Η σημερινή (20.01.2024) ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ είναι και η επίσημη αφετηρία της δεύτερης θητείας ως πρόεδρος των ΗΠΑ, με τα διακυβεύματα για την διεθνή οικονομία να είναι πολλά.
Ήδη, η έλευση του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο ως ο 47ος Πρόεδρος των ΗΠΑ έχει πυροδοτήσει γεγονότα στις αγορές. Την Παρασκευή 17 Ιανουαρίου η Wall Street έκλεισε την πιο κερδοφόρα εβδομάδα της από την ημέρα που οι κάλπες ανέδειξαν ως νικητή τον Τραμπ, ενώ βάσει των εξαγγελιών του, έχουν κάθε λόγο να αισθάνονται χαρούμενοι για τα μελλούμενα στην αμερικανική οικονομία, οι μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες και οι βιομηχανίες.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ωστόσο, τα πράγματα δεν είναι, προφανώς, ρόδινα για όλους. Χωρίς να φαίνεται στον ορίζοντα κάποιο πεδίο για σύναψη μιας συμφωνίας μεταξύ της νέας αμερικανικής κυβέρνησης και της Κομισιόν, η ΕΕ μπορεί να πληγεί από τους αμερικανικούς εμπορικούς δασμούς σχετικά σύντομα, με τον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας να είναι και αυτός που κινδυνεύει ιδιαίτερα.
Όπως αναφέρει σε ανάλυση του το Κέντρο Ερευνών Οικονομικής Πολιτικής (CEPR), το παραπάνω σε συνδυασμό με την αβεβαιότητα που δημιουργείται από τις εμπορικές πολιτικές του Τραμπ, αναμένεται να επιβραδύνει την οικονομική ανάπτυξη και να παρατείνει τη συνεχιζόμενη οικονομική στασιμότητα της ΕΕ, που είναι και το άμεσο οικονομικό περιβάλλον της ελληνικής οικονομίας, με σαφή δύναμη επιρροής και στην εγχώρια δυναμική της ανάπτυξης.
Ήδη το 2023 και το 2024, η ανάπτυξη της Ευρωζώνης ήταν ισχνή (0,4% και 0,8%, αντίστοιχα) και οι προβλέψεις δείχνουν μικρή μόνο ενίσχυση το 2025 και το 2026, κατά 1,3% και 1,6%, αντίστοιχα.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Τα πράγματα μπορεί να γίνουν ακόμη χειρότερα με την εφαρμογή των δασμών από τον Ντόναλντ Τραμπ. Το ΔΝΤ εκτιμά ότι ένας δασμός 10%, καθώς και η αβεβαιότητα της εμπορικής πολιτικής και η σύσφιξη των χρηματοπιστωτικών συνθηκών που θα επακολουθήσουν, θα αφαιρέσουν 1 ποσοστιαία μονάδα από την ανάπτυξη την περίοδο 2025 – 2026.
Όπως επισημαίνει το CEPR, η αδυναμία της διαπραγματευτικής θέσης της ΕΕ με τις ΗΠΑ καταδεικνύεται από το μεγάλο διμερές εμπορικό πλεόνασμα (156 δισ. ευρώ το 2023), γεγονός που την καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτη στις προστατευτικές πολιτικές των ΗΠΑ, καθώς, σε μια κλιμάκωση τύπου «μία σου και μία μου», θα είχε περισσότερα να χάσει.
Κατά τη διάρκεια της πρώτης διακυβέρνησης Τραμπ, για να αποφευχθεί ένας εμπορικός πόλεμος και πιο συγκεκριμένα νέοι δασμοί στα αυτοκίνητα της ΕΕ, ο τότε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν – Κλοντ Γιούνκερ συναντήθηκε με τον πρόεδρο Τραμπ και δεσμεύτηκε η ΕΕ να αγοράζει περισσότερα αμερικανικά προϊόντα, ιδίως υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) και σόγια. Η «στρατηγική Γιούνκερ» του 2018 λειτούργησε τότε.
Οι εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου πολλαπλασιάστηκαν, ενώ οι εισαγωγές σόγιας υπερδιπλασιάστηκαν τους 12 μήνες που ακολούθησαν τη συνάντηση Τραμπ – Γιούνκερ, φθάνοντας σε μερίδιο αγοράς 70% (από 36% το προηγούμενο έτος). Από την πλευρά τους, οι ΗΠΑ δεν κλιμάκωσαν τις εμπορικές εντάσεις επιβάλλοντας πρόσθετους δασμούς στα αυτοκίνητα της ΕΕ.
Τι μπορεί να γίνει στη δεύτερη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ
Με βάση τις δηλώσεις υψηλόβαθμων αξιωματούχων της ΕΕ, η ΕΕ θα μπορούσε να προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με την πρόταση να αγοράζει περισσότερα αμερικανικά προϊόντα (όπλα, γεωργικά προϊόντα κ.α.), όπως και το 2018, ενώ θα είναι έτοιμη να προβεί σε αντίποινα σε περίπτωση μονομερούς εφαρμογής νέων δασμών.
Η αύξηση των εισαγωγών από τις ΗΠΑ αυτή τη φορά θα περιλαμβάνει όχι μόνο υγροποιημένο φυσικό αέριο και γεωργικά προϊόντα, αλλά και στρατιωτικό εξοπλισμό. Ωστόσο, η κίνηση αυτή είναι απίθανο να μειώσει σημαντικά το εμπορικό πλεόνασμα της ΕΕ έναντι των ΗΠΑ.
Το CEPR υπενθυμίζει πως στον απόηχο της συμφωνίας Γιούνκερ – Τραμπ, το διμερές εμπορικό πλεόνασμα της ΕΕ έναντι των ΗΠΑ συνέχισε να αυξάνεται και, ως εκ τούτου, η πρώτη κυβέρνηση Τραμπ δεν πέτυχε την εμπορική εξισορρόπηση που επιδίωκε.
Αυτό θα είναι πιθανότατα το αποτέλεσμα και αυτή τη φορά: πρώτον, υπάρχουν όρια στο πόσο LNG και γεωργικά προϊόντα μπορεί να αγοράσει η ΕΕ από τις ΗΠΑ και, όπως έχουν υποστηρίξει ορισμένοι παρατηρητές, η αμερικανική βιομηχανία εξοπλισμών ενδέχεται να μην είναι σε θέση να προμηθεύσει επαρκώς την ευρωπαϊκή ζήτηση.
Κατά δεύτερον, οι διαφορές ανάπτυξης μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ και η πρόσφατη ανατίμηση του δολαρίου θα οδηγήσουν πιθανώς σε αύξηση των καθαρών εξαγωγών της ΕΕ προς τις ΗΠΑ.
Η νέα αμερικανική κυβέρνηση θα μπορούσε τότε να διπλασιάσει τα αιτήματά της προς την ΕΕ να αγοράσει ακόμη περισσότερα αμερικανικά προϊόντα ή να αντιμετωπίσει νέους δασμούς, εμπλέκοντας τότε και την Ευρώπη σε ένα «γαϊτανάκι» αντίμετρων που θα μπορούσε να έχουν ως χαμένη πρώτα και κύρια την ίδια.
