Προϋπολογισμός: Πρωτογενές πλεόνασμα 13,5 δισ. ευρώ στο 10μηνο 2024 με «όπλο» τα φορολογικά έσοδα

Σε 13,489 δισ. ευρώ ανήλθε το πρωτογενές πλεόνασμα την περίοδο Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2024, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία του κρατικού προϋπολογισμού, έναντι στόχου για 4,667 δισ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος 6,080 δισ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2023

Στην σχετική ανακοίνωση των προσωρινών στοιχείων του προϋπολογισμού σημειώνεται ότι, σημαντικό μέρος της διαφοράς στο πρωτογενές πλεόνασμα προκύπτει από την είσπραξη κατά τον μήνα Οκτώβριο ποσού 3,241 δισ. ευρώ από τη νέα σύμβαση παραχώρησης της Αττικής Οδού, το οποίο είχε προβλεφθεί στη στοχοθεσία να εισπραχθεί τον μήνα Δεκέμβριο 2024.

Παράλληλα, καταγράφεται πλεόνασμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 6,078 δισ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 2,213 δισ. ευρώ που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2024 στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024 και ελλείμματος 482 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2023.

Σημειώνεται ότι μέρος της διαφοράς στις εισπράξεις των φορολογικών εσόδων ύψους 647 εκατ. ευρώ προσμετράται στο δημοσιονομικό αποτέλεσμα του έτους 2023, ενώ ποσό που αφορά ετεροχρονισμό των μεταβιβαστικών πληρωμών προς ΟΚΑ ύψους 1,811 δισ. ευρώ και των δαπανών για εξοπλιστικά προγράμματα ύψους 1,076 δισ. ευρώ (ήτοι συνολικά 2,887 δισ. ευρώ), δεν επηρεάζει το αποτέλεσμα σε δημοσιονομικούς όρους.

Επιπρόσθετα επισημαίνεται ότι από το εισπραχθέν ποσό των 3,241 δισ. ευρώ τον Οκτώβριο 2024 από το αντίτιμο της νέας σύμβασης παραχώρησης της Αττικής Οδού για 25 έτη, προσμετράται στο δημοσιονομικό αποτέλεσμα του έτους 2024 το ποσό των 22 εκατ. ευρώ.

Εξαιρουμένων των ανωτέρω ποσών, η υπέρβαση του στόχου στο πρωτογενές πλεόνασμα του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου ανέρχεται σε 2,070 δισ. ευρώ.

Επομένως το πρωτογενές αποτέλεσμα σε δημοσιονομικούς όρους διαφέρει από το αποτέλεσμα σε ταμειακούς όρους. Επισημαίνεται ότι τα ανωτέρω αφορούν στο πρωτογενές αποτέλεσμα της Κεντρικής Διοίκησης και όχι στο σύνολο της Γενικής Κυβέρνησης, που περιλαμβάνει και τα δημοσιονομικά αποτελέσματα των Νομικών Προσώπων και των υποτομέων των ΟΤΑ και ΟΚΑ.

Επιπλέον, τα ανωτέρω αφορούν τη σύγκριση σε σχέση με τους στόχους της εισηγητικής έκθεσης του Προϋπολογισμού 2024. Κατά την κατάρτιση του Προσχεδίου του Κρατικού Προϋπολογισμού τον Οκτώβριο του 2024, έχει ληφθεί υπόψη ότι ποσό ύψους 2,816 δισ. ευρώ σε δημοσιονομική βάση που προέρχεται από επικαιροποιημένη πρόβλεψη των καθαρών φορολογικών εσόδων του 2024, (δηλ. αφαιρουμένων των επιστροφών) κατευθύνεται σε αυξημένες δαπάνες του τακτικού Προϋπολογισμού των φορέων Γενικής Κυβέρνησης, καθώς και του Εθνικού σκέλους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων.

Την περίοδο Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2024, το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 61,263 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 3,522 δισ. ευρώ ή 6,10% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024, καθώς εισπράχθηκε ποσό 3,241 δισ. ευρώ τον Οκτώβριο από τη νέα σύμβαση παραχώρησης της Αττικής Οδού, το οποίο είχε προβλεφθεί στη στοχοθεσία να εισπραχθεί τον μήνα Δεκέμβριο 2024.

Σημειώνεται ότι στην στοχοθεσία της εισηγητικής έκθεσης για το δεκάμηνο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου 2024 είχαν συμπεριληφθεί :

1. η είσπραξη τον μήνα Μάρτιο ποσού ύψους 1,797 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), το οποίο στο μεγαλύτερο μέρος του, ήτοι ποσό 1,687 δισ. ευρώ, είχε εισπραχθεί τον Δεκέμβριο 2023 και επιπλέον ποσό 159 εκατ. ευρώ εισπράχθηκε τον Ιανουάριο 2024 και
2. η είσπραξη τον μήνα Ιούνιο τιμήματος ύψους 1,350 δισ. ευρώ από τη σύμβαση παραχώρησης υπηρεσιών για τη χρηματοδότηση, λειτουργία, συντήρηση και εκμετάλλευση του αυτοκινητοδρόμου της Εγνατίας Οδού και των τριών (3) κάθετων οδικών αξόνων, η οποία υπογράφηκε στις 29.03.2024. Τα επόμενα βήματα της διαδικασίας έως την καταβολή του τιμήματος αναμένονται να ολοκληρωθούν τους επόμενους μήνες.

Εξαιρουμένων των ανωτέρω ποσών, τα καθαρά έσοδα παρουσιάζουν αύξηση κατά 4.121 εκατ. ευρώ ή 7,81% έναντι του στόχου. Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως:

1. στα αυξημένα φορολογικά έσοδα κατά 2,419 δισ. ευρώ μετά την αφαίρεση των επιστροφών,
2. στα αυξημένα έσοδα ΠΔΕ κατά 664 εκατ. ευρώ,
3. στα αυξημένα έσοδα από επιστροφές δαπανών κατά 418 εκατ. ευρώ και
4. στην αυξημένη είσπραξη των τόκων καταθέσεων στην Τράπεζα της Ελλάδος κατά 309 εκατ. ευρώ.

Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 55,319 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 3,025 δισ. ευρώ ή 5,8% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024. Η υπερεκτέλεση αυτή προέρχεται τόσο από την καλύτερη απόδοση των φόρων εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων του προηγούμενου έτους που εισπράχθηκαν σε δόσεις μέχρι και το τέλος Φεβρουαρίου 2024 (σημειώνεται ότι εκτιμώμενο ποσό ύψους 647 εκατ. ευρώ προσμετράται στο δημοσιονομικό αποτέλεσμα του έτους 2023), όσο και την καλύτερη απόδοση στην είσπραξη των φόρων του τρέχοντος έτους. Συνεπώς, η υπέρβαση των φορολογικών εσόδων που προσμετράται δημοσιονομικά στο έτος 2024 ανέρχεται σε 2,378 δισ. ευρώ.

Σημειώνεται ότι τα ανωτέρω αφορούν τη σύγκριση σε σχέση με τους στόχους του Προϋπολογισμού 2024, ενώ κατά την κατάρτιση του Προσχεδίου του Κρατικού Προϋπολογισμού 2025 επικαιροποιήθηκαν οι σχετικές εκτιμήσεις, λαμβάνοντας υπόψη την εκτέλεση των εσόδων.

Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 6,082 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 607 εκατ. ευρώ από τον στόχο (5,475 δισ. ευρώ).

Τα έσοδα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 3,616 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 664 εκατ. ευρώ από τον στόχο (2,952 δισ. ευρώ), όπως προαναφέρθηκε.

Η ακριβής κατανομή μεταξύ των κατηγοριών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού θα πραγματοποιηθεί με την έκδοση του οριστικού δελτίου.

Ειδικότερα, τον Οκτώβριο 2024 το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 10,365 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 4,758 δισ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου εξαιτίας κυρίως της ετεροχρονισμένης είσπραξης τον μήνα Οκτώβριο :

1. της 4ης δόσης επιχορηγήσεων από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ύψους 999 εκατ. ευρώ, η οποία είχε προβλεφθεί να εισπραχθεί τον μήνα Σεπτέμβριο,
2. ποσού ύψους 3,241 δισ. ευρώ ως αντίτιμο για τη νέα σύμβαση παραχώρησης της Αττικής Οδού για 25 έτη, που είχε προβλεφθεί ότι θα εισπραχθεί κατά τον μήνα Δεκέμβριο.

Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 6,452 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 531 εκατ. ευρώ ή 9,0% έναντι του στόχου του Προϋπολογισμού 2024.

Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 611 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 55 εκατ. ευρώ από τον στόχο (557 εκατ. ευρώ).

Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 19 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 33 εκατ. ευρώ από τον στόχο (52 εκατ. ευρώ).

Οι δαπάνες του Κρατικού Προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2024 ανήλθαν στα 55,186 δισ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 4,769 δισ. ευρώ έναντι του στόχου (59,954 δισ. ευρώ), που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024. Επίσης είναι αυξημένες, σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2023, κατά 779 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω της αύξησης των πληρωμών τόκων και των δαπανών του ΤΑΑ.

Στο σκέλος του Τακτικού Προϋπολογισμού οι πληρωμές παρουσιάζονται μειωμένες έναντι του στόχου κατά 3,865 δισ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στον ετεροχρονισμό των μεταβιβαστικών πληρωμών προς ΟΚΑ κατά 1.811 εκατ. ευρώ, όπως επίσης και των δαπανών που αφορούν τα εξοπλιστικά προγράμματα κατά 1,076 δισ. ευρώ, οι οποίες δεν επηρεάζουν το αποτέλεσμα σε δημοσιονομικούς όρους. Αντίρροπα, δηλαδή αυξητικά σε σχέση με τον στόχο, κινήθηκαν οι πληρωμές τόκων για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους κατά 572 εκατ. ευρώ.

Ως αξιοσημείωτες μεταβιβαστικές πληρωμές μπορούν να αναφερθούν: η καταβολή 170 εκατ. ευρώ από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων στον ΕΛΓΑ για την αποζημίωση των πληγεισών αγροτικών εκμεταλλεύσεων από πλημμυρικά φαινόμενα εξαιτίας των θεομηνιών DANIEL-ELIAS περιόδου Σεπτεμβρίου 2023 καθώς και για σχετικά εγγειοβελτιωτικά έργα, η επιχορήγηση 273 εκατ. ευρώ από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών σε συγκοινωνιακούς φορείς (ΟΑΣΑ, ΟΑΣΘ και ΟΣΕ), η επιχορήγηση 311 εκατ. ευρώ από το Υπουργείο Υγείας στην Εθνική Κεντρική Αρχή Προμηθειών Υγείας (ΕΚΑΠΥ) για την κάλυψη της δαπάνης προμήθειας φαρμάκων για τις ανάγκες των νοσοκομείων του ΕΣΥ και του Γ.Ν. Παπαγεωργίου και η επιχορήγηση 136 εκατ. ευρώ στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Α.Ε.Ι.) για την κάλυψη των λειτουργικών δαπανών τους.

Οι πληρωμές στο σκέλος των επενδυτικών δαπανών ανήλθαν στα 8,383 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας υστέρηση ύψους 904 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο.