Σημαντικούς κλυδωνισμούς θα υποστούν οι τιμές όλων των προϊόντων στις ΗΠΑ από την επιβολή δασμών του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ σε δεκάδες χώρες αυτή την εβδομάδα, σύμφωνα με το Fortune.
Από τους δασμούς Τραμπ αναμένεται να επηρεαστούν οι τιμές στα πάντα, από τα ρούχα μέχρι τα iPhone, τα σπίτια και τα αυτοκίνητα, σύμφωνα με οικονομολόγους και αναλυτές.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Το μέσο νοικοκυριό των ΗΠΑ θα πληρώνει 3.800 δολάρια περισσότερα ετησίως, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Yale Budget Lab, ως αποτέλεσμα των εισφορών που ανακοινώθηκαν αυτή την εβδομάδα και νωρίτερα μέσα στο έτος, οι οποίες περιλαμβάνουν έναν καθολικό δασμό 10% μαζί με συγκεκριμένους πρόσθετους δασμούς για 60 χώρες που αντιμετωπίζουν υψηλότερους συντελεστές.
Αυτά έρχονται να προστεθούν στους προηγούμενους δασμούς για τα αυτοκίνητα, τον χάλυβα και το αλουμίνιο, που είχαν επιβληθεί στον Καναδά, την Κίνα και το Μεξικό. Η αμερικανική οικονομία στο σύνολό της θα μπορούσε να χάσει από 100 έως 180 δισ. δολάρια ετησίως.
Το Tax Foundation αναφέρει ότι αυτοί οι δασμοί αποτελούν τη μεγαλύτερη αύξηση φόρων για τους Αμερικανούς καταναλωτές από τη δεκαετία του 1980. «Μπορείτε να το θεωρήσετε ως φόρο στους καταναλωτές», δήλωσε ο Ασίς Σαχ (Ashish Shah), επικεφαλής δημόσιων επενδύσεων στην Goldman Sachs, σε ενημερωτική εκδήλωση την Πέμπτη (3.4.2025), προσθέτοντας ότι οι καταναλωτές «θα επωμιστούν το κόστος των σημαντικότερων αγαθών».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Είναι πολύ νωρίς για να γνωρίζουμε πώς ακριβώς οι δασμοί, οι οποίοι είναι φόροι επί των αγαθών που εισάγονται από άλλες χώρες, θα επηρεάσουν τις τιμές, ή ακόμη και ποιοι θα είναι οι τελικοί συντελεστές. Ο Τραμπ έχει αφήσει «την πόρτα ανοιχτή» για διαπραγματεύσεις.
Ωστόσο, αυτές είναι οι προβλέψεις οικονομικών αναλυτών και οικονομολόγων για τις αυξήσεις των τιμών, όπως έχουν τα πράγματα τώρα:
1. Είδη παντοπωλείων
Η υψηλή τιμή των αυγών ήταν ένα σημαντικό θέμα κατά τη διάρκεια των προεδρικών εκλογών και ο Τραμπ δήλωσε ότι θα μειώσει τις τιμές από την πρώτη ημέρα της προεδρίας του. Με τους δασμούς που ανακοίνωσε, όχι μόνο δεν θα πέσουν οι τιμές, αλλά το κόστος πολλών άλλων ευπαθών ειδών διατροφής θα αυξηθεί πιθανότατα πριν από το τέλος του μήνα, λένε οι ειδικοί. Περίπου το 15% της συνολικής προμήθειας τροφίμων των ΗΠΑ εισάγεται, σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων.
Οι τιμές για προϊόντα όπως τα αβοκάντο, οι μπανάνες, τα σταφύλια και τα πεπόνια αναμένεται να αυξηθούν, όπως και οι τιμές για είδη όπως το βόειο κρέας, το τυρί, η σοκολάτα, ο καφές, το ελαιόλαδο, τα θαλασσινά και άλλα. Τα φρέσκα προϊόντα αναμένεται να παρουσιάσουν μεγαλύτερη αύξηση, σύμφωνα με το Yale Budget Lab.
2. Αυτοκίνητα
Ακόμη και χωρίς τους δασμούς του Τραμπ, οι τιμές των αυτοκινήτων έχουν εκτοξευθεί τόσο ψηλά, ώστε να είναι απλησίαστες για πολλούς. Η μέση τιμή για ένα νέο αυτοκίνητο έφτασε τα 49.500 δολάρια το πρώτο τρίμηνο του 2025, σύμφωνα με το CarGurus. Εν τω μεταξύ, τα νέα οχήματα με τιμή κάτω των 30.000 δολαρίων αντιστοιχούσαν μόλις στο 13% του αποθέματος, σε σύγκριση με το 37% το πρώτο τρίμηνο του 2020.
Με τους δασμούς, η μέση τιμή στους καταλόγους προϊόντων θα μπορούσε να αυξηθεί πάνω από 3.300 δολάρια σε περίπου 52.800 δολάρια, σύμφωνα με ανάλυση της CarGurus. Εν τω μεταξύ, το μερίδιο των καταχωρήσεων με τιμή κάτω των 30.000 δολαρίων θα μειωνόταν ακόμη περισσότερο, ενώ τα οχήματα με τιμή άνω των 50.000 δολαρίων θα αυξάνονταν κατά 15%. Το Yale Budget Lab τοποθετεί τη μέση αναμενόμενη αύξηση ακόμη υψηλότερα, στα 4.000 δολάρια.
«Δεν με νοιάζει καθόλου αν αυξήσουν τις τιμές, επειδή οι άνθρωποι θα αρχίσουν να αγοράζουν αμερικανικά αυτοκίνητα», δήλωσε ο Τραμπ στην Κρίστεν Γουέλκερ (Kristen Welker) του NBC News την περασμένη εβδομάδα.
Ακόμα και τα μεταχειρισμένα αυτοκίνητα δεν έχουν «ανοσία». Οι δασμοί θα αυξήσουν πιθανότατα το κόστος επισκευής, επειδή πολλά εξαρτήματα προέρχονται από άλλες χώρες.
3. Σπίτια
Τα σπίτια, που είναι ήδη ιστορικά ακριβά και σε τιμές απρόσιτες για πολλούς αγοραστές, θα αυξηθούν δραματικά με την καθολική επιβολή δασμών. Οι κατασκευαστές εκτιμούν ότι το μέσο κόστος των σπιτιών θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 9.200 δολάρια, σύμφωνα με την Εθνική Ένωση Κατασκευαστών Κατοικιών (NAHB) / Wells Fargo Housing Market Index του Μαρτίου 2025.
Αυτό συμβαίνει επειδή πολλές από τις προμήθειες που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή σπιτιών εισάγονται από άλλες χώρες. Για παράδειγμα, οι ΗΠΑ εισήγαγαν 11,8 δισ. “πόδια” μαλακής ξυλείας από τον Καναδά το 2024, η οποία αποτελεί βασικό αγαθό στην κατασκευή κατοικιών, σύμφωνα με το NAHB.
Το NAHB σημειώνει επίσης ότι το κόστος πολλών άλλων υλικών για την κατασκευή σπιτιών, συμπεριλαμβανομένων των συσκευών, θα αυξηθεί. «Το NAHB εκτιμά ότι περίπου το 7,3% του συνόλου των αγαθών που χρησιμοποιήθηκαν στην κατασκευή νέων κατοικιών το 2024 προήλθε από ξένο κράτος».
Ενώ ο Τραμπ έχει πει ότι ο στόχος είναι οι εταιρείες να παράγουν περισσότερα αγαθά και αντικείμενα στο εσωτερικό της χώρας, οι ειδικοί λένε ότι κάτι τέτοιο θα πάρει χρόνια -αν όχι δεκαετίες. Και υπάρχουν πολλά είδη που οι ΗΠΑ απλώς δεν μπορούν να προμηθευτούν ή να παράγουν εγχωρίως, όπως η καναδική ξυλεία.
«Η NAHB προέτρεψε τον πρόεδρο να επανεξετάσει την οδηγία του για την επιβολή δασμών στα καναδικά, μεξικανικά και κινεζικά προϊόντα, δεδομένου του μεγάλου χρόνου παράδοσης και της σημαντικής παραγωγικής ικανότητας που απαιτείται για τη δημιουργία πρόσθετης εγχώριας προσφοράς», αναφέρει η οργάνωση.
4. Ένδυση
Οι δασμοί «επηρεάζουν δυσανάλογα τα είδη ένδυσης και τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, με τις τιμές των ειδών ένδυσης να αυξάνονται κατά 17% κάτω από όλους τους δασμούς», σύμφωνα με το Yale Budget Lab.
Τα δερμάτινα προϊόντα και τα ενδύματα αναμένεται να αυξηθούν συνολικά κατά 18,3% και 16,9% αντίστοιχα, σύμφωνα με το Yale Budget Lab.
5. Αλκοόλ
Οι τιμές των ποτών είναι πιθανό να αυξηθούν, δεδομένου ότι οι ΗΠΑ εισάγουν μεγάλες ποσότητες κρασιού από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας. Εισάγουν, επίσης, μπύρα από τον Καναδά, το Μεξικό και την Ευρώπη.
Όπως και με άλλα είδη του καταλόγου, το εύρος των αυξήσεων των τιμών θα εξαρτηθεί από τους παραγωγούς, από ποια χώρα εισάγονται και πόσο από την αύξηση του κόστους θα μετακυλήσουν στους Αμερικανούς καταναλωτές στα εστιατόρια και τα μπαρ.
6. iPhone και άλλα είδη τεχνολογίας
Η Apple παράγει τα περισσότερα iPhone στην Κίνα, σύμφωνα με τον αναλυτή της Wedbush Dan Ives. Ο «αμοιβαίος» δασμός που θα επιβληθεί στη χώρα θα στείλει το κόστος στα ύψη, με αύξηση έως και 43%, σύμφωνα με τους αναλυτές. Άλλα προϊόντα της Apple -συμπεριλαμβανομένων των iPad, των ρολογιών Apple Watches και των Airpods- θα αντιμετωπίσουν παρόμοιες αυξήσεις.
Η Apple δεν είναι η μόνη εταιρεία τεχνολογίας που θα υποστεί σοβαρά πλήγματα. Οι περισσότερες εταιρείες τεχνολογίας βασίζονται σε προϊόντα από χώρες όπως η Ταϊβάν, το Βιετνάμ και η Κίνα. Οι χώρες αυτές έχουν πληγεί με δασμούς 32%, 34% και 46% αντίστοιχα.
Οι δασμοί δεν θα τους επηρεάσουν όλους εξίσου
Οι ειδικοί λένε ότι οι οικογένειες με χαμηλό εισόδημα θα νιώσουν το κόστος των αυξήσεων πιο έντονα από ό,τι άλλες κοινωνικοοικονομικές ομάδες, καθώς οι τιμές βασικών αγαθών όπως τα τρόφιμα και τα είδη ένδυσης αυξάνονται.
«Οι δασμοί επιβαρύνουν τα νοικοκυριά που βρίσκονται στο κάτω μέρος της εισοδηματικής κλίμακας περισσότερο από εκείνα που βρίσκονται στην κορυφή ως ποσοστό του εισοδήματος», σημειώνει το Εργαστήριο Προϋπολογισμού του Yale.
Ιστορικά, οι δασμοί έχουν οδηγήσει σε υψηλότερες τιμές και μειωμένες ποσότητες αγαθών και υπηρεσιών για τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές, σύμφωνα με το Tax Foundation. Αυτό έχει οδηγήσει σε χαμηλότερο εισόδημα, μειωμένη απασχόληση και χαμηλότερη οικονομική παραγωγή στο παρελθόν.
