών ΜμΕ σε συνδυασμό με την ισχυρή παρουσία τους στην ελληνική οικονομία σημαίνει πως παραδοσιακά συνιστούν μία αναγκαστική «δίοδο» με αμφίβολες προϋποθέσεις και αποτελέσματα για την απασχόληση του εργαζόμενου πληθυσμού της χώρας εξαιτίας της μειωμένης προσφοράς θέσεων εργασίας, που με την σειρά της αντανακλά και το παραγωγικό κενό και το προβληματικό οικονομικό μοντέλο που ακολουθείται, στοιχεία τα οποία φιλοδοξεί να διορθώσει το νομοσχέδιο που φέρνει το οικονομικό επιτελείο.