Στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ελληνική ναυτιλία αναφέρθηκε σε άρθρο του ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας (ΤτΕ), κ. Γιάννης Στουρνάρας.
Ο κ. Στουρνάρας επεσήμανε πως οι γεωπολιτικές εξελίξεις καθώς και η κλιματική κρίση που επιτάσσει την σωστή επιλογή καυσίμου για την μείωση των εκπομπών άνθρακα δημιουργούν επιτακτικές ανάγκες για την ναυτιλία, έναν κλάδο του οποίου οι εισπράξεις διαχρονικά καλύπτουν το έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών. Ειδικότερα την περίοδο της πανδημίας, επισημαίνει ο διοικητής της ΤτΕ, κατά την οποία καταγράφηκε σημαντική πτώση των εισπράξεων από ταξιδιωτικές υπηρεσίες, οι εισπράξεις από θαλάσσιες μεταφορές εξακολούθησαν να στηρίζουν το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.
Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, την περίοδο 2019-2023 οι εισπράξεις από θαλάσσιες μεταφορές ξεπέρασαν – κατά μέσο όρο – τα 16,5 δισ. ευρώ (δηλαδή περίπου 8,7% του ΑΕΠ), ενώ οι καθαρές εισπράξεις (εισπράξεις μείον πληρωμές) ανήλθαν – κατά μέσο όρο – σε 6,6 δισ. ευρώ και κάλυψαν σχεδόν το 1/4 του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών.
Με βάση τα στοιχεία του υποδείγματος για την εκτίμηση της ελληνικής ναυτιλιακής δραστηριότητας που έχει αναπτύξει η Τράπεζα της Ελλάδος, το 2023 πραγματοποιήθηκε από τη χώρα η εμπορική διαχείριση σχεδόν 3.000 πλοίων συνολικής χωρητικότητας 188 εκατ. τόνων (dwt) με μέση σταθμισμένη ηλικία 12 έτη.
Οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι
Ο Γιάννης Στουρνάρας τονίζει πως η αβεβαιότητα που πηγάζει από τις γεωπολιτικές εξελίξεις έχει αυξηθεί καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι επακόλουθες κυρώσεις στη Ρωσία έχουν οδηγήσει σε αλλαγή των θαλάσσιων εμπορικών διαδρομών ενώ πιο πρόσφατα, οι συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή και οι επιθέσεις εναντίον εμπορικών πλοίων στην ευρύτερη περιοχή της Ερυθράς Θάλασσας έχουν συντελέσει στη μείωση των διελεύσεων από τη Διώρυγα του Σουέζ, με συνέπεια την επιλογή μακρύτερων διαδρομών, γεγονός που επιφέρει αύξηση του χρόνου παράδοσης και του κόστους μεταφοράς.
Ο αντίκτυπος αυτών των εξελίξεων δεν περιορίζεται στη ναυτιλία, αλλά διαχέεται στο σύνολο της οικονομίας, καθώς επηρεάζονται αρνητικά ολόκληρη η αλυσίδα προσφοράς και οι τιμές, που αντιμετωπίζουν στη συνέχεια τόσο οι παραγωγοί όσο και οι καταναλωτές.
Μείωση των εκπομπών άνθρακα
Ως δεύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει η εγχώρια ναυτιλία ο κ. Στουρνάρας αναφέρθηκε στην ανάγκη επιλογής του κατάλληλου καυσίμου για τη ναυτιλία με στόχο τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, κάτι το οποίο απαιτεί τη διεθνή συνεργασία μεταξύ όλων των εμπλεκομένων, προειδοποιώντας πως τα περιθώρια χρόνου στενεύουν.
Σε κάθε περίπτωση, ο διοικητής της ΤτΕ τονίζει πως όποια λύση κι αν επιλεγεί, θα πρέπει να είναι μια λύση ασφαλής, καθαρή, οικονομικά βιώσιμη και διαθέσιμη διεθνώς. Από το 2025 η Μεσόγειος Θάλασσα θα αποτελεί περιοχή ελέγχου των εκπομπών θείου (Sulphur Emission Control Area – SECA), ενώ προσθέτει πως πρόκειται για σημαντική εξέλιξη, με συνέπειες για την ελληνική ναυτιλία, ιδίως για την ελληνική ακτοπλοΐα, καθώς τυχόν αύξηση των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις στην ελληνική κοινωνία και στις νησιωτικές οικονομίες.
