Το μεγαλύτερο πρόβλημα που υπάρχει σήμερα στην Ελλάδα είναι με διαφορά τα εκατοντάδες χιλιάδες σπίτια που παραμένουν κλειστά, αφήνοντας την αγορά ακινήτων με ελάχιστο διαθέσιμο απόθεμα και εξαιρετικά υψηλές τιμές, οι οποίες αναμένεται να συνεχιστούν και το 2025. Με τους ειδικούς να κάνουν λόγο ότι αν δεν γίνουν άμεσα μεγάλες και ριζικές αλλαγές πιθανότατα το στεγαστικό ζήτημα να προκαλέσει σημαντικές πολιτικές και κοινωνικές ανατροπές τα επόμενα χρόνια.
Τα περισσότερα από τα ακίνητα που παραμένουν κλειστά σήμερα ανήκουν στο Δημόσιο, σε τράπεζες, επενδυτικά funds, ιδρύματα και ιδιώτες. Επιπλέον, υπάρχουν σπίτια εκτός αγοράς που αποκτήθηκαν μέσω προγραμμάτων όπως η Golden Visa, με τους ιδιοκτήτες τους να τα διατηρούν κλειστά για διάφορους λόγους.
Το μεγαλύτερο εμπόδιο για να βγουν στην αγορά είναι τα πολεοδομικά ζητήματα. Σε πολλές περιπτώσεις, επιπλέον, υπάρχουν νομικά ή κληρονομικά προβλήματα, γεγονός που καθιστά αδύνατη την πώληση ή ενοικίασή τους. Αυτή η κατάσταση στερεί από την αγορά πολύτιμη προσφορά, τη στιγμή που η ζήτηση αυξάνεται.
Η έντονη γραφειοκρατία, ιδιαίτερα στα πολεοδομικά θέματα, αποτελεί ένα ακόμα σημαντικό τροχοπέδη, ενώ σε πολλές περιπτώσεις, οι ιδιοκτήτες ανησυχούν για την καταστροφή της περιουσίας τους, εντείνοντας το αίσθημα ανασφάλειας και καθυστερώντας την κυκλοφορία των ακινήτων στην αγορά.
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης «Ελλάδα 2025. Επιχειρείν, Ακίνητα, Επενδύσεις», ο επιχειρηματίας και σύμβουλος ακινήτων, Ηλίας Παπαγεωργιάδης σχολίασε ότι τα πολεοδομικά ζητήματα έχουν μετατραπεί σε έναν γόρδιο δεσμό, μπλοκάροντας ή καθυστερώντας μεγάλο αριθμό συναλλαγών. Ακόμη και ακίνητα χωρίς ιδιαίτερα νομικά ζητήματα συχνά παραμένουν αδρανή λόγω αυτής της κατάστασης, αποθαρρύνοντας τους ιδιώτες, τα funds και τα ιδρύματα να διαθέσουν ακίνητα στην αγορά.
Η γραφειοκρατία αυτή αποτελεί εμπόδιο και για τους ίδιους τους ιδιοκτήτες. Όπως εξηγεί ο κ. Παπαγεωργιάδης, «όταν ένας ιδιώτης χρειάζεται μήνες για να επιλύσει τα πολεοδομικά ζητήματα ενός ακινήτου που θέλει να αγοράσει ή να πουλήσει, ποιος θα ενδιαφερθεί να διαχειριστεί τις εκατοντάδες χιλιάδες ακίνητα που παραμένουν ανενεργά;».
Για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα, προτείνεται η εφαρμογή μιας πολεοδομικής «αμνηστίας», που θα επιτρέψει την ταχύτερη επίλυση των πολεοδομικών θεμάτων, απελευθερώνοντας την αγορά από τα δεσμά της γραφειοκρατίας και δίνοντας ώθηση στην πολυαναμενόμενη αύξηση της προσφοράς. Μόνο έτσι μπορεί να αντιμετωπιστεί η ανισορροπία μεταξύ ζήτησης και προσφοράς, η οποία πιέζει τις τιμές προς τα πάνω και κάνει την πρόσβαση στην κατοικία ολοένα και πιο δύσκολη για τους πολίτες.
Η λύση στα κλειστά ακίνητα: Τι προτείνει η πολεοδομική αμνηστία
Η πολεοδομική αμνηστία, όπως την προτείνει ο κ. Ηλίας Παπαγεωργιάδης, μπορεί να αποτελέσει το κλειδί για την απελευθέρωση της αγοράς ακινήτων στην Ελλάδα. Το καινοτόμο αυτό μέτρο αφορά αποκλειστικά ήδη κτισμένα ακίνητα εντός σχεδίου και προτείνει μια λύση που θα ξεμπλοκάρει χιλιάδες νομικές και πολεοδομικές υποθέσεις.
Σύμφωνα με την πρόταση, ο ιδιοκτήτης ενός ακινήτου θα έχει τη δυνατότητα να το πουλήσει χωρίς προηγουμένως να έχει επιλύσει όλα τα πολεοδομικά ζητήματα. Ο αγοραστής, από την πλευρά του, θα διαθέτει χρονικό περιθώριο τριών ετών για να ολοκληρώσει τις απαραίτητες τακτοποιήσεις. Το κόστος της διαδικασίας θα ανέρχεται στα 5.000 ευρώ, ποσό το οποίο θα επιστρέφεται στον ενδιαφερόμενο μόλις ολοκληρώσει τις ενέργειες νομιμοποίησης του ακινήτου.
Αν εφαρμοστεί το μέτρο, η αγορά θα μπορούσε να ωφεληθεί πολλαπλά. Χιλιάδες κλειστά ακίνητα θα βγουν στο προσκήνιο, ενισχύοντας την προσφορά και μειώνοντας την πίεση στις τιμές. Παράλληλα, οι καθυστερήσεις που προκαλούν τα πολεοδομικά και νομικά προβλήματα θα περιοριστούν δραστικά, επιτρέποντας στις συναλλαγές να προχωρήσουν ομαλά.
Η πρόταση αυτή δεν αφορά μόνο την ανακούφιση της αγοράς, αλλά και την ενίσχυση της εμπιστοσύνης μεταξύ πωλητών και αγοραστών, κάνοντας την ελληνική αγορά ακινήτων πιο ευέλικτη και λειτουργική. Η εφαρμογή της πολεοδομικής αμνηστίας θα μπορούσε να αποτελέσει ένα καθοριστικό βήμα για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης, δημιουργώντας συνθήκες που θα ευνοήσουν την οικονομία και την κοινωνία συνολικά.
Σύμφωνα με όσα δήλωσε και ο Δημήτρης Μελαχροινός, διευθύνων σύμβουλος του Spitogatos στο πλαίσιο της εκδήλωσης «Ελλάδα 2025. Επιχειρείν, Ακίνητα, Επενδύσεις», «Παρά την αυξημένη οικοδομική δραστηριότητα, η κατασκευή νέων κατοικιών δεν επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες.
Η δραστηριότητα αυτή παραμένει χαμηλότερη από τα επίπεδα πριν από την οικονομική κρίση και συνοδεύεται από υψηλότερο κόστος λόγω ακριβών υλικών και εργασιών. Την ίδια στιγμή, οι ιδιοκτήτες ακινήτων, βλέποντας την ευκαιρία να πουλήσουν σε υψηλές τιμές, συχνά παρασύρονται και ανεβάζουν τις απαιτήσεις τους, με αποτέλεσμα να δυσκολεύεται η αγορά ακόμα περισσότερο.
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163